Viêm Quanh Khớp Vai Thể Đông Cứng: Nguyên Nhân và Điều Trị

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng là tình trạng thường gặp gây đau nhức và hạn chế vận động, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Bài viết sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, và các phương pháp điều trị hiện đại kết hợp y học cổ truyền, giúp bạn tìm ra giải pháp hiệu quả để kiểm soát bệnh lý này​​.

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng là gì?

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng là một tình trạng bệnh lý gây ra sự cứng và đau ở khớp vai, làm hạn chế khả năng vận động. Đây là một trong những dạng phổ biến của viêm quanh khớp vai, thường gặp ở những người từ độ tuổi trung niên trở lên. Y học hiện đại thường gọi đây là “hội chứng vai đông cứng” hoặc “đông cứng khớp vai”, với nguyên nhân chủ yếu do tình trạng viêm mạn tính và dính khớp.

Trong phân loại, viêm quanh khớp vai thể đông cứng có thể chia thành hai nhóm chính:

• Thể nguyên phát: Không xác định rõ nguyên nhân cụ thể, thường xảy ra ở người có sức khỏe bình thường nhưng gặp phải các yếu tố nguy cơ như tiểu đường, chấn thương cũ hoặc vận động sai tư thế trong thời gian dài.
• Thể thứ phát: Phát sinh sau các bệnh lý nền khác như viêm khớp dạng thấp, chấn thương vùng vai, hoặc các bệnh lý chuyển hóa.

Các dạng phân loại trên giúp định hướng phương pháp điều trị và quản lý bệnh hiệu quả hơn.

Biểu hiện thường gặp khi viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Triệu chứng của viêm quanh khớp vai thể đông cứng thường diễn biến qua ba giai đoạn, với mức độ ảnh hưởng khác nhau.

• Giai đoạn đau khởi phát: Đau vai tăng dần, nhất là vào ban đêm hoặc khi vận động. Cơn đau lan tỏa ra cánh tay và làm người bệnh khó chịu trong các hoạt động hàng ngày.
• Giai đoạn đông cứng: Vai trở nên cứng và hầu như không thể cử động bình thường. Các động tác giơ tay cao, xoay vai hay đưa tay ra sau lưng trở nên vô cùng khó khăn hoặc không thể thực hiện.
• Giai đoạn phục hồi: Nếu được điều trị đúng cách, các triệu chứng sẽ giảm dần, chức năng vận động của vai cải thiện từ từ.

Ngoài ra, người bệnh thường cảm thấy yếu cơ vùng vai do ít vận động kéo dài. Đôi khi, triệu chứng này có thể bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác như viêm gân hoặc tổn thương cơ chóp xoay, khiến việc chẩn đoán và điều trị gặp khó khăn.

Nguyên nhân gây viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, thường liên quan đến các yếu tố bên trong cơ thể và tác động từ môi trường xung quanh. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Viêm và thoái hóa khớp: Sự mài mòn và thoái hóa ở các cấu trúc quanh khớp vai, đặc biệt là gân, cơ và bao khớp, gây ra tình trạng viêm mãn tính.
• Chấn thương vùng vai: Những chấn thương như té ngã, va đập mạnh hoặc tổn thương dây chằng, gân có thể kích hoạt quá trình viêm và dẫn đến đông cứng khớp vai.
• Bệnh lý toàn thân: Các bệnh như tiểu đường, bệnh tuyến giáp, rối loạn chuyển hóa hoặc viêm khớp dạng thấp làm tăng nguy cơ xuất hiện hội chứng này.
• Vận động không đúng cách: Lối sống ít vận động hoặc các tư thế sai trong sinh hoạt, làm việc lâu ngày gây áp lực lên vùng vai, làm suy yếu các cơ và dây chằng.
• Hậu quả sau phẫu thuật: Một số trường hợp sau phẫu thuật hoặc bất động lâu ngày, vùng khớp vai có thể bị hạn chế vận động, dẫn đến đông cứng.

Ai có nguy cơ mắc viêm quanh khớp vai thể đông cứng?

Hội chứng viêm quanh khớp vai thể đông cứng thường xảy ra ở một số nhóm đối tượng nhất định. Dưới đây là các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh:

• Người trung niên và cao tuổi: Độ tuổi trung niên trở lên là thời điểm các cấu trúc khớp và gân bắt đầu suy yếu, dễ dẫn đến các vấn đề về khớp vai.
• Người mắc bệnh mãn tính: Những người có bệnh lý nền như tiểu đường, bệnh tuyến giáp hoặc viêm khớp mãn tính thường dễ bị viêm quanh khớp vai.
• Những người từng gặp chấn thương vùng vai: Các chấn thương hoặc phẫu thuật trước đó có thể làm tổn thương và giới hạn vận động của khớp vai, tạo điều kiện cho tình trạng đông cứng phát triển.
• Người lao động nặng hoặc vận động sai tư thế: Những người làm việc với cường độ nặng, mang vác đồ vật hoặc giữ tư thế không đúng lâu ngày dễ gây áp lực lên khớp vai.
• Người ít vận động: Lối sống thụ động hoặc bất động vùng vai kéo dài, chẳng hạn do bó bột sau chấn thương, làm tăng nguy cơ viêm quanh khớp vai.

Biến chứng của viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, viêm quanh khớp vai thể đông cứng có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Dưới đây là các biến chứng thường gặp:

• Giới hạn vận động lâu dài: Khớp vai trở nên cứng và gần như mất hoàn toàn khả năng thực hiện các động tác phức tạp, gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày như mặc quần áo, chải tóc, hoặc lái xe.
• Đau mãn tính: Cơn đau không chỉ xuất hiện khi vận động mà còn tồn tại ngay cả khi nghỉ ngơi, làm ảnh hưởng đến giấc ngủ và tâm lý của người bệnh.
• Yếu cơ vùng vai: Do giảm vận động kéo dài, các cơ quanh khớp vai bị suy yếu dần, làm giảm khả năng nâng đỡ và thực hiện các động tác cần sức mạnh.
• Tăng nguy cơ tổn thương khác: Sự giới hạn vận động và tình trạng đau kéo dài có thể gây áp lực lên các khớp lân cận như khớp khuỷu tay hoặc cổ tay, dẫn đến các vấn đề thứ phát.
• Chất lượng cuộc sống suy giảm: Các hoạt động thường ngày bị ảnh hưởng, dẫn đến mất tự tin, căng thẳng và có nguy cơ trầm cảm.

Phương pháp chẩn đoán viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Chẩn đoán viêm quanh khớp vai thể đông cứng cần sự kết hợp giữa việc thăm khám lâm sàng và các phương pháp hỗ trợ. Dưới đây là các bước phổ biến trong quá trình chẩn đoán:

• Thăm khám triệu chứng lâm sàng: Bác sĩ đánh giá mức độ đau và khả năng vận động của khớp vai thông qua việc yêu cầu người bệnh thực hiện các động tác như xoay vai, nâng tay hoặc đưa tay ra sau lưng.
• Hỏi bệnh sử: Tiền sử bệnh lý, các chấn thương vùng vai hoặc các bệnh toàn thân như tiểu đường, viêm khớp được khai thác kỹ lưỡng để xác định nguyên nhân.
• Hình ảnh y khoa: Các kỹ thuật như chụp X-quang, siêu âm hoặc cộng hưởng từ (MRI) giúp phát hiện tổn thương ở gân, cơ hoặc bao khớp.
• Đánh giá chức năng vận động: Các bài kiểm tra cụ thể nhằm đo lường phạm vi chuyển động và mức độ suy giảm vận động ở khớp vai.
• Loại trừ bệnh lý khác: Chẩn đoán phân biệt với các tình trạng khác như viêm gân, rách cơ chóp xoay hoặc viêm khớp nhiễm khuẩn để đảm bảo điều trị đúng hướng.

Khi nào cần gặp bác sĩ khi viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng nếu không được xử lý đúng cách có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng. Dưới đây là các dấu hiệu cho thấy bạn nên đến gặp bác sĩ:

• Đau vai kéo dài và tăng dần: Khi cơn đau không thuyên giảm dù đã nghỉ ngơi hoặc sử dụng các biện pháp giảm đau tại nhà, cần được thăm khám để xác định nguyên nhân.
• Hạn chế vận động rõ rệt: Vai không thể thực hiện các động tác cơ bản như giơ tay, xoay vai, hoặc đưa tay ra sau lưng, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
• Sưng, đỏ hoặc sốt quanh vùng vai: Các dấu hiệu này có thể cho thấy tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng hoặc biến chứng cần can thiệp y khoa.
• Cảm giác tê bì hoặc yếu ở cánh tay: Triệu chứng này có thể là dấu hiệu của chèn ép dây thần kinh hoặc tổn thương gân, cần được kiểm tra ngay.
• Không đáp ứng với điều trị tại nhà: Khi các phương pháp như chườm lạnh, nghỉ ngơi hoặc tập luyện nhẹ không mang lại hiệu quả, bạn nên tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ chuyên khoa.

Biện pháp phòng ngừa viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Phòng ngừa viêm quanh khớp vai thể đông cứng tập trung vào việc duy trì sự linh hoạt và sức mạnh của khớp vai. Dưới đây là các biện pháp hữu ích:

• Tập luyện đều đặn: Các bài tập nhẹ nhàng như xoay vai, kéo dãn hoặc bơi lội giúp duy trì sự linh hoạt của khớp vai và cải thiện tuần hoàn.
• Tránh chấn thương vùng vai: Hạn chế các hoạt động gây căng thẳng quá mức lên khớp vai, sử dụng đúng kỹ thuật khi vận động hoặc mang vác đồ nặng.
• Duy trì tư thế đúng: Ngồi và đứng thẳng lưng, giữ vai ở vị trí tự nhiên để tránh áp lực không cần thiết lên khớp.
• Chăm sóc sức khỏe tổng thể: Kiểm soát tốt các bệnh lý nền như tiểu đường hoặc bệnh tuyến giáp, vì chúng làm tăng nguy cơ viêm quanh khớp vai.
• Điều trị kịp thời các vấn đề ở vai: Nếu gặp chấn thương hoặc đau vai, cần điều trị sớm để ngăn ngừa tiến triển thành viêm mạn tính hoặc đông cứng.

Phương pháp điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng

Điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng nhằm giảm đau, cải thiện khả năng vận động và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến hiện nay.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Thuốc Tây y được sử dụng để giảm triệu chứng đau và viêm, giúp người bệnh cảm thấy thoải mái hơn. Mỗi loại thuốc đều được chỉ định tùy theo tình trạng cụ thể của người bệnh.

• Thuốc giảm đau: Paracetamol thường được dùng để giảm đau nhẹ đến trung bình mà không gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Trong trường hợp đau nặng hơn, bác sĩ có thể chỉ định tramadol hoặc thuốc giảm đau nhóm opioid.
• Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs): Ibuprofen hoặc Diclofenac được sử dụng để giảm viêm và giảm đau hiệu quả, đặc biệt trong các giai đoạn viêm cấp tính.
• Thuốc giãn cơ: Eperisone được kê đơn để giảm co cứng cơ, cải thiện vận động khớp vai ở những người bị đau dai dẳng.
• Tiêm corticosteroid: Corticosteroid như Methylprednisolone có thể được tiêm trực tiếp vào khớp vai để giảm nhanh tình trạng viêm và sưng nề.

Phục hồi chức năng và vật lý trị liệu

Phương pháp này tập trung vào việc khôi phục khả năng vận động của khớp vai thông qua các bài tập và liệu pháp hỗ trợ.

• Bài tập kéo dãn khớp vai: Các bài tập nhẹ nhàng như xoay vai, kéo cánh tay giúp cải thiện phạm vi vận động, giảm cứng khớp.
• Liệu pháp nhiệt: Chườm nóng giúp tăng tuần hoàn máu, làm giãn cơ và giảm đau ở vùng vai bị tổn thương.
• Siêu âm trị liệu: Sử dụng sóng siêu âm để kích thích tuần hoàn máu và giảm viêm tại vùng khớp vai.
• Hỗ trợ từ chuyên gia vật lý trị liệu: Các chuyên gia hướng dẫn và điều chỉnh bài tập phù hợp với tình trạng cụ thể của bệnh nhân, giúp đạt hiệu quả điều trị tốt hơn.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền mang đến các phương pháp điều trị toàn diện, giảm đau và hỗ trợ phục hồi vận động cho khớp vai.

• Châm cứu: Kích thích các huyệt đạo quanh vùng vai để giảm đau, tăng tuần hoàn máu và giải phóng sự tắc nghẽn ở kinh lạc.
• Xoa bóp, bấm huyệt: Tác động trực tiếp vào các cơ vùng vai để giảm co thắt và cứng khớp.
• Sử dụng bài thuốc Đông y: Các bài thuốc từ thảo dược như đương quy, xuyên khung, và phòng phong giúp hoạt huyết, giảm viêm và cải thiện chức năng khớp vai.

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng cần được phát hiện và điều trị kịp thời để giảm thiểu các biến chứng và phục hồi vận động. Kết hợp các phương pháp điều trị phù hợp không chỉ giúp giảm đau mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống lâu dài.