Huyệt Trung Phủ

Vị trí huyệt trung phủ và cách xác định

Trước khi đi vào tìm hiểu huyệt trung phủ ở đâu thì cần hiểu hơn về tên gọi cũng như đặc tính của huyệt vị này trên cơ thể người. Về giải nghĩa, trung có nghĩa là bên trong, nội bộ và trong đó; Phủ về nghĩa đen là kho tàng, thương khố, chính là nơi cất giữ tài sản, văn thư và nhiều cống vật trong triều đình, nơi hội tụ vật chất và tinh hoa của con người. Còn về nghĩa bóng trung phủ có nghĩa là nơi tập trung nguyên nhân, tà khí gây bệnh trên cơ thể con người.

Trong sách trung y cương mục đã có một chương nói rất rõ về huyệt vị này. Phủ là nơi kinh khí hội tụ. Chính vì thế vị trí của huyệt là nơi hội tụ mạch của kinh Phế trong hệ thống kinh mạch của con người. Huyệt lại nằm ở gần giữa ngực nơi thần khí của phế đi qua. Cho nên, người xưa mới đặt huyệt vị này có tên là trung phủ.

Ngoài tên gọi chính thức thì huyệt trung phủ còn được biết đến là huyệt phủ trung dư, ưng du hay ưng trung du. Một số đặc tính của huyệt phải kể đến như:

• Huyệt thứ nhất trong kinh Phế của con người.
• Huyệt Mộ nơi mà khí phế đến và lưu trữ lại.
• Huyệt hội lại cùng huyệt vị túc thái âm tỳ.
• Huyệt vị này rất quan trọng trong việc chẩn đoán và hỗ trợ điều trị các chứng về suy nhược thần kinh.
• Huyệt để tả Dương khi phối cùng những huyệt: Đại cự, phong môn và khuyết bồn.

Về vị trí huyệt trung phủ thì huyệt nằm ở dưới cuối ngoài của xương đòn gánh chỉ khoảng 1 thốn, hay giữa xương sườn 1 và 2 và cách đường giữa ngực là 6 thốn. Sau khi tiến hành giải phẫu sẽ thấy huyệt nằm ở dưới da vị trí của cơ ngực to, nhỏ, cơ giãn cơ sườn 2 và cơ răng cưa to. Ngoài ra còn có dây thần kinh ngực to, bé, dây thần kinh răng to, dân thần kinh gan sườn 2, dây thần kinh nách. Huyệt bị chi phối bởi tiết đoạn thần kinh C4.

Cách xác định huyệt trung phủ có hai cách dưới đây đã được kiểm định và chứng nhận hiệu quả tốt nhất. Cụ thể:

• Cách 1: Đặt bệnh nhân nằm ngửa, hai tay hơi chéo ra sau lưng. Tư thế này sẽ giúp nhìn thấy rõ phía dưới của xương đòn hơn, ngay phần đầu ngoài của hố lõm tam giác (chính giữa hố lõm được xác định là huyệt vân môn). Từ hỗ lõm đi xuống theo đường của cơ ngực lớn xuống 1 thốn, ngay khe dương 1 - 2 là vị trí của huyệt trung phủ.
• Cách 2: Vẫn đặt bệnh nhân nằm ngửa, từ đầu vú đo ra phía ngoài khoảng 2 thốn. Từ vị trí đó đi thẳng lên trên khoảng 3 gian sườn sẽ xác định đúng mà huyệt trung phủ đang ngự trị. Tuy nhiên cách xác định vị trí huyệt này chỉ áp dụng cho nam chứ không dành cho nữ giới.

Người bệnh có thể tự áp dụng hai cách này để xác định vị trí của huyệt vị để tiến hành tác động châm cứu và bấm huyệt. Tuy nhiên để chắc chắn cũng như hiệu quả mang lại nên đến những cơ sở y tế chuyên nghiệp để thực hiện.

Tác dụng huyệt trung phủ với sức khỏe con người

Trong Y học cổ truyền huyệt trung phủ có tác dụng thanh tuyên thượng tiêu và sơ điều Phế khí hay chính là trị ho, giảm đau tức ngực vai, lưng, bệnh lao phổi, mũi nghẹt, mồ hôi, viêm phế quản và nhiều bệnh về phổi. Ngoài những tác dụng chính trên đây thì trung phủ còn được phối với nhiều huyệt đạo khác để chữa bệnh và tăng cường sức khỏe. Cụ thể như sau:

• Trung phủ phối với huyệt âm giao để trị chứng viêm đau họng, nóng lạnh tay chân hoặc căng tức đầy ngực.
• Trị chứng đau tức ngực khi phối cùng huyệt thiên xu.
• Trị chứng ngực đầy khi phối huyệt cùng hiếp đường, phách hộ và trung phủ.
• Phối cùng huyệt dương giao để trị viêm họng cứng sưng.
• Phối cùng huyệt khổng tối, phế du trị khí quản viêm mạn, hen suyễn hiệu quả.
• Phối huyệt kết mạch, phế du, phế nhiệt huyệt để chữa chứng lao phổi
• Trung phủ cùng huyệt đản trung, nội quan huyệt, định suyễn để trị chứng hen suyễn.

Ứng dụng huyệt vị trong hoạt động trị liệu

Huyệt trung phủ được ứng dụng trong điều trị nhiều chứng bệnh khác nhau. Dưới đây là những tác dụng cũng như hướng dẫn bấm huyệt, châm cứu đúng cách nhất:

Trị chứng ho và đau tức ngực

Trong lồng ngực của con người có nhiều cơ quan là phế quản, phổi, động tĩnh mạch liên quan đến phổi, tim. Ngoài ra lồng ngực còn là nơi là cơ co thắt thực quản đi qua nhằm đưa thức ăn xuống được đến dạ dày. Do đó khi bị ho cùng nhiều biểu hiện như đau tức ngực có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý như trào ngược dạ dày, bệnh thuộc đường hô hấp hay tim và phổi,...Khi đó dấu hiệu này tác động vào huyệt trung phủ sẽ hỗ trợ cải thiện tình trạng. Cách thực hiện bấm huyệt:

• Xác định đúng vị trí của huyệt, dùng hai ngón cái day ấn huyệt đạo dưới một lực vừa đủ tránh bị bầm tím.
• Cách tác động này được thực hiện ngay khi phát hiện ra dấu hiệu của bệnh. Tuy nhiên đây cũng chỉ là cách giúp giảm cơn ho và tức ngực, trong trường hợp triệu chứng nặng, liên tục và kéo đài cần được đến bệnh viện thăm khám, điều trị.

Huyệt trị chứng đau thần kinh liên sườn

Do nằm ở vị trí lồng ngực, giữa các dây thần kinh liên sườn nên tác động vào huyệt trung phủ cũng sẽ hỗ trợ điều trị những vấn đề liên quan đến bộ phận này. Khi bị đau dây thần kinh liên sườn, người bệnh sẽ thấy cơn đau từ ngực lên trên cùng một bên bụng đau dữ dội, hít thở khó hơn, khó vận động. Ngay khi xuất hiện cơn đau tác động vào huyệt sẽ giảm cảm giác nhanh chóng và khôi phục lại sức khỏe như ban đầu.

Cách thực hiện:

• Để người bệnh nằm ngửa trên giường, người thực hiện sẽ quỳ ở một bên cạnh.
• Khi tác động chồm người về phía trước, hai tay nắm chặt hai vai, dùng đầu ngón tay để ấn xuống huyệt vị đã được xác định.
• Dây ấn liên tục và đổi vị trí trong 3 - 5 phút cho đến khi triệu chứng của tình trạng thuyên giảm dần.

Huyệt trung phủ trị chứng khó thở

Khó thở do nhiều nguyên nhân gây ra, có thể là bệnh lý về tim, phổi hay hen phế quản, thực quản,...Khi có biểu hiện của tình trạng khó thở hãy ngay lập tức tác động vào huyệt trung phủ, tự day ấn, các huyệt bị để điều hòa nhịp tim và thở đều, tốt hơn. Ngoài tác động đơn lẻ vào huyệt vị còn có thể phối cùng huyệt chiên trung, hiệu quả cũng rất tốt.

Cách thực hiện:

• Xác định đúng hai vị trí của huyệt đản trung và trung phủ.
• Dùng hai ngón tay ấn huyệt qua áo, day ấn một lúc.
• Tác động vào huyệt có thể thực hiện ngày xuất hiện cơn đau còn nếu muốn điều trị lâu dài cần bấm hằng ngày.

Những lưu ý khi tác động để có hiệu quả tốt nhất

Bấm huyệt trung phủ không quá khó khăn nhưng cũng cần bạn biết cách, có kỹ năng nhất định, đồng thời tuân thủ một số những lưu ý nhất định. Cụ thể như sau:

• Châm cứu và bấm huyệt, nếu bệnh nhân là người không có kỹ năng và chuyên môn chính trong việc này, để đảm bảo an toàn hãy đến những cơ sở y tế để bác sĩ và thầy thuốc thực hiện.
• Khi thực hiện các hình thức tác động, việc xác định chính xác vị trí huyệt là rất quan trọng. Đồng thời ấn một lực vừa đủ, không quá mạnh tránh làm bầm tím, tụ máu ở huyệt vị.
• Không thực hiện bất kỳ hình thức nào khi vị trí huyệt đang bị thương ngoài da, đang chảy máu hoặc đang có vết bầm tím sẵn trước đó. Mục đích là bấm huyệt có thể làm vết thương lâu lành hơn, thậm chí là xuất hiện biến chứng nguy hiểm khác.
• Không áp dụng cho đối tượng là phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ dưới 6 tuổi, những người đang điều trị bệnh lý về tim, phổi bằng máy móc.
• Trước khi thực hiện châm cứu để chữa bệnh từ 8 - 12 tiếng không sử dụng rượu bia, chất kích thích,... có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của việc tác động vào huyệt.

Trên đây là một số thông tin, vị trí, cách xác định và những tác dụng huyệt trung phủ mang đến cho mọi người. Hy vọng với điều này đã giúp bạn hiểu hơn và có thể ứng dụng huyệt vị vào trong việc chăm sóc sức khỏe hằng ngày của mình và những người thân xung quanh.