Thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não: Nguyên nhân và điều trị

Thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não là một tình trạng bệnh lý phổ biến, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Khi các đốt sống cổ bị thoái hóa, các mạch máu và dây thần kinh tại vùng cổ có thể bị chèn ép, làm giảm lưu lượng máu lên não, dẫn đến thiếu máu não. Triệu chứng của tình trạng này có thể bao gồm đau đầu, chóng mặt, hoa mắt và mệt mỏi. Điều quan trọng là người bệnh cần nhận diện sớm dấu hiệu và tìm hiểu cách điều trị hiệu quả để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp điều trị bệnh lý này một cách chi tiết.

Định nghĩa

Thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não là tình trạng khi các đốt sống cổ bị thoái hóa dẫn đến sự chèn ép lên các mạch máu và dây thần kinh ở cổ, làm giảm lưu lượng máu lên não. Khi điều này xảy ra, não không nhận đủ lượng oxy và dưỡng chất cần thiết để hoạt động bình thường, gây ra các triệu chứng như chóng mặt, hoa mắt, đau đầu và thậm chí là suy giảm trí nhớ. Bệnh lý này thường gặp ở người cao tuổi hoặc những người có thói quen sinh hoạt không lành mạnh, đặc biệt là những người có vấn đề về cột sống cổ.

Nguyên nhân

Cơ chế bệnh lý gây ra triệu chứng

• Thoái hóa đĩa đệm: Khi các đĩa đệm giữa các đốt sống cổ thoái hóa, chúng có thể bị xẹp hoặc nứt, gây ra sự chèn ép lên các mạch máu nuôi não. Điều này làm giảm lượng máu cung cấp lên não, dẫn đến thiếu máu não.

• Hẹp động mạch cổ: Thoái hóa đốt sống cổ có thể làm tăng áp lực lên động mạch đốt sống, gây hẹp mạch và làm giảm dòng chảy máu lên não. Khi lượng máu không đủ, tế bào não không nhận được đủ oxy và dưỡng chất, gây ra các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt.

• Chèn ép dây thần kinh: Dây thần kinh ở vùng cổ có thể bị chèn ép do sự thoái hóa đốt sống, gây đau nhức và ảnh hưởng đến khả năng vận động và cảm giác của cơ thể. Sự chèn ép này cũng có thể làm giảm khả năng dẫn truyền tín hiệu thần kinh, từ đó gây ra các triệu chứng thần kinh như chóng mặt, đau đầu.

Nguyên nhân khác

• Tuổi tác: Quá trình lão hóa tự nhiên là một trong những nguyên nhân chính gây thoái hóa đốt sống cổ. Khi tuổi tác tăng lên, các cấu trúc trong cột sống, bao gồm đĩa đệm và khớp, sẽ dần mất đi tính đàn hồi, dễ bị tổn thương và thoái hóa.

• Lối sống thiếu vận động: Những người ít vận động hoặc có thói quen ngồi lâu một chỗ, đặc biệt là trong tư thế sai, có nguy cơ cao bị thoái hóa đốt sống cổ. Việc thiếu hoạt động thể chất có thể làm giảm độ linh hoạt của cột sống cổ và làm tăng khả năng thoái hóa.

• Chấn thương cột sống cổ: Các chấn thương do tai nạn, va chạm hoặc thói quen mang vác nặng sai cách có thể làm tổn thương đốt sống cổ, dẫn đến thoái hóa và các vấn đề liên quan đến thiếu máu não.

Tình trạng thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não là một vấn đề nghiêm trọng, cần được phát hiện và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng lâu dài​​.

Biểu hiện

Khi thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não, người bệnh có thể gặp phải một số triệu chứng rõ rệt, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Các triệu chứng này có thể thay đổi tùy theo mức độ nghiêm trọng của tình trạng thoái hóa và sự chèn ép mạch máu lên não. Các biểu hiện thường gặp bao gồm:

• Chóng mặt: Do lượng máu lên não không đủ, người bệnh có thể cảm thấy chóng mặt hoặc mất thăng bằng, đặc biệt là khi thay đổi tư thế đột ngột.

• Đau đầu: Một trong những triệu chứng phổ biến là cơn đau đầu, thường xuyên xuất hiện và có thể kèm theo cảm giác nặng đầu.

• Hoa mắt, mờ mắt: Thiếu máu não có thể gây ra cảm giác mờ mắt, đặc biệt là khi nhìn xa hoặc khi cố gắng tập trung vào một điểm.

• Mệt mỏi, uể oải: Người bệnh thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng ngay cả khi không làm việc nhiều.

• Giảm trí nhớ: Thiếu máu não lâu dài có thể ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ và tập trung, gây khó khăn trong việc thực hiện các công việc hàng ngày.

Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh hoạt bình thường mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời​.

Biến chứng

Nếu không được điều trị đúng cách, thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Những biến chứng này có thể ảnh hưởng sâu rộng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Các biến chứng có thể gặp phải bao gồm:

• Đột quỵ: Khi tình trạng thiếu máu não trở nên nghiêm trọng, nó có thể dẫn đến đột quỵ, một trong những biến chứng nguy hiểm nhất. Đột quỵ có thể gây tê liệt, khó nói và mất khả năng vận động.

• Suy giảm trí nhớ: Thiếu máu não kéo dài có thể gây ra suy giảm trí nhớ, đặc biệt là ở người cao tuổi. Điều này có thể dẫn đến khó khăn trong việc ghi nhớ thông tin và thực hiện các hoạt động hàng ngày.

• Rối loạn chức năng vận động: Khi các mạch máu lên não bị chèn ép, người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc điều khiển các cơ bắp, dẫn đến tình trạng yếu cơ hoặc mất thăng bằng.

• Hội chứng thần kinh: Những người bị thiếu máu não nặng có thể gặp các triệu chứng như tê bì, đau nhức và cảm giác ngứa ran ở các chi, gây khó khăn trong các hoạt động hàng ngày.

Các biến chứng này nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ảnh hưởng lâu dài, thậm chí là mất khả năng lao động và phụ thuộc vào người khác​​.

Đối tượng có nguy cơ cao

Thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn do các yếu tố di truyền, lối sống hoặc bệnh lý nền. Các đối tượng này cần đặc biệt chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo của bệnh lý để kịp thời điều trị. Những nhóm đối tượng có nguy cơ cao bao gồm:

• Người cao tuổi: Quá trình lão hóa tự nhiên làm cho các đốt sống cổ thoái hóa nhanh chóng, gây chèn ép mạch máu lên não.

• Người có tiền sử chấn thương cột sống cổ: Các chấn thương trước đó có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa đốt sống cổ và thiếu máu não sau này.

• Người làm việc trong môi trường ít vận động: Những người làm việc lâu dài trong tư thế ngồi như lái xe, làm việc văn phòng có nguy cơ mắc bệnh do cột sống cổ không được thư giãn và hoạt động.

• Người thừa cân, béo phì: Cân nặng dư thừa gây áp lực lên cột sống cổ, làm tăng nguy cơ thoái hóa và các vấn đề tuần hoàn não.

• Người có thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Hút thuốc, uống rượu và chế độ ăn uống không khoa học có thể thúc đẩy quá trình thoái hóa đốt sống cổ.

Với những đối tượng này, việc chủ động theo dõi và thay đổi lối sống là rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ mắc phải​​.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Khi gặp phải các triệu chứng liên quan đến thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não, việc thăm khám bác sĩ là điều cần thiết để chẩn đoán đúng và có phương án điều trị kịp thời. Nếu bạn gặp phải những dấu hiệu dưới đây, hãy đến gặp bác sĩ:

• Đau đầu kéo dài hoặc thường xuyên: Đau đầu có thể là triệu chứng đầu tiên của thiếu máu não.

• Chóng mặt và mất thăng bằng: Khi cảm thấy chóng mặt hoặc mất thăng bằng đột ngột, đặc biệt là khi thay đổi tư thế.

• Rối loạn thị lực: Hoa mắt, mờ mắt hoặc mất khả năng nhìn rõ có thể là dấu hiệu cảnh báo thiếu máu não.

• Đau cổ kéo dài: Đau cổ kéo dài không thuyên giảm có thể là dấu hiệu của tình trạng thoái hóa đốt sống cổ.

• Tê bì, yếu cơ: Những triệu chứng này có thể chỉ ra rằng dây thần kinh cổ bị chèn ép.

Nếu những triệu chứng này xảy ra một cách liên tục hoặc ngày càng nghiêm trọng, người bệnh cần đến bệnh viện để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác​​.

Chẩn đoán

Để chẩn đoán chính xác thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não, bác sĩ sẽ thực hiện một số bước thăm khám và xét nghiệm nhằm xác định nguyên nhân và mức độ tổn thương. Quá trình chẩn đoán bao gồm:

• Hỏi tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng mà bạn đang gặp phải, lịch sử sức khỏe cá nhân và gia đình để xác định nguyên nhân gây bệnh.

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra vùng cổ, kiểm tra khả năng vận động của cổ và xem xét các dấu hiệu như đau, tê bì hoặc yếu cơ.

• Chẩn đoán hình ảnh: Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như X-quang, MRI hoặc CT scan có thể được chỉ định để kiểm tra cấu trúc của cột sống cổ và phát hiện sự thoái hóa đốt sống.

• Xét nghiệm máu: Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để loại trừ các nguyên nhân khác có thể ảnh hưởng đến tuần hoàn não, chẳng hạn như tình trạng viêm hoặc các vấn đề về đông máu.

Kết quả từ các phương pháp chẩn đoán này sẽ giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp và hiệu quả​​.

Cách phòng ngừa

Việc phòng ngừa thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Những biện pháp phòng ngừa sau đây có thể giúp giảm thiểu nguy cơ và bảo vệ sức khỏe cột sống:

• Duy trì thói quen vận động đều đặn: Tập thể dục hàng ngày giúp cải thiện sự linh hoạt của cột sống cổ, đồng thời tăng cường sức mạnh cơ bắp và lưu thông máu. Các bài tập như yoga, bơi lội, và đi bộ đều có lợi cho cột sống.

• Đảm bảo tư thế ngồi và làm việc đúng: Tránh ngồi lâu một chỗ và đảm bảo tư thế làm việc đúng để giảm áp lực lên cột sống cổ. Hãy ngồi thẳng lưng và không cúi gập cổ quá lâu.

• Kiểm soát cân nặng: Giữ cân nặng trong mức hợp lý giúp giảm áp lực lên cột sống và các khớp. Một chế độ ăn uống lành mạnh và chế độ sinh hoạt khoa học rất quan trọng trong việc duy trì trọng lượng cơ thể.

• Tránh chấn thương cột sống cổ: Khi tham gia các hoạt động thể thao, hãy sử dụng thiết bị bảo vệ phù hợp và tránh những hành động có thể gây chấn thương cổ như nâng vật nặng sai cách.

• Thăm khám định kỳ: Để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các vấn đề về cột sống cổ, bạn nên thăm khám bác sĩ định kỳ, đặc biệt khi có các triệu chứng như đau cổ hoặc đau đầu kéo dài.

Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa này sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ thoái hóa đốt sống cổ và các vấn đề liên quan đến thiếu máu não​​.

Phương pháp điều trị

Việc điều trị thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm thuốc, can thiệp y khoa, vật lý trị liệu và các phương pháp y học cổ truyền. Mỗi phương pháp có những ưu điểm và hạn chế riêng, vì vậy người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn phương án điều trị phù hợp.

Điều trị bằng thuốc

Thuốc Tây y là phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả trong việc giảm triệu chứng và kiểm soát tình trạng thoái hóa đốt sống cổ. Các loại thuốc được sử dụng có thể giúp giảm đau, chống viêm và cải thiện lưu thông máu.

Các loại thuốc Tây y phổ biến

• Thuốc giảm đau không steroid (NSAIDs): Thuốc như Ibuprofen và Diclofenac được sử dụng để giảm đau và viêm. Những loại thuốc này giúp giảm sưng tấy và đau nhức, cải thiện khả năng vận động.

• Thuốc giãn cơ: Methocarbamol hoặc Cyclobenzaprine giúp giảm căng cơ và đau do cơ bị co rút, đặc biệt hiệu quả trong trường hợp bị co thắt cơ vùng cổ.

• Thuốc chống đông máu: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định Aspirin hoặc Warfarin để giảm nguy cơ hình thành cục máu đông, giúp cải thiện tuần hoàn máu lên não.

• Corticosteroid: Prednisone có thể được sử dụng trong trường hợp viêm cấp tính, giúp giảm viêm và giảm đau hiệu quả.

Cơ chế tác động của thuốc

• Giảm viêm: Các thuốc như NSAIDs hoạt động bằng cách ức chế các enzyme gây viêm, giúp giảm sưng tấy và cải thiện tình trạng đau.

• Giãn cơ: Thuốc giãn cơ như Cyclobenzaprine tác động lên hệ thống thần kinh để giúp thư giãn các cơ bị căng cứng và giảm đau nhức.

• Cải thiện tuần hoàn máu: Thuốc chống đông máu giúp ngăn ngừa tình trạng tắc nghẽn trong các mạch máu, từ đó cải thiện lưu thông máu lên não.

Lưu ý khi sử dụng thuốc

• Chỉ sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ: Các loại thuốc cần được sử dụng đúng liều lượng và thời gian chỉ định của bác sĩ, tránh tự ý tăng hoặc giảm liều.

• Theo dõi tác dụng phụ: Một số tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng thuốc, như buồn nôn, đau dạ dày, hoặc dị ứng. Nếu gặp phải các triệu chứng bất thường, người bệnh cần thông báo ngay cho bác sĩ.

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Việc theo dõi tình trạng sức khỏe trong suốt quá trình điều trị rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả và phòng ngừa tác dụng phụ.

Điều trị không dùng thuốc

Bên cạnh việc sử dụng thuốc, các phương pháp điều trị không dùng thuốc như vật lý trị liệu, phẫu thuật hoặc các biện pháp hỗ trợ khác cũng có thể giúp người bệnh cải thiện tình trạng thoái hóa đốt sống cổ.

Phẫu thuật và can thiệp y khoa

Phẫu thuật được chỉ định trong trường hợp các phương pháp điều trị bảo tồn không mang lại hiệu quả, hoặc khi có các tổn thương nghiêm trọng như chèn ép dây thần kinh hoặc tắc nghẽn mạch máu.

• Phẫu thuật cắt bỏ đĩa đệm: Khi đĩa đệm thoái hóa và chèn ép dây thần kinh, phẫu thuật cắt bỏ đĩa đệm có thể giúp giảm áp lực lên các dây thần kinh và cải thiện tuần hoàn máu.

• Mổ mở hoặc mổ nội soi: Trong trường hợp thoái hóa đốt sống cổ nghiêm trọng, phẫu thuật mổ mở hoặc mổ nội soi có thể được thực hiện để loại bỏ phần mô bị tổn thương, làm giảm sự chèn ép lên các mạch máu và thần kinh.

Liệu pháp vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là phương pháp không dùng thuốc hiệu quả giúp giảm đau, tăng cường sức mạnh cơ bắp và cải thiện khả năng vận động của cột sống cổ.

• Các bài tập giãn cơ: Người bệnh sẽ thực hiện các bài tập giãn cơ giúp giảm căng thẳng cho cột sống cổ và cải thiện lưu thông máu.

• Nhiệt trị liệu và điện trị liệu: Các biện pháp như chườm nóng, chườm lạnh, hoặc sử dụng thiết bị kích thích điện (TENS) có thể giúp giảm đau và thư giãn cơ bắp, cải thiện chức năng cột sống cổ.

Liệu pháp tâm lý hoặc điều chỉnh hành vi

Trong trường hợp bệnh lý có liên quan đến căng thẳng tâm lý, việc điều trị bằng các phương pháp như Tâm lý trị liệu hoặc Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) có thể giúp giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe tinh thần.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền đã có từ lâu đời và được áp dụng hiệu quả trong điều trị thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não. Các phương pháp như châm cứu, bấm huyệt và sử dụng thảo dược là những lựa chọn phổ biến.

Các phương pháp châm cứu/bấm huyệt

• Châm cứu: Châm cứu là một phương pháp điều trị bằng cách sử dụng kim châm vào các huyệt đạo để điều chỉnh sự mất cân bằng trong cơ thể và kích thích tuần hoàn máu.

• Bấm huyệt: Phương pháp bấm huyệt có thể giúp giảm đau và tăng cường sự lưu thông máu tại vùng cổ, từ đó giúp giảm triệu chứng thiếu máu não.

Cơ chế tác động

• Kích thích tuần hoàn máu: Các phương pháp châm cứu và bấm huyệt giúp kích thích các huyệt đạo, từ đó thúc đẩy tuần hoàn máu, giúp cung cấp đủ oxy và dưỡng chất cho não.

• Giảm đau và thư giãn cơ: Châm cứu và bấm huyệt cũng giúp giảm đau, thư giãn các cơ bị căng thẳng và làm giảm triệu chứng đau cổ.

Tình trạng thoái hóa đốt sống cổ gây thiếu máu não có thể được kiểm soát hiệu quả nhờ sự kết hợp giữa các phương pháp điều trị hiện đại và cổ truyền. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm thiểu các biến chứng liên quan .