Viêm âm đạo do tạp khuẩn: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm âm đạo do tạp khuẩn là một trong những bệnh lý phụ khoa phổ biến ở phụ nữ, gây ra nhiều phiền toái và khó chịu. Triệu chứng thường gặp của tình trạng này bao gồm dịch âm đạo có mùi hôi, ngứa ngáy, và đôi khi là đau khi quan hệ. Mặc dù bệnh lý này không đe dọa tính mạng nhưng nếu không được điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như viêm vùng chậu, hiếm muộn hoặc sinh non. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị viêm âm đạo do tạp khuẩn là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe sinh sản.

Định nghĩa viêm âm đạo do tạp khuẩn

Viêm âm đạo do tạp khuẩn (BV) là tình trạng nhiễm trùng xảy ra khi có sự mất cân bằng của các vi khuẩn có lợi trong âm đạo. Thông thường, âm đạo chứa một hệ vi sinh vật bao gồm các vi khuẩn có lợi và có hại. Khi các vi khuẩn có hại phát triển quá mức và thay thế các vi khuẩn có lợi, tình trạng này có thể gây viêm nhiễm. Mặc dù viêm âm đạo do tạp khuẩn không phải lúc nào cũng gây ra triệu chứng, nhưng khi có, bệnh có thể dẫn đến dịch âm đạo bất thường, mùi hôi và cảm giác khó chịu.

Nguyên nhân viêm âm đạo do tạp khuẩn

Viêm âm đạo do tạp khuẩn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chia thành hai nhóm chính: nguyên nhân bệnh lý và nguyên nhân không bệnh lý.

Nguyên nhân do bệnh lý

• Bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs): Quan hệ tình dục không an toàn có thể khiến các vi khuẩn có hại xâm nhập vào âm đạo, gây viêm nhiễm.

• Thay đổi nội tiết tố: Sự thay đổi trong nồng độ hormone, đặc biệt là trong thời kỳ mang thai hoặc mãn kinh, có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh vật âm đạo, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

• Nhiễm trùng tiểu hoặc viêm niệu đạo: Các bệnh lý liên quan đến hệ tiết niệu cũng có thể ảnh hưởng đến âm đạo, làm tăng nguy cơ viêm âm đạo do tạp khuẩn.

Nguyên nhân không do bệnh lý

• Vệ sinh không đúng cách: Việc thụt rửa âm đạo quá sâu hoặc sử dụng các sản phẩm vệ sinh có hóa chất mạnh có thể làm thay đổi môi trường pH của âm đạo, tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển.

• Sử dụng các sản phẩm có hóa chất kích ứng: Các sản phẩm như xà phòng, sữa tắm có mùi hoặc chứa hóa chất mạnh có thể gây kích ứng, làm tăng nguy cơ viêm âm đạo do tạp khuẩn.

• Mặc đồ lót không thoáng khí: Việc mặc quần áo quá chật hoặc làm từ chất liệu không thoáng khí có thể tạo môi trường ẩm ướt, thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.

• Căng thẳng và stress: Căng thẳng kéo dài có thể làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, khiến âm đạo dễ bị nhiễm trùng .

Biểu hiện viêm âm đạo do tạp khuẩn

Viêm âm đạo do tạp khuẩn có thể xuất hiện với các triệu chứng rõ rệt hoặc không có triệu chứng. Khi có dấu hiệu, tình trạng này có thể gây ra những phiền toái và khó chịu cho người mắc phải.

• Dịch âm đạo bất thường: Dịch tiết âm đạo có thể có màu trắng xám hoặc vàng, có mùi hôi tanh khó chịu. Đây là dấu hiệu điển hình của viêm âm đạo do tạp khuẩn.

• Ngứa và khó chịu: Người bệnh có thể cảm thấy ngứa, rát, hoặc cảm giác khó chịu trong âm đạo, đặc biệt là sau khi quan hệ tình dục.

• Đau khi quan hệ tình dục: Viêm âm đạo do tạp khuẩn cũng có thể gây cảm giác đau, rát trong và sau khi giao hợp.

• Tiểu buốt: Mặc dù không phải lúc nào cũng có, nhưng một số người có thể cảm thấy tiểu buốt, tiểu gắt khi viêm nhiễm lan rộng.

• Khí hư có mùi bất thường: Mùi hôi tanh, đặc biệt sau khi quan hệ tình dục, là một trong những triệu chứng phổ biến của viêm âm đạo do tạp khuẩn​ .

Biến chứng viêm âm đạo do tạp khuẩn

Nếu không được điều trị kịp thời, viêm âm đạo do tạp khuẩn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.

• Viêm vùng chậu: Nếu nhiễm trùng không được kiểm soát, vi khuẩn có thể lan lên tử cung và các cơ quan sinh sản khác, dẫn đến viêm vùng chậu.

• Vô sinh: Viêm âm đạo do tạp khuẩn có thể gây tắc nghẽn vòi trứng hoặc viêm niêm mạc tử cung, làm giảm khả năng thụ thai.

• Sinh non: Phụ nữ mang thai mắc viêm âm đạo do tạp khuẩn có thể gặp phải nguy cơ sinh non hoặc sảy thai.

• Lây nhiễm cho bạn tình: Viêm âm đạo do tạp khuẩn có thể lây qua đường tình dục, làm tăng nguy cơ lây nhiễm cho bạn tình​ .

Đối tượng có nguy cơ cao

Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm âm đạo do tạp khuẩn do những yếu tố nhất định ảnh hưởng đến sức khỏe âm đạo.

• Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản: Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản thường có sự thay đổi nội tiết tố mạnh mẽ, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, đặc biệt là trong thời kỳ mang thai.

• Người có quan hệ tình dục không an toàn: Quan hệ tình dục không bảo vệ là yếu tố chính làm gia tăng nguy cơ bị viêm âm đạo do tạp khuẩn. Các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs) cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

• Phụ nữ mang thai: Trong suốt thời kỳ mang thai, sự thay đổi nội tiết tố làm cho phụ nữ dễ bị viêm âm đạo do tạp khuẩn hơn. Môi trường âm đạo trong thai kỳ cũng thay đổi, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập.

• Phụ nữ có tiền sử mắc các bệnh phụ khoa: Những người có tiền sử mắc các bệnh lý phụ khoa như viêm niệu đạo, viêm tử cung, hoặc viêm vùng chậu dễ gặp phải viêm âm đạo do tạp khuẩn hơn.

• Người sử dụng thuốc kháng sinh kéo dài: Việc sử dụng kháng sinh trong thời gian dài có thể làm gián đoạn sự cân bằng vi khuẩn tự nhiên trong âm đạo, khiến các vi khuẩn có hại phát triển mạnh hơn​.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Viêm âm đạo do tạp khuẩn không phải lúc nào cũng gây triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, nếu có các dấu hiệu bất thường, bạn cần gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

• Dịch âm đạo có mùi hôi: Nếu dịch âm đạo có mùi hôi tanh, đặc biệt là sau quan hệ tình dục, đây có thể là dấu hiệu của viêm âm đạo do tạp khuẩn.

• Ngứa và khó chịu: Khi cảm giác ngứa ngáy, rát hoặc khó chịu ở vùng âm đạo kéo dài hơn một tuần mà không cải thiện, bạn nên đi khám.

• Đau khi quan hệ tình dục: Viêm âm đạo do tạp khuẩn có thể gây đau khi quan hệ tình dục. Nếu triệu chứng này kéo dài hoặc ngày càng nghiêm trọng, hãy tìm sự tư vấn y tế.

• Tiểu buốt và tiểu gắt: Nếu bạn gặp phải tình trạng tiểu buốt, tiểu gắt đi kèm với dịch âm đạo bất thường, đây có thể là dấu hiệu của viêm nhiễm.

• Triệu chứng không cải thiện sau điều trị tại nhà: Nếu các biện pháp điều trị tại nhà không hiệu quả hoặc triệu chứng tái phát liên tục, cần tìm gặp bác sĩ để được điều trị chuyên sâu​​.

Chẩn đoán

Chẩn đoán viêm âm đạo do tạp khuẩn thường bao gồm các phương pháp sau:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra vùng âm đạo và cổ tử cung, đồng thời thu thập thông tin về các triệu chứng của bệnh nhân.

• Xét nghiệm dịch âm đạo: Một mẫu dịch âm đạo sẽ được lấy và xét nghiệm để xác định sự hiện diện của vi khuẩn có hại. Đây là cách phổ biến nhất để chẩn đoán viêm âm đạo do tạp khuẩn.

• Xét nghiệm pH âm đạo: Môi trường âm đạo có pH thay đổi là yếu tố quan trọng để chẩn đoán bệnh. Viêm âm đạo do tạp khuẩn thường có pH âm đạo cao hơn bình thường.

• Xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm nước tiểu: Đôi khi, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu hoặc nước tiểu để loại trừ các nguyên nhân khác gây ra các triệu chứng tương tự​.

Cách phòng ngừa viêm âm đạo do tạp khuẩn

Để giảm thiểu nguy cơ mắc viêm âm đạo do tạp khuẩn, bạn có thể áp dụng một số biện pháp phòng ngừa đơn giản và hiệu quả.

• Duy trì vệ sinh vùng kín đúng cách: Rửa vùng kín bằng nước sạch, tránh sử dụng xà phòng có mùi hoặc các sản phẩm vệ sinh có hóa chất mạnh. Thụt rửa âm đạo quá sâu cũng có thể gây hại, vì vậy chỉ rửa bên ngoài là đủ.

• Sử dụng bao cao su: Bao cao su giúp ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs) và bảo vệ âm đạo khỏi các vi khuẩn có hại.

• Chọn đồ lót thoáng mát: Mặc đồ lót làm từ chất liệu cotton thoáng khí, tránh mặc đồ lót quá chật hoặc bằng chất liệu không thấm hút, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

• Tránh thụt rửa âm đạo: Việc thụt rửa âm đạo quá sâu có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh vật tự nhiên trong âm đạo, tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển.

• Điều trị kịp thời các bệnh phụ khoa: Nếu có các vấn đề phụ khoa như viêm nhiễm đường tiết niệu, cần điều trị ngay để tránh tình trạng viêm âm đạo do tạp khuẩn.

• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ vitamin và khoáng chất giúp duy trì sức khỏe hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các nhiễm trùng​​.

Phương pháp điều trị viêm âm đạo do tạp khuẩn

Việc điều trị viêm âm đạo do tạp khuẩn phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và các triệu chứng cụ thể của mỗi người. Phương pháp điều trị bao gồm nhiều lựa chọn, từ thuốc Tây y cho đến các biện pháp không dùng thuốc hay thậm chí là sử dụng y học cổ truyền.

Điều trị bằng thuốc

Điều trị viêm âm đạo do tạp khuẩn bằng thuốc thường là phương pháp chính được áp dụng để giảm các triệu chứng và tiêu diệt vi khuẩn có hại.

• Metronidazole (Flagyl): Đây là một loại thuốc kháng sinh phổ biến được sử dụng để điều trị viêm âm đạo do tạp khuẩn. Metronidazole giúp tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh và phục hồi sự cân bằng vi sinh vật trong âm đạo.

• Clindamycin (Cleocin): Một loại kháng sinh khác cũng thường được bác sĩ chỉ định cho những người bị viêm âm đạo do tạp khuẩn. Clindamycin giúp ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây nhiễm trùng.

• Tinidazole (Tindamax): Đây là thuốc kháng sinh nhóm imidazole, có tác dụng tương tự như metronidazole, giúp tiêu diệt các vi khuẩn kỵ khí có trong âm đạo.

• Thuốc bôi hoặc viên đặt âm đạo: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thuốc bôi hoặc viên đặt âm đạo để trực tiếp điều trị tại chỗ, giúp giảm viêm và kháng khuẩn​​.

Điều trị không dùng thuốc

Ngoài thuốc, một số phương pháp điều trị không dùng thuốc có thể giúp hỗ trợ quá trình phục hồi và giảm các triệu chứng của viêm âm đạo do tạp khuẩn.

• Vệ sinh vùng kín đúng cách: Duy trì thói quen vệ sinh âm đạo đúng cách là yếu tố quan trọng trong việc điều trị viêm âm đạo. Tránh thụt rửa âm đạo hoặc sử dụng các sản phẩm có hóa chất mạnh có thể gây mất cân bằng pH âm đạo.

• Sử dụng probiotics: Probiotics có thể giúp tăng cường vi khuẩn có lợi trong âm đạo, cải thiện môi trường âm đạo và giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn có hại.

• Thay đổi thói quen ăn uống: Một chế độ ăn uống cân bằng, giàu vitamin C và các chất chống oxy hóa có thể giúp tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ quá trình điều trị.

• Tránh quan hệ tình dục trong thời gian điều trị: Để giảm nguy cơ lây nhiễm và giúp các phương pháp điều trị phát huy hiệu quả, nên tránh quan hệ tình dục cho đến khi tình trạng viêm được cải thiện​​.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền cũng cung cấp một số phương pháp điều trị viêm âm đạo do tạp khuẩn, với mục đích điều trị từ gốc rễ và hỗ trợ sự cân bằng của cơ thể.

• Dùng các bài thuốc từ thảo dược: Một số thảo dược như cây đinh lăng, lá khế, cây sài đất có tác dụng kháng viêm, giảm ngứa và tiêu diệt vi khuẩn. Những dược liệu này thường được sử dụng trong các bài thuốc sắc hoặc tắm rửa để làm sạch và kháng khuẩn âm đạo.

• Bài thuốc từ lá lốt: Trong y học cổ truyền, lá lốt có tính ấm, giúp giảm viêm và chống nhiễm khuẩn. Bạn có thể dùng lá lốt sắc nước hoặc kết hợp với các thảo dược khác để điều trị viêm âm đạo.

• Sử dụng tỏi: Tỏi là một dược liệu tự nhiên có tính kháng viêm mạnh mẽ. Dùng tỏi trong các bài thuốc dân gian có thể giúp tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh, giảm đau và ngứa ngáy tại vùng âm đạo.

• Mật ong và giấm táo: Mật ong có tính kháng viêm và giúp làm dịu vùng âm đạo bị viêm nhiễm. Giấm táo cũng có tác dụng giúp cân bằng pH âm đạo và tiêu diệt vi khuẩn, là một phương pháp hỗ trợ điều trị viêm âm đạo do tạp khuẩn trong y học cổ truyền​​.

Điều trị viêm âm đạo do tạp khuẩn đòi hỏi phải có sự can thiệp kịp thời và đúng phương pháp để tránh các biến chứng nghiêm trọng. Các biện pháp như sử dụng thuốc kháng sinh, duy trì vệ sinh vùng kín đúng cách, và áp dụng một chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp giảm thiểu triệu chứng và phục hồi sức khỏe âm đạo. Nếu tình trạng này không được điều trị kịp thời, các vấn đề như viêm vùng chậu hay vô sinh có thể xảy ra, do đó việc tham khảo ý kiến bác sĩ là rất cần thiết.