Viêm âm đạo do vi khuẩn: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Viêm âm đạo do vi khuẩn là tình trạng nhiễm trùng âm đạo xảy ra khi có sự mất cân bằng của các vi khuẩn có lợi trong âm đạo, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển quá mức. Tuy không phải lúc nào tình trạng này cũng gây ra triệu chứng rõ ràng, nhưng khi có dấu hiệu, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng như ngứa, mùi hôi bất thường, dịch tiết âm đạo có màu hoặc mùi khác lạ. Viêm âm đạo do vi khuẩn thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ và có thể liên quan đến các yếu tố như quan hệ tình dục không an toàn hoặc thói quen vệ sinh không đúng cách .

Định nghĩa viêm âm đạo do vi khuẩn

Viêm âm đạo do vi khuẩn là một tình trạng nhiễm trùng xảy ra khi có sự mất cân bằng của các vi khuẩn có lợi trong âm đạo. Trong trạng thái bình thường, âm đạo chứa một số lượng lớn vi khuẩn có lợi, giúp duy trì sự cân bằng vi sinh vật và bảo vệ cơ thể khỏi các vi khuẩn gây hại. Tuy nhiên, khi các vi khuẩn có lợi bị giảm sút, các vi khuẩn có hại có thể phát triển quá mức, gây ra viêm nhiễm. Tình trạng này chủ yếu gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ và có thể gây ra các triệu chứng như ngứa, mùi hôi bất thường và dịch tiết âm đạo có màu hoặc mùi lạ​.

Nguyên nhân viêm âm đạo do vi khuẩn

Nguyên nhân do bệnh lý

• Bệnh lây truyền qua đường tình dục: Các bệnh như lậu, chlamydia có thể là nguyên nhân gây ra viêm âm đạo do vi khuẩn khi quan hệ tình dục không an toàn​.

• Rối loạn nội tiết tố: Những thay đổi nội tiết tố trong cơ thể, đặc biệt trong giai đoạn mang thai, mãn kinh hoặc khi sử dụng thuốc tránh thai, có thể làm thay đổi môi trường âm đạo, tạo điều kiện cho vi khuẩn gây hại phát triển​.

• Bệnh tiểu đường: Mức đường huyết cao có thể làm giảm khả năng tự bảo vệ của cơ thể, từ đó làm tăng nguy cơ viêm nhiễm, trong đó có viêm âm đạo​.

• Bệnh viêm vùng chậu: Viêm vùng chậu, đặc biệt là khi không được điều trị kịp thời, có thể gây ra viêm âm đạo do vi khuẩn​.

Nguyên nhân không do bệnh lý

• Thói quen vệ sinh không đúng cách: Vệ sinh vùng kín quá sâu hoặc sử dụng các sản phẩm có hương liệu có thể làm mất cân bằng độ pH trong âm đạo, tạo điều kiện cho vi khuẩn gây hại phát triển​​.

• Mặc quần áo bó sát hoặc không thoáng khí: Quần áo không thoải mái, đặc biệt là đồ lót chất liệu không thoáng khí, có thể tạo môi trường ẩm ướt, thuận lợi cho vi khuẩn và nấm phát triển​​.

• Stress và căng thẳng: Căng thẳng kéo dài có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và làm thay đổi độ pH âm đạo, từ đó làm tăng nguy cơ nhiễm trùng​.

Biểu hiện viêm âm đạo do vi khuẩn

Viêm âm đạo do vi khuẩn không phải lúc nào cũng có triệu chứng rõ ràng, nhưng khi các triệu chứng xuất hiện, chúng có thể bao gồm:

• Dịch tiết âm đạo bất thường: Dịch có thể có màu xám, trắng hoặc xanh và thường có mùi hôi tanh đặc trưng, thường là mùi cá ươn​​.

• Ngứa âm đạo: Cảm giác ngứa hoặc rát ở vùng âm đạo, có thể kèm theo cảm giác khó chịu​.

• Đau khi quan hệ tình dục: Viêm nhiễm có thể gây cảm giác đau hoặc khó chịu trong khi quan hệ​.

• Tiểu buốt hoặc tiểu đau: Mặc dù không phải triệu chứng chính, nhưng đôi khi có thể kèm theo cảm giác đau khi đi tiểu​.

Biến chứng viêm âm đạo do vi khuẩn

Nếu không được điều trị kịp thời, viêm âm đạo do vi khuẩn có thể gây ra một số biến chứng nghiêm trọng:

• Viêm vùng chậu: Nếu viêm nhiễm lan rộng, nó có thể gây viêm vùng chậu, dẫn đến đau bụng dưới và khó khăn trong việc sinh con​.

• Vô sinh: Viêm âm đạo không được điều trị có thể gây tổn thương cho các cơ quan sinh dục, dẫn đến vô sinh do viêm tắc ống dẫn trứng​​.

• Tăng nguy cơ sinh non: Phụ nữ mang thai bị viêm âm đạo do vi khuẩn có thể tăng nguy cơ sinh non và có thể lây nhiễm cho trẻ trong quá trình sinh​.

Đối tượng có nguy cơ cao viêm âm đạo do vi khuẩn

Một số đối tượng có nguy cơ cao bị viêm âm đạo do vi khuẩn, bao gồm:

• Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ: Đây là nhóm đối tượng chủ yếu bị ảnh hưởng bởi tình trạng viêm âm đạo do vi khuẩn do sự thay đổi nội tiết tố và thói quen sinh hoạt​.

• Phụ nữ mang thai: Việc thay đổi nội tiết tố trong quá trình mang thai làm tăng khả năng bị viêm âm đạo do vi khuẩn, đặc biệt là trong những tháng đầu của thai kỳ​.

• Phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai: Việc sử dụng thuốc tránh thai có thể thay đổi môi trường vi sinh trong âm đạo, làm gia tăng nguy cơ nhiễm trùng​.

• Phụ nữ mắc bệnh tiểu đường: Mức đường huyết cao làm giảm khả năng miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng, bao gồm viêm âm đạo do vi khuẩn​.

• Người có hệ miễn dịch suy yếu: Các bệnh nhân bị HIV/AIDS hoặc những người đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch có nguy cơ cao hơn​.

• Phụ nữ có thói quen vệ sinh không đúng cách: Những người thường xuyên thụt rửa âm đạo quá sâu hoặc sử dụng các sản phẩm chứa hóa chất có thể làm mất cân bằng vi sinh vật trong âm đạo​.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Nếu gặp phải một số dấu hiệu dưới đây, bạn nên đến bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời:

• Dịch tiết âm đạo có mùi hôi: Nếu dịch tiết âm đạo có mùi cá ươn hoặc mùi hôi tanh kéo dài, đây có thể là dấu hiệu của viêm âm đạo do vi khuẩn​.

• Dịch tiết có màu lạ: Dịch âm đạo có màu xám hoặc trắng đục, kết hợp với mùi hôi, là triệu chứng thường gặp của tình trạng này​.

• Ngứa hoặc rát âm đạo: Nếu bạn cảm thấy ngứa, rát hoặc có cảm giác khó chịu ở vùng âm đạo kèm theo các triệu chứng khác, bạn cần thăm khám để xác định nguyên nhân​.

• Đau khi quan hệ tình dục: Viêm âm đạo do vi khuẩn có thể gây ra tình trạng đau khi quan hệ tình dục, vì vậy nếu bạn gặp phải triệu chứng này, cần gặp bác sĩ​.

• Tiểu buốt hoặc tiểu đau: Mặc dù không phải là triệu chứng chính, nhưng nếu có cảm giác đau khi đi tiểu kèm theo các dấu hiệu khác, bạn cần được thăm khám​.

Chẩn đoán viêm âm đạo do vi khuẩn

Chẩn đoán viêm âm đạo do vi khuẩn thường được thực hiện qua các phương pháp sau:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra vùng sinh dục ngoài và sử dụng mỏ vịt để kiểm tra vùng âm đạo và cổ tử cung​.

• Xét nghiệm dịch âm đạo: Bác sĩ sẽ lấy mẫu dịch âm đạo để xét nghiệm, giúp phát hiện sự hiện diện của vi khuẩn gây bệnh. Các xét nghiệm như nhuộm Gram hoặc nuôi cấy vi khuẩn có thể được thực hiện để xác định chính xác loại vi khuẩn gây nhiễm trùng​.

• Xét nghiệm pH âm đạo: Việc đo độ pH của âm đạo có thể giúp xác định tình trạng mất cân bằng vi sinh vật trong âm đạo, từ đó hỗ trợ việc chẩn đoán viêm âm đạo do vi khuẩn​.

• Siêu âm vùng chậu: Nếu tình trạng viêm nhiễm có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác như tử cung hoặc buồng trứng, bác sĩ có thể yêu cầu siêu âm để kiểm tra các dấu hiệu tổn thương​.

Cách phòng ngừa viêm âm đạo do vi khuẩn

Để ngăn ngừa viêm âm đạo do vi khuẩn, bạn có thể thực hiện một số biện pháp sau:

• Vệ sinh đúng cách: Hãy vệ sinh vùng kín bằng nước ấm và các sản phẩm không có hương liệu. Tránh thụt rửa âm đạo quá sâu vì điều này có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh vật trong âm đạo​​.

• Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục: Việc sử dụng bao cao su giúp giảm nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn và các bệnh lây truyền qua đường tình dục​.

• Tránh mặc quần lót chật hoặc không thoáng khí: Quần lót chật hoặc làm từ chất liệu không thoáng khí có thể tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Hãy chọn quần lót làm từ cotton để vùng kín luôn khô thoáng​.

• Duy trì thói quen ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn uống giàu vitamin và khoáng chất giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ bị viêm nhiễm​.

• Kiểm soát bệnh tiểu đường: Nếu bạn mắc bệnh tiểu đường, việc kiểm soát mức đường huyết sẽ giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng âm đạo​.

• Đi khám phụ khoa định kỳ: Khám phụ khoa định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu viêm nhiễm và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nghiêm trọng​.

Phương pháp điều trị viêm âm đạo do vi khuẩn

Khi bị viêm âm đạo do vi khuẩn, có một số phương pháp điều trị khác nhau mà bạn có thể áp dụng, từ việc sử dụng thuốc Tây y, các biện pháp không dùng thuốc, cho đến việc áp dụng các phương pháp y học cổ truyền. Mỗi phương pháp sẽ có những ưu điểm và cách tiếp cận khác nhau, tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của người bệnh.

Điều trị bằng thuốc

Điều trị bằng thuốc là phương pháp phổ biến nhất và được áp dụng khi viêm âm đạo do vi khuẩn có triệu chứng rõ ràng hoặc khi bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

• Metronidazole: Đây là một loại thuốc kháng sinh được sử dụng rộng rãi trong điều trị viêm âm đạo do vi khuẩn. Thuốc có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh và giúp làm giảm các triệu chứng như mùi hôi, ngứa và dịch tiết âm đạo bất thường​​.

• Clindamycin: Đây là một loại kháng sinh khác cũng được sử dụng để điều trị viêm âm đạo do vi khuẩn, đặc biệt khi bệnh nhân không thể sử dụng metronidazole. Clindamycin có tác dụng kháng khuẩn mạnh mẽ và giúp giảm viêm nhiễm​.

• Tinidazole: Là một lựa chọn thay thế cho metronidazole, thuốc này cũng có tác dụng điều trị viêm âm đạo do vi khuẩn và được sử dụng dưới dạng viên uống hoặc gel bôi trực tiếp lên vùng âm đạo​.

Cơ chế hoạt động của các thuốc này chủ yếu là ngừng sự phát triển của vi khuẩn gây nhiễm trùng, đồng thời giúp khôi phục lại môi trường vi sinh vật cân bằng trong âm đạo.

Lưu ý khi sử dụng thuốc: Việc dùng thuốc cần phải tuân theo chỉ định của bác sĩ, tránh tự ý ngừng thuốc hoặc thay đổi liều lượng. Các tác dụng phụ phổ biến có thể bao gồm buồn nôn, tiêu chảy, hoặc đau bụng nhẹ​​.

Điều trị không dùng thuốc

Điều trị không dùng thuốc là các biện pháp hỗ trợ nhằm giảm triệu chứng và giúp hồi phục vùng âm đạo mà không cần sử dụng các loại thuốc kháng sinh.

• Vệ sinh đúng cách: Giữ vệ sinh vùng kín là một biện pháp quan trọng trong việc giảm thiểu vi khuẩn gây bệnh. Sử dụng các sản phẩm vệ sinh không có hương liệu, tránh thụt rửa quá sâu, và giữ vùng kín luôn khô thoáng​​.

• Sử dụng probiotic: Probiotic là vi khuẩn có lợi giúp phục hồi và duy trì sự cân bằng của hệ vi sinh vật trong âm đạo. Việc bổ sung probiotic qua thực phẩm như sữa chua hoặc dưới dạng viên uống có thể hỗ trợ điều trị viêm âm đạo do vi khuẩn​.

• Thay đổi lối sống: Tăng cường hệ miễn dịch bằng việc duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng. Việc này giúp cơ thể chống lại các bệnh lý nhiễm trùng, trong đó có viêm âm đạo do vi khuẩn​.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền cũng cung cấp một số phương pháp hỗ trợ trong việc điều trị viêm âm đạo do vi khuẩn. Mặc dù các phương pháp này chưa được chứng minh khoa học đầy đủ, nhưng nhiều người vẫn tin tưởng và sử dụng vì tính an toàn và hiệu quả lâu dài.

• Sử dụng các loại thảo dược: Một số thảo dược như lá trầu không, lá ổi, cây sài đất có tác dụng kháng viêm, giảm ngứa và sát khuẩn. Các thảo dược này có thể được đun sôi để dùng nước tắm hoặc làm thuốc uống​​.

• Châm cứu: Châm cứu là một phương pháp cổ truyền có thể giúp tăng cường lưu thông khí huyết, điều hòa các chức năng trong cơ thể, giúp giảm viêm và tăng cường sức đề kháng. Các huyệt vị chính thường được sử dụng trong điều trị viêm âm đạo do vi khuẩn là huyệt Dương Lăng, huyệt Tam Âm Giao và huyệt Tả Dương​​.

• Xoa bóp và bấm huyệt: Việc xoa bóp các huyệt đạo liên quan đến vùng sinh dục có thể giúp giảm căng thẳng, cải thiện lưu thông máu và từ đó hỗ trợ quá trình hồi phục sau khi bị viêm nhiễm​​.

Điều trị bằng y học cổ truyền thường kết hợp với các phương pháp hiện đại để mang lại hiệu quả tốt nhất, đặc biệt trong việc giảm thiểu tác dụng phụ của thuốc Tây y.

Với những phương pháp điều trị này, người bệnh có thể lựa chọn phương pháp phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu của bản thân. Viêm âm đạo do vi khuẩn có thể được kiểm soát tốt nếu được phát hiện và điều trị kịp thời.