Huyệt Cự Cốt

Vị trí huyệt cự cốt? Cách xác định

Trước khi đi vào vị trí cũng như cách xác định huyệt cự cốt trên cơ thể người, bạn đọc nên hiểu hơn về cái tên gọi, lý giải tại sao lại đặt là cự cốt. Sở dĩ có tên gọi là cự cốt bởi vì cự có nghĩa chỉ cái gì đó to lớn lên, còn cốt nghĩa là xương. Mà trong những thông tin của giải phẫu cổ có nhắc đến xương đòn chính là cự cốt, do đó huyệt nằm ở trên vai, vị trí thường sẽ chịu tác động của vật gì đó.

Như vậy về vị trí chính xác của huyệt là nằm ở chỗ lõm khe của hai xương chéo nhau, bắt đầu tính từ đầu vai đi vào (theo thứ tự là Giáp ất, Đồng nhân, Phát huy và Đại thành). Về đặc tính chung của huyệt sẽ bao gồm:

• Huyệt xếp thứ 16 trong kinh Đại Trường.
• Cự cốt có giao hội với mạch Âm Kiểu - đường đi chính của kinh Đại Trường khi đi đốc Mạch ở huyệt Đại Chùy, trước khi đi tới Khuyết Bồn rãnh.

Về giải phẫu huyệt:

• Ngay dưới lớp da trên của huyệt là cơ thang và cơ trên gai.
• Huyệt cũng chứa nhiều dây thần kinh vận động cơ ở khu vực huyệt, đó là đám rối thần kinh, nhánh nhoài của dây thần kinh sọ não cùng một đám rối ở dây thần kinh cổ.
• Da của vùng huyệt sẽ bị chi phối bởi hệ thống tiết đoạn thần kinh C4.

Cách xác định huyệt cự cốt một cách chính xác nhất không quá khó khăn. Bạn chỉ cần tìm đúng đầu ngoài của xương đòn, chính là nơi tiếp khớp với mỏm cùng vai của tay. Sau đó, tiếp tục xác định khe của xương đòn và gai sống vai. Chính chỗ lõm của phía trong nơi hai xương tiếp nhau là vị trí chính xác của huyệt cự cốt trên cơ thể con người.

Tác dụng huyệt đối với sức khỏe con người

Từ xa xưa trong những sách về y học cổ truyền, huyệt đạo đã có rất nhiều ghi chép về những tác dụng tuyệt vời và cự cốt huyệt mang đến cho người bệnh khi tác động đúng cách. Theo đó, tác động tại chỗ chính là giảm nhanh những cơn đau bả vai và vùng cánh tay. Ngoài ra còn giúp tán uế, thông kinh lạc, trị những chứng bệnh ở khớp vai, lưng, chi trên và lao hạch hiệu quả.

Ngoài tác dụng đơn lập ra thì người ta cũng phối huyệt vị này với nhiều huyệt đạo khác trên cơ thể để tăng hiệu quả và điều trị được nhiều căn bệnh khác hơn. Cụ thể như sau:

• Cự cốt phối cùng huyệt tiền cốc (trên kinh Tiểu trường 2) để cải thiện chứng tay không giơ lên được.
• Theo Trung Quốc châm cứu học thì phối cùng huyệt kiên ngung, nhu hội, tý nhu và thiên liêu để giảm cảm giác đau nhức và sưng nóng ở vai.
• Phối cùng huyệt khổng tối, xích trạch, ngư tế để chữa chứng ho ra máu (trong Châm cứu học Thượng Hải có ghi rất rõ).
• Cũng theo sách Châm cứu học Thượng Hải thì cự cốt huyệt phối cùng dương lăng tuyền huyệt, cực tuyền, kiên liêu để trị viêm quanh khớp bả vai.

Hướng dẫn châm cứu và bấm cự cốt huyệt

Châm cứu và bấm huyệt cự cốt có sự khác nhau rất yêu cầu người bệnh nếu không có kỹ thuật và chuyên môn hãy đến những cơ sở y khoa để thực hiện. Ngoài ra xung quanh huyệt cự cốt có rất nhiều huyệt đạo khác nhau bị chi phối bởi những tiết đoạn dây thần kinh nên cần hết sử cẩn trọng khi tác động.Theo đó, hướng dẫn như sau:

• Cách bấm huyệt: Người thực hiện cần xác định đúng vị trí của huyệt vị, dùng ngón tay ấn xuống một lực đạo vừa đủ, sau đó, day ấn theo chiều kim đồng. Mỗi lần bấm cần liên tục thực hiện trong 2 - 3 phút để huyệt được tác động vừa đủ.
• Cách châm cứu: Khi châm cứu cần châm thẳng và hơi xiên xuống dưới nhưng nghiêng về bên ngoài. Độ sâu của châm đảm bảo từ 0.5 - 1.5 thốn, cứu 3 - 7 tráng và ôn cứu lại trong 3 - 10 phút.

Những ứng dụng huyệt vị trong điều trị bệnh

Như đã nói ở trên, khi tác động vào huyệt cự cốt có thể điều trị những chứng bệnh liên quan đến bả vai, chi cánh tay trên và vùng vai gáy rất hiệu quả. Cụ thể những ứng dụng của huyệt vị trong việc điều trị bệnh phải kể đến như:

Trị viêm quanh khớp vai

Trong Y học cổ truyền, chứng viêm quanh khớp vai được gọi là kiên tỷ thống. Nguyên nhân chính gây nên căn bệnh này là phong – hàn – thấp cùng kết hợp với nhau gây bế tắc quá trình vận hành và lưu thông của khí huyết.

Điều đó dẫn đến tình trạng đau nhức xương khớp kéo dài và sưng huyết. Tình trạng này cần được sớm giải quyết để tránh những biến chứng không mong muốn bề sau. Bởi nếu để quá lâu sẽ hạn chế khả năng vận động, tổn thương viêm nhiễm lan rộng ra toàn bộ cánh tay, thậm chí là tê liệt.

Viêm quanh khớp vai thường sẽ có những biểu hiện dễ bắt gặp như: Đau tại vị trí vai, khó nâng tay, đặt tay lên trên, vòng tay ra sau, các hoạt động như chải tóc, mặc quần áo cũng bị ảnh hưởng. Nói chung một hoạt động liên quan đến khớp xương đều gây cảm giác đau nhức.

Khi đó, thực hiện xoa bóp, châm cứu hay bấm huyệt sẽ kích thích tuần hoàn máu, những vị trí tắc nghẽn được khơi thông, giúp khớp hoạt động linh hoạt hơn. Cách thực hiện:

• Bước 1: Dùng hai lòng bàn tay xoa vào nhau để tạo hơi nóng, massage vùng bả vai, bị đau đơn để giãn mạch máu và giúp các cơ nhanh chóng mềm ra.
• Bước 2: Dùng tay ấn tổ hợp huyệt kiên tỉnh, kiên ngung, kiên ngoại du, phế du, kiên trung, cự cốt, trung du, nhu du, tí nhi, kiên tông, vân môn và trung phủ. Mỗi huyệt ấn trong 2 - 3 phút với lực vừa đủ.
• Bước 3: Sau hai ngón tay ấn một lực vào điểm đau nhất ở bả vai để kích máu lưu thông và giảm đau.
• Bước 4: Sau khi day ấn huyệt thì tiến hành xoa bóp lại cánh tay, bả vai, vị trí bị viêm, đau nhức. Thực hiện nhịp nhàng và liên tục thêm 5 - 10 phút nữa.

Để có hiệu quả tốt nhất, lời khuyên của thầy thuốc chính là thực hiện bấm huyệt đều đặn 1 - 2 lần/ tuần. Thực Hiện đúng thao tác thì sau một tháng bạn sẽ thấy hiệu quả tốt nhất mang lại.

Huyệt cự cốt chữa đau vai gáy do trúng phong hàn

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng đau vai gáy còn là do trúng phong hàn. Triệu chứng khi gặp bệnh lý này chính là cứng đau cổ, khó quay, dùng tay ấn vào cổ thấy khối cơ ở cổ đau nhức cứng hơn bình thường. Ngoài ra khi đa ra có, bệnh nhân thấy lạnh, mạch phù, rêu lưỡi trắng. Lúc này người bệnh sẽ được chỉ định tác động vào huyệt cự cốt bằng hai cách là châm cứu và bấm huyệt. Cụ thể cách thực hiện như sau:

Châm cứu huyệt

• Người thực hiện sẽ thực hiện châm cứu lần lượt vào các huyệt vị như: Phong trì, kiên tỉnh, thiên tông, cực ốt, đại trữ, phế du, kiên ngung.
• Bên cạnh đó còn châm cứu cả huyệt tuyệt cốt, vừa châm vừa vận động cổ
• Mỗi ngày châm cứu một lần và mỗi lần lưu kim trong 15 - 20 phút, điều trị liên tục trong 2 - 7 ngày là khỏi hẳn.

Xoa bóp, bấm huyệt

Sau khi xác định chính xác vị trí của huyệt vị, người thực hiện tiến hành bấm huyệt với lực đạo vừa phải từ 30 giây đến 1 phút. Nên thực hiện kết hợp thêm xoa bóp vùng vai gáy và toàn bộ những vùng liên quan để kích thích tuần hoàn máu và co giãn các cơ giảm đau, giảm triệu chứng của bệnh hiệu quả.

Giảm đau vai gáy do huyết ứ, khí trệ

Khí huyết không lưu thông, ứ tệ lại tại một vài vị trí cũng có thể là nguyên nhân gây đau nhức vùng vai gáy. Phần lớn căn nguyên của tình trạng này là lao động tay chân, mang vác nặng, chấn thương, vặn người sai tư thế,...

Khi gặp chứng bệnh này, cảm giác đau dữ dội ở một vị trí, cơ cổ không xoay được. Tình trạng đau nhức lâu ngày còn có thể khiến xuất hiện biến chứng nguy hiểm là các bệnh lý về xương khớp.

Cách tác động vào huyệt cự cốt:

• Châm tả vào các huyệt kiên tỉnh, phỏng trì, cự cốt, thiên tông, kiên ngung, phế du, đại trữ, huyết hải, cách du.
• Liệu trình châm cứu tong 2 - 7 ngày và mỗi ngày một lần, mỗi lần ngâm châm trong 15 - 20 phút.

Lưu ý cần nhớ khi tác động vào huyệt cự cốt

Những lưu ý mà người bệnh cần đặc biệt nhớ khi tác động vào huyệt cự cốt như sau:

• Việc xác định đúng vị trí đặc biệt quan trọng để hiệu quả châm cứu hay bấm huyệt là tốt nhất.
• Khi điều trị, cần tránh vận động mạnh ở vị trí bị đau nhức, viêm nhiễm cho đến khi khỏi hẳn.
• Kiên trì áp dụng châm cứu, bấm huyệt trong một thời gian để mang lại hiệu quả tốt nhất.
• Tác động vào huyệt vị chỉ có hiệu quả ở một mức độ nào đấy, chỉ nên áp dụng kết hợp chứ không thay thế hoàn toàn các hình thức điều trị bệnh chuyên khoa khác.
• Người bệnh nên đến những phòng khám để người có chuyên môn thực hiện, để đảm bảo tính an toàn tốt nhất.

Trên đây là những thông tin chung về huyệt cự cốt. Hy vọng qua đó, giúp bạn hiểu hơn cũng như biết cách để áp dụng trong việc hỗ trợ điều trị nhiều căn bệnh, giảm đau đớn.