Huyệt Đại Nghênh

Huyệt Đại Nghênh (ST5) là gì? Các xác định vị trí huyệt

Huyệt Đại Nghênh (ST5 hay còn gọi là Đại Nghinh) là huyệt thứ 5 thuộc Vị kinh. Tên gọi của huyệt này mang ý nghĩa giải phẫu và vị trí của nó. "Đại" có nghĩa là lớn, "Nghênh" có nghĩa là đón nhận, chỉ xương phía trước xương hàm dưới (theo cách gọi trong giải phẫu cổ đại là "Đại cốt nghênh"). Huyệt nằm ở phía trước góc xương hàm dưới của "Nghênh cốt", nên được gọi là Đại Nghênh.

Giải phẫu

• Dưới da: Bờ dưới cơ cười, cơ mút, sát bờ trước cơ cắn, rãnh động mạch mặt của xương hàm dưới.
• Thần kinh vận động cơ: Các nhánh của dây thần kinh sọ não số VII và dây thần kinh sọ não số V.
• Da vùng huyệt: Chi phối bởi dây thần kinh sọ não số V.

Đặc tính

• Huyệt thứ 5 của kinh Vị.
• Đây là điểm hội tụ của mạch Thủ Dương Minh và Túc Dương Minh, từ đó chúng đi vào vùng xương mũi, má và răng.
•  Kinh Vị cũng phân nhánh tại đây, một nhánh đi lên hàm trên và trán, nhánh còn lại đi xuống cổ và chân.

Các xác định vị trí huyệt

Cách 1:

• Bảo người bệnh cắn chặt răng để làm nổi rõ cơ cắn.
• Sờ tìm bờ trước của cơ cắn.
• Huyệt Đại Nghênh nằm ở bờ trước cơ cắn, trên bờ dưới xương hàm dưới một khoảng cách bằng một ngang ngón tay, ngay trên rãnh động mạch mặt.

Cách 2: Huyệt nằm trước xương quai hàm 1,3 tấc, trong chỗ lõm của xương, có động mạch.

Tác dụng của huyệt Đại Nghinh

Huyệt Đại Nghinh nằm trước góc hàm dưới, có vị trí chiến lược và tác động đa dạng lên nhiều cơ quan và chức năng trong cơ thể. Theo y học cổ truyền, huyệt có những tác dụng chính sau:

Trị các bệnh lý vùng đầu mặt

• Giảm đau: Huyệt Đại Nghênh được sử dụng để giảm đau trong các trường hợp như đau răng, đau đầu, đau nửa đầu, đau dây thần kinh mặt, viêm khớp thái dương hàm.
• Chống viêm: Huyệt có tác dụng chống viêm, giảm sưng trong các trường hợp viêm tuyến mang tai, viêm họng, viêm amidan, viêm xoang.
• Cải thiện chức năng thần kinh: Kích thích huyệt Đại Nghinh có thể giúp cải thiện tình trạng tê bì mặt, liệt mặt, méo miệng, rối loạn chức năng thần kinh sọ não số V và VII.
• Điều trị các vấn đề về mắt: Huyệt Đại Nghênh còn được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh về mắt như viêm kết mạc, đau mắt đỏ, mờ mắt, chảy nước mắt.
• Thẩm mỹ: Một số nghiên cứu cho thấy tác động lên huyệt Đại Nghênh có thể giúp làm săn chắc da mặt, giảm nếp nhăn, cải thiện tình trạng chảy xệ.

Trị các bệnh lý khác

• Điều hòa kinh nguyệt: Huyệt Đại Nghênh có tác dụng điều hòa kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh, rong kinh, bế kinh.
• Hỗ trợ tiêu hóa: Kích thích huyệt này có thể giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, giảm các triệu chứng như đầy bụng, khó tiêu, táo bón.
• Tăng cường miễn dịch: Huyệt Đại Nghênh được cho là có khả năng tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.
• Giảm căng thẳng, mệt mỏi: Tác động lên huyệt này có thể giúp thư giãn cơ thể, giảm căng thẳng, mệt mỏi, cải thiện giấc ngủ.

Cơ chế tác dụng:

Tác dụng của huyệt Đại Nghinh được giải thích dựa trên nguyên lý lưu thông khí huyết và cân bằng âm dương trong cơ thể. Khi tác động lên huyệt này, có thể kích thích dòng chảy của khí huyết, khai thông kinh mạch, điều hòa chức năng các tạng phủ, từ đó giúp cơ thể tự điều chỉnh và phục hồi.

Hướng dẫn thực hành

Xác định vị trí huyệt:

• Bước 1: Sờ dọc theo bờ trước nhánh lên xương hàm dưới cho đến khi gặp góc hàm.
• Bước 2: Từ góc hàm, di chuyển ngón tay khoảng 1 khoát ngón tay về phía cằm.
• Bước 3: Huyệt Đại Nghênh nằm trong chỗ lõm, ngay trước cơ ức đòn chũm, khi há miệng có thể nhìn thấy động mạch mặt ở ngay sau huyệt.

Chuẩn bị trước khi thực hành:

• Người thực hiện: Rửa sạch tay bằng xà phòng và nước ấm. Đảm bảo móng tay được cắt ngắn để tránh gây tổn thương cho da. Nếu sử dụng kim châm cứu, đảm bảo kim đã được tiệt trùng.
• Người được thực hiện: Nằm hoặc ngồi ở tư thế thoải mái, thả lỏng cơ thể. Vệ sinh vùng da xung quanh huyệt Đại Nghênh.

Các phương pháp tác động:

• Bấm huyệt: Dùng ngón tay cái ấn vào huyệt Đại Nghênh với lực vừa phải, giữ trong khoảng 1-2 phút. Trong 1 ngày có thể lặp lại nhiều lần.
• Xoa bóp: Dùng ngón tay cái hoặc các ngón tay khác xoa bóp nhẹ nhàng vùng da xung quanh huyệt Đại Nghênh theo chuyển động tròn hoặc lên xuống trong khoảng 5-10 phút.
• Châm cứu: Chỉ nên thực hiện bởi các chuyên gia y tế có trình độ. Kim châm cứu được đưa vào huyệt Đại Nghênh với độ sâu và góc độ thích hợp từ 0,3-0,5 thốn, sau đó được kích thích bằng các kỹ thuật như xoay, nâng, hạ kim hoặc kết hợp với điện châm. Giữ kim 10-20 phút, sau đó rút kim và thấm máu.

Cách phối huyệt

Trong y học cổ truyền, việc phối hợp các huyệt đạo khác nhau được xem là một phương pháp quan trọng để tăng cường hiệu quả điều trị và giải quyết các vấn đề sức khỏe một cách toàn diện. Huyệt Đại Nghênh (ST5) cũng có thể được phối hợp với các huyệt khác trong một số trường hợp cụ thể như sau:

• Phối Khúc Trì (Đại trường.11) + Quyền Liêu (Tiểu trường.18) + Thính Hội (Đ.2) trị răng đau, sợ lạnh. Sự kết hợp này tập trung vào việc điều hòa khí huyết, giảm đau và giảm các triệu chứng liên quan đến răng đau và sợ lạnh.
• Phối (Thủ) Ngũ Lý (Đại trường.13) + Tý Nhu (Đại trường.14) trị lao hạch. Phối huyệt này nhằm mục đích tăng cường khả năng miễn dịch, giảm viêm và hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến hệ bạch huyết.
• Phối Quyền Liêu (Tiểu trường.18) trị xoang đầu viêm, hoa mắt. Sự kết hợp này giúp thông kinh hoạt lạc, giảm viêm và cải thiện tuần hoàn máu vùng đầu mặt, từ đó giảm các triệu chứng xoang đầu viêm và hoa mắt.
• Phối Hợp Cốc (Đại trường.4) + Khúc Trì (Đại trường.11) trị quai bị, sốt phát ban. Phối huyệt này có tác dụng thanh nhiệt giải độc, giảm viêm và hỗ trợ điều trị các bệnh lý nhiễm trùng gây sốt và phát ban.

Ứng dụng điều trị

Huyệt Đại Nghênh, với vị trí chiến lược và tác động đa dạng lên hệ kinh lạc, được ứng dụng rộng rãi trong điều trị nhiều bệnh lý khác nhau, bao gồm:

Các bệnh lý vùng đầu mặt:

• Đau răng, viêm lợi, sưng má, viêm tuyến mang tai.
• Liệt mặt, méo miệng, co giật cơ mặt.
• Đau đầu, chóng mặt, ù tai.
• Cổ họng đau rát, amidan sưng tấy khiến việc nuốt trở nên khó khăn.

Các bệnh lý đường tiêu hóa:

• Dạ dày cảm giác cồn cào, đầy hơi, thức ăn khó tiêu hóa.
• Buồn nôn, nôn mửa.
• Táo bón.

Các bệnh lý khác:

• Cảm cúm, sốt.
• Ho, hen suyễn.
• Mất ngủ, suy nhược thần kinh.
• Cao huyết áp.
• Động kinh.

Ngoài ra, huyệt Đại Nghênh còn được sử dụng trong các trường hợp sau:

• Giảm đau sau phẫu thuật vùng hàm mặt.
• Củng cố hệ miễn dịch, nâng cao sức khỏe toàn diện.
• Làm đẹp da, giảm nếp nhăn.

Lưu ý quan trọng

• Khi tác động lên huyệt, cần thực hiện nhẹ nhàng và từ từ, tránh gây đau đớn hoặc tổn thương cho người được thực hiện.
• Trong quá trình thực hiện, cần theo dõi phản ứng của người được thực hiện. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường như đau dữ dội, chảy máu, chóng mặt, buồn nôn,... cần ngừng tác động ngay lập tức và tìm kiếm sự trợ giúp y tế.
• Không nên tác động lên huyệt khi người được thực hiện đang mang thai, mắc bệnh lý về máu, có vấn đề về da hoặc đang trong tình trạng sức khỏe không ổn định.
• Tùy thuộc vào mục đích điều trị và tình trạng sức khỏe, tần suất tác động lên huyệt có thể khác nhau. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi thực hiện.
• Kết hợp với lối sống khoa học, lành mạnh, ăn uống đầy đủ chất, ngủ đủ giấc để tăng cường sức khỏe.

Huyệt Đại Nghênh không chỉ là một điểm trên cơ thể mà còn là một cánh cửa mở ra thế giới của sự cân bằng và sức khỏe. Từ việc giảm đau, cải thiện hô hấp cho đến tăng cường năng lượng và tinh thần, huyệt đạo này mang đến những lợi ích vượt trội. Hãy kết hợp việc tác động lên huyệt đạo với một lối sống lành mạnh để trải nghiệm sự thay đổi tích cực trong cuộc sống của bạn.