Phác Đồ Điều Trị Viêm Dạ Dày Cấp

Viêm dạ dày cấp, một căn bệnh phổ biến nhưng không kém phần khó chịu, có thể khiến bạn phải đối mặt với những cơn đau dạ dày quằn quại, buồn nôn và khó chịu. Tuy nhiên, đừng vội lo lắng! Với phác đồ điều trị viêm dạ dày cấp toàn diện kết hợp giữa y học hiện đại và kinh nghiệm dân gian, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát và đẩy lùi căn bệnh này một cách hiệu quả. Hãy cùng chúng tôi khám phá những phương pháp điều trị tối ưu, từ chế độ ăn uống, lối sống đến các loại thuốc Tây y và Đông y, để bạn sớm lấy lại cảm giác thoải mái và tận hưởng cuộc sống trọn vẹn.

Triệu chứng sẽ xuất hiện khi bị viêm dạ dày cấp

Triệu chứng của VDDC rất đa dạng, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân gây bệnh.

1. Đau thượng vị: Cơn đau âm ỉ, nóng rát hoặc cảm giác cồn cào vùng thượng vị (trên rốn). Ở thời điểm khi bạn đói hoặc sau khi ăn no có thể xuất hiện cơn đau.
2. Ợ chua, ợ nóng: Do acid dạ dày trào ngược lên thực quản, gây cảm giác nóng rát ở ngực và cổ họng.
3. Buồn nôn, nôn: Cảm giác muốn nôn hoặc nôn khan, nôn ra thức ăn, dịch dạ dày hoặc dịch mật.
4. Chướng bụng, đầy hơi: Cảm giác khó chịu, căng tức vùng bụng trên.
5. Rối loạn tiêu hóa: Tiêu chảy hoặc táo bón, phân đen (do chảy máu trong dạ dày).
6. Các triệu chứng khác: Mệt mỏi, chán ăn, sụt cân, thiếu máu…

Phác đồ điều trị viêm dạ dày cấp hiệu quả hiện nay

Hiện nay các biện pháp Đông, Tây Y điều được người bệnh quan tâm

Điều trị bằng thuốc tây y

Dựa trên kết quả thăm khám và chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị bằng thuốc Tây y phù hợp với nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của viêm dạ dày cấp.

Thuốc giảm tiết acid dạ dày

• Thuốc PPIs:

Omeprazole: Omeprazole thuộc nhóm thuốc ức chế bơm proton (PPI), có khả năng ức chế mạnh mẽ và kéo dài quá trình tiết acid dạ dày bằng cách tác động trực tiếp lên bơm H+/K+ ATPase (còn gọi là bơm proton) ở tế bào viền của dạ dày.

• Liều dùng: Liều khuyến cáo cho người lớn bị viêm dạ dày cấp thường là 20mg, uống một lần vào buổi sáng trước bữa ăn. Tuy nhiên, liều dùng có thể được điều chỉnh tùy thuộc vào tình trạng bệnh và chỉ định của bác sĩ.
• Tác dụng phụ: Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm đau đầu, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, táo bón và đầy hơi. Một số trường hợp hiếm gặp có thể gặp phải các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn như viêm gan, giảm bạch cầu và giảm tiểu cầu.

Ngoài Omeprazole còn có thể kể đến những cái tên quen thuộc trong nhóm thuốc này như là lansoprazole, esomeprazole. Chúng hoạt động bằng cách ức chế trực tiếp bơm proton trong tế bào viền của dạ dày, từ đó làm giảm đáng kể lượng acid tiết ra. Nhờ vậy, các vết loét và tổn thương trên niêm mạc dạ dày có cơ hội lành lại nhanh chóng.

• Thuốc kháng thụ thể H2:

Ranitidine, famotidine là đại diện tiêu biểu cho nhóm thuốc này. Cơ chế tác động của chúng là ngăn chặn histamine – một chất kích thích tiết acid – liên kết với thụ thể H2 trên tế bào viền dạ dày. Điều này giúp giảm lượng acid tiết ra và làm dịu các triệu chứng khó chịu.

Ranitidine: Ranitidine là một thuốc kháng thụ thể H2, có tác dụng giảm tiết acid dạ dày bằng cách cạnh tranh với histamine tại thụ thể H2 trên tế bào viền của dạ dày.

• Liều dùng: Liều khuyến cáo cho người lớn bị viêm dạ dày cấp thường là 150mg, uống hai lần mỗi ngày hoặc 300mg, uống một lần vào buổi tối. Liều dùng có thể được điều chỉnh tùy theo tình trạng bệnh và chỉ định của bác sĩ.
• Tác dụng phụ: Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn, tiêu chảy và táo bón. Một số trường hợp hiếm gặp có thể gặp phải các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn như rối loạn nhịp tim, giảm bạch cầu và giảm tiểu cầu.

Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày

Sucralfate: Khi tiếp xúc với môi trường acid của dạ dày, sucralfate tạo thành một lớp màng bảo vệ phủ lên các vết loét và tổn thương. Nhờ đó, niêm mạc dạ dày được bảo vệ khỏi tác động của acid và pepsin, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình lành thương.

• Liều dùng: Liều khuyến cáo cho người lớn bị viêm dạ dày cấp thường là 1g, uống bốn lần mỗi ngày, trước bữa ăn 1 giờ và trước khi đi ngủ. Liều dùng có thể được điều chỉnh tùy theo tình trạng bệnh và chỉ định của bác sĩ.
• Tác dụng phụ: Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm táo bón và khô miệng. Một số trường hợp có thể gặp phải buồn nôn, nôn, chóng mặt và đau đầu.

Bismuth subsalicylate: Ngoài tác dụng bao phủ và bảo vệ niêm mạc dạ dày, bismuth subsalicylate còn có khả năng kháng khuẩn nhẹ, giúp tiêu diệt vi khuẩn H. pylori nếu có.

• Liều dùng: Liều khuyến cáo cho người lớn bị viêm dạ dày cấp thường là 525mg, uống bốn lần mỗi ngày, trước bữa ăn và trước khi đi ngủ. Liều dùng có thể được điều chỉnh tùy theo tình trạng bệnh và chỉ định của bác sĩ.
• Tác dụng phụ: Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm phân và lưỡi có màu đen. Một số trường hợp có thể gặp phải buồn nôn, nôn, táo bón, ù tai và suy giảm thính lực.

Thuốc kháng sinh (xuất hiện nhiễm khuẩn H. pylori) Clarithromycin, Amoxicillin, Metronidazole

Khi viêm dạ dày cấp do nhiễm khuẩn H. pylori, bác sĩ sẽ kê đơn phác đồ điều trị kháng sinh kết hợp để tiêu diệt vi khuẩn này. Việc loại bỏ H. pylori là yếu tố quan trọng để ngăn ngừa tái phát và biến chứng của viêm dạ dày.

Amoxicillin: đây là một kháng sinh thuộc nhóm penicillin, có tác dụng diệt vi khuẩn H. pylori. Thuốc này thường được sử dụng trong phác đồ điều trị phối hợp với các loại thuốc khác để điều trị viêm dạ dày cấp do nhiễm khuẩn H. pylori.

• Liều dùng: Liều khuyến cáo cho người lớn bị viêm dạ dày cấp do H. pylori thường là 1g, uống hai lần mỗi ngày, kết hợp với các loại kháng sinh khác theo chỉ định của bác sĩ.
• Tác dụng phụ: Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm tiêu chảy, buồn nôn và nôn. Một số trường hợp có thể gặp phải phát ban, ngứa, nổi mề đay và hiếm gặp hơn là sốc phản vệ và co giật.

Lưu ý quan trọng:

• Tuân thủ chỉ định của bác sĩ: Cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ, việc tự ý sử dụng thuốc có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn và ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.
• Thông báo với bác sĩ: Nếu bạn đang mang thai, cho con bú hoặc có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào khác, hãy thông báo với bác sĩ để được tư vấn và điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp.
• Theo dõi tác dụng phụ: Trong quá trình sử dụng thuốc, hãy chú ý đến các tác dụng phụ có thể xảy ra và báo cáo ngay cho bác sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Điều trị bằng thuốc đông y

Bên cạnh Tây y, các bài thuốc Đông y cũng có tác dụng hỗ trợ điều trị viêm dạ dày cấp.

Bài thuốc ôn trung, kiện tỳ, chỉ thống

Bài thuốc này tập trung vào việc ôn ấm tỳ vị, tăng cường chức năng tiêu hóa, giảm đau và làm lành các tổn thương niêm mạc dạ dày. Thường được sử dụng cho các trường hợp viêm dạ dày cấp có biểu hiện đau bụng âm ỉ, sợ lạnh, ăn kém, buồn nôn, nôn, đại tiện lỏng, phân sống.

• Nguyên liệu:
  • Bạch truật (12g): Kiện tỳ, táo thấp, giảm đau.
  • Hậu phác (10g): Lý khí, giảm đau, tiêu thực.
  • Trần bì (6g): Lý khí, kiện tỳ, giảm đầy bụng.
  • Chỉ thực (10g): Chỉ thống, hóa thấp, giảm đau.
  • Cam thảo (6g): Điều hòa các vị thuốc, giảm đau, kháng viêm.

Bài thuốc thanh vị tán

Bài thuốc này tập trung vào việc thanh nhiệt, giải độc, giảm viêm và ức chế sự phát triển của vi khuẩn H. pylori (nếu có). Thường được sử dụng cho các trường hợp viêm dạ dày cấp có biểu hiện đau bụng dữ dội, ợ chua, nóng rát, buồn nôn, nôn, khát nước, miệng đắng, lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng.

• Nguyên liệu:
  • Hoàng liên (6g): Thanh nhiệt, giải độc, kháng khuẩn.
  • Hoàng cầm (10g): Thanh nhiệt, táo thấp, chỉ huyết.
  • Chỉ xác (10g): Lương huyết, chỉ huyết, giảm đau.
  • Mạch môn (12g): Tư âm, thanh nhiệt, dưỡng vị.

Bài thuốc bình can, kiện tỳ

Bài thuốc này có tác dụng sơ can, lý khí, kiện tỳ, thường được sử dụng cho các trường hợp viêm dạ dày cấp có biểu hiện đau tức vùng thượng vị, ợ chua, ợ hơi, đầy bụng, căng tức ngực, khó chịu, stress.

• Nguyên liệu:
  • Sài hồ (8g): Sơ can, lý khí, giải uất.
  • Bạch thược (12g): Bình can, chỉ thống, dưỡng huyết.
  • Hương phụ (10g): Lý khí, điều kinh, chỉ thống.
  • Chỉ xác (8g): Lương huyết, chỉ huyết, giảm đau.

Bài thuốc ích vị an trung

Bài thuốc tập trung vào việc ích khí, kiện tỳ, dưỡng âm, giảm đau, chống viêm và làm lành niêm mạc dạ dày. Thường được sử dụng cho các trường hợp viêm dạ dày cấp có biểu hiện đau âm ỉ, mệt mỏi, chán ăn, da xanh xao, thiếu máu.

• Nguyên liệu:
  • Đẳng sâm (12g): Ích khí, sinh tân, dưỡng huyết.
  • Hoàng kỳ (16g): Bổ khí, thăng dương, cố biểu.
  • Bạch truật (12g): Kiện tỳ, táo thấp, chỉ tả.
  • A giao (8g): Bổ huyết, chỉ huyết, nhuận táo.

Bài thuốc bổ trung ích khí

Bài thuốc này có tác dụng bổ trung, ích khí, thăng dương, nâng cao thể trạng, tăng cường sức đề kháng, giảm triệu chứng mệt mỏi, chán ăn. Thường được sử dụng cho các trường hợp viêm dạ dày cấp có biểu hiện mệt mỏi, da xanh xao, thiếu máu, suy nhược cơ thể

• Nguyên liệu:
  • Nhân sâm (6g): Đại bổ nguyên khí, sinh tân, an thần.
  • Bạch truật (12g): Lợi tiểu, kiện tì, táo thấp.
  • Hoàng kỳ (12g): Bổ khí, thăng dương, ích vệ cố biểu.
  • Cam thảo (4g): Điều hòa các vị thuốc, bổ tỳ vị, nhuận phế.

Quy trình sắc thuốc

1. Chuẩn bị: Rửa sạch dược liệu, để ráo nước. Cho tất cả vào ấm sắc thuốc (ấm đất là tốt nhất), đổ nước ngập thuốc khoảng 2-3cm.
2. Ngâm thuốc: Ngâm thuốc trong nước khoảng 30 phút để dược liệu nở ra, giúp các chất dễ hòa tan hơn.
3. Sắc lần 1: Đun sôi thuốc trên lửa lớn, sau đó hạ nhỏ lửa và đun liu riu khoảng 30-45 phút.
4. Sắc lần 2 và 3: Chắt lấy nước đầu, đổ thêm nước vào ấm (bằng khoảng 2/3 lượng nước lần 1) và sắc tiếp tục như lần 1.
5. Hoàn thành: Trộn đều nước thuốc của 3 lần sắc, chia thành 2-3 phần để uống trong ngày.

Lưu ý:

• Tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng thuốc theo chỉ định của thầy thuốc.
• Nếu có bất kỳ phản ứng phụ nào, cần ngừng sử dụng thuốc và thông báo ngay cho thầy thuốc.
• Không tự ý sử dụng hoặc kết hợp thuốc Đông y với các loại thuốc Tây y khác mà không có sự hướng dẫn của thầy thuốc.

Phòng tránh viêm dạ dày cấp tái phát

Viêm dạ dày cấp (VDDC) không chỉ gây ra những cơn đau quặn thắt, khó chịu mà còn tiềm ẩn nguy cơ tái phát nếu không có biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Để đảm bảo sức khỏe đường tiêu hóa và tránh xa những cơn đau dai dẳng, việc áp dụng một chiến lược phòng ngừa toàn diện là vô cùng quan trọng.

1. Chế độ dinh dưỡng hợp lý

• Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì 3 bữa chính, chia thành 5-6 bữa nhỏ giúp giảm áp lực lên dạ dày, đồng thời duy trì mức năng lượng ổn định, ngăn ngừa tình trạng quá đói hoặc quá no, vốn là tác nhân kích thích tiết acid dạ dày.
• Ăn chậm, nhai kỹ: Thói quen ăn uống vội vàng, nhai không kỹ khiến thức ăn không được nghiền nhỏ, gây khó khăn cho quá trình tiêu hóa và làm tăng gánh nặng cho dạ dày. Hãy dành thời gian thưởng thức bữa ăn, nhai kỹ từng miếng để hỗ trợ tối đa quá trình tiêu hóa.
• Hạn chế các loại thực phẩm kích thích: Các loại thực phẩm cay nóng, chua, nhiều dầu mỡ, đồ uống có gas, rượu bia, cà phê… đều là những tác nhân gây kích ứng niêm mạc dạ dày, làm tăng tiết acid và nguy cơ tái phát viêm.

• Ưu tiên thực phẩm lành mạnh: Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, sữa chua và các loại thực phẩm giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất. Những thực phẩm này không chỉ cung cấp đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho cơ thể mà còn giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày, giảm viêm và hỗ trợ quá trình tiêu hóa.
• Uống đủ nước: Nước đóng vai trò quan trọng trong việc làm loãng dịch vị dạ dày, giảm độ axit và hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Đảm bảo uống đủ 2 lít nước mỗi ngày là một thói quen đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ dạ dày.

2. Lối sống lành mạnh

• Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ không chỉ giúp cơ thể nghỉ ngơi, phục hồi năng lượng mà còn giảm tiết cortisol – hormone stress có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày.
• Tập thể dục đều đặn: Vận động vừa sức giúp tăng cường tuần hoàn máu, cải thiện chức năng tiêu hóa và giảm stress, từ đó giảm nguy cơ tái phát viêm dạ dày.
• Quản lý căng thẳng: Stress là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý về dạ dày. Hãy học cách quản lý căng thẳng bằng các phương pháp như thiền, yoga, nghe nhạc…

3. Tuân thủ điều trị

• Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ: Tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị của bác sĩ, không tự ý thay đổi liều lượng hoặc ngừng thuốc khi chưa có chỉ định.
• Tái khám định kỳ: Việc tái khám định kỳ giúp bác sĩ theo dõi diễn tiến bệnh, đánh giá hiệu quả điều trị và phát hiện sớm các dấu hiệu tái phát.

Phác đồ điều trị viêm dạ dày cấp không chỉ đơn thuần là việc sử dụng thuốc mà còn là sự kết hợp hài hòa giữa chế độ dinh dưỡng khoa học, lối sống lành mạnh và các phương pháp hỗ trợ từ Đông y. Bằng cách áp dụng đúng và kiên trì, bạn sẽ không chỉ vượt qua được những cơn đau khó chịu mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể của hệ tiêu hóa.