Huyệt Hợp Cốc

Tìm hiểu về huyệt hợp cốc

Dưới đây là một số thông tin cơ bản về huyệt hợp cốc:

Tên gọi khác: Huyệt Hổ Khẩu

Đường kinh: Là huyệt thứ tư của đường kinh Đại Đường

Vị trí: Nằm trên mu bàn tay thuộc vùng hổ khẩu

Đặc tính: Huyệt hấp thu, nguyên huyệt, châm trong rối loạn mạch Lạc Đại Trường và rối loạn Kinh Cân Đại Trường  mỗi khi đau và lên cơn co thắt. Là một trong tổng 6 huyệt chuyên trị vùng đầu, mắt, miệng.

Ý nghĩa tên gọi

Hợp cốc được kết hợp theo ý nghĩa của hai từ Hợp và Cốc. Trong đó, Hợp có nghĩa là sự hợp nhất, kết hợp cùng nhau. Cốc là hang, là khe hay chỉ vị trí khoảng không nằm giữa hai dòng suối.

Huyệt nằm ở vị trí khe chính ở giữa điểm kết nối của ngón tay cái và ngón tay trỏ nên gọi là huyệt hợp cốc. Mỗi khi mở rộng bàn tay ra đặc biệt là ngón trỏ và ngón cái, cảm giác giống như miệng hổ nên người ta đặt tên gọi khác là huyệt Hổ Khẩu.

Xoa bóp bấm huyệt trên huyệt Hổ Khẩu

Được ví như “tủ thuốc vạn năng” của cơ thể nên huyệt rất nhạy cảm dủ chỉ là tác động nhẹ. Khi đã xác định đúng vị trí huyệt chỉ cần bấm nhẹ cũng đủ khiến người bệnh có cảm giác tức nặng, thậm chí gây tê toàn bộ vùng bàn tay.

Nếu người bệnh gặp một trong những chứng bệnh liên quan đến đường kinh hoặc kinh đởm, vị trí đầu hay mặt sẽ nhận thấy cảm giác đau nhức nặng hơn.

Ngoài những tác động trực tiếp như day, bấm huyệt, người bệnh hoàn toàn có thể sử dụng phương pháp khác như hơ ngải cứu đắp lên huyệt, dán cao salonpas cũng cho hiệu quả tương tự. 

Công dụng của huyệt

Người bệnh bấm huyệt hợp cốc có thể chữa được các chứng như mỏi mắt, cao huyết áp, ù tai đau họng, đau răng. Khi châm cứu để điều trị bệnh cảm mạo thông thường không ra mồ hôi thì các thầy thuốc đều kết hợp châm cứu trên huyệt hợp cốc. 

Loại huyệt này còn có công dụng trong chữa các vấn đề nôn khi đi tàu xe, đau đầu, ngộ độc rượu.

Trong võ thuật, huyệt hợp cốc được gọi là sinh huyệt, có tác dụng hồi sinh cơ thể sau khi bị điểm hay đánh ngất. Trên cơ thể con người có 4 huyệt tối vị quan trọng bao gồm hợp cốc, đại chùy, nhân trung, thần đạo. Các võ sư thường giảng giải và sử dụng huyệt này để cứu tỉnh võ sinh và những người bị ngất bởi những nguyên nhân khác. 

Ngoài ra, với người bình thường khi điểm vào huyệt này cũng có thể gây hoa mắt, đau đầu, chóng mặt, nguy hiểm hơn có thể bị tê liệt bàn tay hoặc tàn phế. 

Nhiều người không biết rằng, kể từ năm 1972, sự kiện gây mê phẫu thuật chỉ sử dụng một cây kim nhỏ đã gây bất ngờ trong lần công du tới Trung Quốc của Tổng thống Mỹ Richard Nixon.

Nhờ vào sự kiện này mà nhiều người đã biết đến công dụng của huyệt vị trong y học cổ truyền. Đây chính là thủ thuật ứng dụng huyệt hợp cốc đến sự vận hành kinh mạch trong cơ thể. 

Theo Đông y, huyệt hợp cốc được coi là “thùng thuốc” của cơ thể, mỗi khi cơ thể xảy ra vấn đề, người bệnh chỉ cần “lấy” ra khi cần. Vậy làm sao để mọi người có thể tận dụng được hết những giá trị mà huyệt vị này mang lại, chính là những điều mà người bệnh cần lưu ý.

Huyệt hợp cốc ở đâu? Hướng dẫn xác định vị trí trên cơ thể

Huyệt hợp cốc chính là giao điểm kết nối từ bàn tay tới đại tràng, thông qua hàng trăm điểm mạnh cùng các kinh mạch trên đường tới đại tràng. So với các huyệt vị khác trong cơ thể, huyệt hợp cốc chính là huyệt có phạm vi ảnh hưởng rộng rãi nhất.

Trong các tài liệu Y học cổ truyền, vị trí huyệt hợp cốc nằm ở giữa xương bàn ngón tay. Để xác định đúng vị trí huyệt, cần dựa vào 2 cách dưới đây:

• Cách 1: Người bệnh khép ngón cái và ngón trỏ vào nhau, vị trí xương lõm ở ngón tay trỏ và ngón cái chính là huyệt hợp cốc (Phát huy, Đại hàng, Đồng nhân)
• Cách 2: Xòe rộng cả bàn tay đặc biệt là hai ngón tay trỏ và ngón tay cái. Lấy nếp gấp của ngón tay cái ở bên kia đặt vào đúng vị trí nếp gấp giữa da của ngón tay vừa xòe rộng. Huyệt hợp cốc chính là vị trí ngón tay cái chạm vào. Khi ấn hoặc day mạnh vào người bệnh sẽ có cảm giác ê tức, cảm giác này có thể thấu sang phía ngón út.
• Cách 3: Xòe rộng ngón tay trỏ và ngón tay cái như cách 2, điểm giữa tính mạch ngoài trên mu bàn tay và xương có chỗ lõm xuống, lấy huyệt ở vị trí đó, phần ngang với điểm tiếp nối của thân với phần đầu trên của xương bàn tay.

Giải phẫu: Khi tiến hành giải phẫu sẽ nhận thấy, dưới da chính là cơ gian cốt mu bàn tay, ở bờ trên cơ khép ngón tay, trên bờ gân cơ duỗi dài (ở ngón tay cái). Các nhánh của dây thần kinh xoay và dây thần kinh trụ. Da bị trí này bị chi phối bởi tiết đoạn thần kinh vị trí C6 - C7. 

Huyệt hợp cốc có tác dụng gì?

Huyệt hợp cốc chữa bệnh gì? Y học cổ truyền đã chỉ ra huyệt hợp cốc có hiệu quả trị liệu trên phạm vi rộng. Trong các văn bản của Trung Quốc từ xa xưa đã thống kê tác dụng huyệt hợp cốc đối với điều trị hơn 90 loại bệnh ở các mức độ khác nhau.

Trung Quốc cũng đã từng có vị bác sĩ chỉ chuyên dùng huyệt hợp cốc để điều trị nhiều loại bệnh nên được tôn vinh lên  “Bác sĩ huyệt hợp cốc”. Thực tế, các nghiên cứu và ứng dụng lâm sàng cũng đã kiểm chứng, huyệt hợp cốc được phát huy nhiều công dụng để điều trị bệnh.

Dưới đây là một số công dụng được xem là nổi bật nhất: 

Giảm đau đầu, vai gáy

Xét trong toàn bộ huyệt đạo trên cơ thể con người, Hợp Cốc là huyệt thứ 4 trên Kinh chủ dương minh Đại đường - đây là huyệt vị chủ trị các bệnh liên quan đến mắt, miệng, đầu. Kinh thủ thái âm Phế và kinh Đại Đường tác động tương hỗ lẫn nhau từ trong ra ngoài.

Ở phía trên huyệt Hổ Khẩu nối cạnh mũi với kinh phủ thái âm Phế, phí dưới nối ngón trỏ với Kinh túc dương minh Vị. Do đó, bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể có Kinh Đại đường đi qua đề chịu tác động bởi huyệt đạo này, đặc biệt từ vị trí ngón trỏ qua cánh tay lan đến bả vai lên khuôn mặt.

Khi xuất hiện các cơn đau trên bộ phận này như đau đầu, đau vai, đau bụng, đau răng,... chỉ cần bấm nhẹ vào huyệt các cơn đau sẽ tự thuyên giảm nhanh chóng.

Các bệnh ở vùng mặt và đầu

Sau hàng nghìn năm ứng dụng y học cổ truyền để điều trị bệnh, người Trung Hoa xưa đã đúc kết ra phương thuốc hiệu quả chữa đau đầu và mặt đó chính là áp dụng day bấm huyệt hợp cốc.

Điều này có nghĩa là mỗi khi phát sinh bệnh liên quan đến vị trí đầu hay mặt như liệt cơ mặt, đau đầu, sốt, khô miệng, khô họng đều có thể giảm nhẹ triệu chứng và điều trị khỏi bằng huyệt vị này. 

Điều hòa ổn định của đường ruột và dạ dày

Huyệt hợp cốc nằm ở vị trí đắc địa, trên đường kinh mạch Dương Minh, có vai trò là cầu nối liên kết đại tràng đến chân. Chỉ bằng những tác động nhẹ tác động đến huyệt vị này cũng có tác dụng giúp thông khí cho lá lách và dạ dày, loại bỏ đi những mầm bệnh xuất hiện trên dạ dày và trong đường ruột.

Các nghiên cứu của khoa học hiện đại còn phát hiện thêm, khi bấm day tại huyệt hợp cốc có tác dụng cải thiện hiệu quả chức năng tiêu hóa, cân bằng tì vị.

Huyệt hợp cốc là bạn đồng hành của những người có vấn đề về đường ruột, dạ dày, xuất hiện các chứng buồn nôn, đau dạ dày, trướng bụng, táo bón, tả lị,... 

Làm đẹp, dưỡng nhan

Ngoài công dụng hiệu quả trong chữa bệnh, huyệt hợp cốc được người xưa ứng dụng trong việc làm đẹp, cải thiện nhan sắc. Từ lâu, các phi tần trong cung thường sử dụng cách này giúp luôn duy trì nét tươi trẻ, dưỡng nhan khí, lưu giữ thanh xuân hiệu quả.

Ngày nay, phái nữ gần như không biết hiệu quả của huyệt hợp cốc đến nhan sắc. Chỉ cần dành ra 10 phút hàng ngày day bấm huyệt vị này sẽ có tác dụng cải thiện mụn, tình trạng nám da, dị ứng da, da dễ nhạy cảm hoặc mắc một số bệnh ngoài ra khác.

Phòng ngừa, điều trị bệnh cảm

Theo ghi chép từ Đông y, kinh Dương minh trên bàn tay có kết nối mạnh mẽ đến kinh thái âm phổi. Do đó, người bệnh thường xuyên bấm huyệt Hổ Khẩu hàng ngày có thể khởi động và kích thích hoạt động của hệ miễn dịch, tăng cường miễn dịch để chống lại những bệnh của cơ thể, mỗi khi thời tiết thay đổi hay thời điểm giao mùa sẽ có tác dụng tốt để phòng bệnh cảm vặt.

Hơn nữa, khi day bấm huyệt hợp cốc có thể khơi thông hiệu quả tuyến mồ hôi cơ thể, tăng khả năng bài tiết mồ hôi ra bên ngoài. Từ đó giúp cơ thể phòng tránh các bệnh liên quan đến cảm mạo, thể chất không tốt, phong hàn, phong nhiệt.

Theo kinh nghiệm của Đông y, trước khi chẩn đoán bệnh cảm, người bệnh sẽ thường hắt xì liên tục nhiều lần trong ngày. Để giải quyết điều này, người bệnh chỉ cần day bấm huyệt hợp cốc 100 cái sẽ có tác dụng hiệu quả.

Tuy nhiên, trong quá trình bấm huyệt, cần phải bấm mạnh tay và có lực đến khi có cảm giác đau tê mới đạt yêu cầu. Thực hiện đúng kỹ thuật và yêu cầu, mọi người sẽ không còn lo lắng trước bệnh mỗi khi bị cảm mạo.

Chống say xe, hạ huyết áp

Người huyết áp thấp, người hay say tàu xe nên biết đến huyệt hợp cốc để xử lý mỗi khi xuất hiện triệu chứng. Tác động đến huyệt vị này sẽ giúp cải thiện tình trạng, điều hòa huyết áp. Huyệt vị này vừa có công dụng điều trị bệnh, vừa hỗ trợ phòng bệnh nên mỗi ngày cần thực hiện thường xuyên và coi đó như thói quen hàng ngày.

Huyệt vị cấp cứu khi bị cảm nắng, mệt lả

Mỗi khi thời tiết oi bức, cơ thể con người thường cần nhiều nước và dễ bị cảm nắng hay mệt lả. Để sơ cứu khẩn cấp trường hợp này, tác động vào huyệt hợp cốc của người bệnh liên tục trong vòng 3 phút sẽ giúp bệnh nhân hồi tỉnh và cải thiện được triệu chứng cảm nắng.

Tác dụng trong võ thuật

Những người theo võ thuật cổ truyền không ai là không biết đến huyệt hợp cốc, đây được coi là sinh huyệt trên cơ thể người. Có tác dụng giải huyệt, hồi sinh những người bị đả ngất.

Hổ Khẩu chính là một trong tứ huyệt quan trọng trên cơ thể người bao gồm Thần Đạo - Nhân Trung - Đại chùy - Hợp cốc.

Những người bị ngất do những nguyên nhân khác phát sinh cũng có thể dùng huyệt này để giải cứu. Với người bình thường không mắc bệnh gì, nếu điểm vào huyệt đạo này sẽ gây hiện tượng chóng mặt, tê liệt bàn tay tạm thời. Những người có chuyên môn cao vào nội công tốt khi điểm vào huyệt hợp cốc rất có thể làm đối phương bị tàn phế.

Cách bấm huyệt hợp cốc hiệu quả, an toàn

Trong Đông y đã gọi huyệt hợp cốc là “huyệt thần thông quảng đại". Một số người còn nhấn mạnh đây là “thùng thuốc” của cơ thể con người, có thể chữa các loại bệnh mà không hề cường điệu chút nào. Vậy bấm day như thế nào để huyệt hợp cốc phát huy hết tác dụng?

Lợi thế của huyệt hợp cốc so với những huyệt khác là vị trí thuận tiện và dễ xác định. Người bệnh chỉ cần dùng ngón tay cái trên bàn tay này ấn vào huyệt trên bàn tay kia ở bất cứ khi nào trong ngày mà không cần phải chuẩn bị tư thế hay các dụng cụ chuyên dụng.

• Hướng dẫn cách bấm huyệt hợp cốc: 

Cách xác định huyệt có thể tham khảo phần thông tin trên. Khi xác định đúng huyệt, mọi người có thể day bấm vào bất kỳ khi nào mỗi khi có thời gian rảnh. Có thể là khi ngồi trên xe, ngồi trên máy bay, lúc nghỉ ngơi, xem ti vi hay cả khi đang làm việc.

Việc bấm huyệt cũng đơn giản, chỉ mất tầm 1 - 3 phút, trong quá trình thực hiện nên vừa bấm vừa day để tăng hiệu quả điều trị.

Khi bấm nên đặc biệt chú ý đến lực tác động, cần duy trì lực mạnh, mỗi khi bấm giữ khoảng 2 giây lại thả ra và tiếp tục bấm. Nên duy trì mỗi ngày tối thiểu từ 2 - 3 lần bấm mới phát huy tác dụng.

Với người bệnh đang xuất hiện đau nhức, có thể bấm ngay tại chỗ, khi bấm cần căn chỉnh đúng thời gian, bấm đến khi cơn đau nhức giảm đi thì kết thúc.

• Cách châm cứu: 

Huyệt Hổ Khẩu chủ trị được nhiều bệnh lý khác nhau như tê ngón tay, liệt bàn tay, liệt cánh tay, đau đầu, chóng mặt liệt mặt, viêm amidan, viêm khớp, huyệt hợp cốc chữa đau răng,... Do đó nếu châm cứu vào huyệt nào sẽ mang lại hiệu quả điều trị cao.

Cách châm cứu hiệu quả: Châm thẳng cách 0,5 - 1 thốn, cứu 3 - 5 tráng. Châm từ 5 - 10 phút.

Liệu pháp này không nên thực hiện trên người đang có thai. 

Một số lưu ý khi bấm huyệt

Trong Đông y có câu nói nổi tiếng đó là, hãy dùng ngón tay trước khi dùng đến kim tiêm. Do đó, chỉ cần sử dụng ngón tay bấm đúng vào các huyệt đạo trên cơ thể thì các căn bệnh sẽ biến mất hoàn toàn mà không cần dùng đến thuốc. 

Tuy nhiên, người bệnh cũng cần chú ý một số điều như sau:

• Nếu cơ thể đang mệt mỏi hoặc kiệt sức, không nên bấm huyệt hợp cốc vì huyệt vị này có tính kích thích mạnh.
• Xác định đúng vị trí huyệt và bấm đúng như theo hướng dẫn mới phát huy tác dụng
• Người mang thai không nên thực hiện biện pháp này
• Đối với những trường hợp bệnh nhân thực hiện bấm huyệt mà không có tác dụng, cần đến ngay cơ sở y tế để được điều trị kịp thời
• Theo dõi tình trạng sức khỏe và tham khảo ý kiến của những người có chuyên môn

Huyệt hợp cốc là huyệt vị đặc biệt trên cơ thể, là tủ thuốc vạn năng mà người bệnh nên tìm hiểu và quan tâm giúp xử lý những trường hợp khẩn cấp. Người bệnh nên chú ý trong quá trình bấm huyệt do nó nếu không thực hiện đúng có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe.

Nguồn: Khi Công Y Đạo - Thầy Đỗ Đức Ngọc.