Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc Khảo Sát Thực Tế Y Học Bản Địa Tại Bắc Kạn

Công tác sưu tầm, nghiên cứu và phát triển tinh hoa Y học cổ truyền là sứ mệnh của Viện Nghiên cứu và Phát triển Y dược cổ truyền dân tộc. Trong nhiều năm qua, Viện thường xuyên thực hiện nhiều cuộc khảo sát thực tế nhằm sưu tầm và nghiên cứu các bài thuốc bản địa. Mới đây, đội ngũ cán bộ Viện Y dược cổ truyền dân tộc khảo sát nền y học bản địa tại Bắc Kạn.

Bắc Kạn – “Cái nôi” của các bài thuốc Nam bí truyền

Bắc Kạn là địa phương thuộc vùng Đông Bắc có khí hậu mát mẻ và được thiên nhiên ban tặng cho “rừng vàng” với nhiều sản vật, đặc biệt là sự đa dạng các cây thuốc quý. Bắc Kạn cũng là cái nôi của các bài thuốc Nam từ lá cây, rễ cây, ngọn cỏ của đồng bào các dân tộc Tày, Dao, Thái… 

Với sự phát triển của kinh tế xã hội mạnh mẽ trong nhiều năm nay, đồng bào các dân tộc Bắc Kạn bao đời nay vẫn giữ được tập tục, văn hóa cốt lõi của mình, trong đó có những bài thuốc bí truyền từ các ông lang, bà mế, quy cách sơ chế, sắc thuốc mộc mạc và giá trị chữa bệnh mà các bài thuốc lá mang lại. 

Tại Bắc Kạn có hàng chục thầy lang, lương y và mỗi người lại giữ cho riêng mình những bài thuốc cùng kinh nghiệm trị bệnh khác nhau. Ở một số bản làng, người Bắc Kạn ai cũng có cho mình 1 bài thuốc ít nhất là cách sử dụng các loại lá để mát gan, thanh nhiệt hay điều trị các bệnh thông thường.

Bắc Kạn hiện sở hữu nhiều khu rừng tự nhiên nguyên sinh với nhiều cây thuốc quý. Vì là cây thuốc sinh trưởng tự nhiên nên có dược tính dồi dào, khả năng điều trị tốt hơn dược liệu nuôi trồng và đảm bảo tính an toàn khi không lẫn hóa chất.

Công tác khảo sát nền Y học bản địa của Viện dược cổ truyền dân tộc

Tháng 7/2021 đoàn công tác của Viện NC&PT Y dược cổ truyền dân tộc do Phó Viện trưởng bác sĩ Lê Hữu Tuấn dẫn đầu đã có chuyến khảo sát, tìm hiểu về nền y học bản địa các dân tộc tại Bắc Kạn. Sau nhiều giờ đồng hồ di chuyển, đoàn công tác đã có mặt tại Bắc Kạn. Đi cùng đoàn là ông Nguyễn Văn Cư – Phó chủ tịch Hội Đông y Tỉnh Bắc Kạn.

Qua trao đổi với các thầy lang, lương y bản địa, đoàn công tác nhận thấy tại địa phương còn có rất nhiều những bài thuốc hay, kinh nghiệm quý có giá trị trong điều trị bệnh và chăm sóc sức khỏe. Các bài thuốc bản địa được gia giảm theo kinh nghiệm của các thầy thuốc, thường được truyền từ đời này sang đời khác và có giá trị cho đến ngày nay.

Các bài thuốc này chủ yếu điều trị các bệnh da liễu, gan, xương khớp, dạ dày, sinh lý nam… Thuốc dạng thang, sử dụng dược liệu thô và gia giảm, bốc theo kinh nghiệm của thầy thuốc. Việc thu hái, sơ chế, bảo quản và sắc thuốc ở đây cũng rất đặc biệt. Các cây thuốc khi thu hái trên rừng về sẽ được chặt nhỏ, phơi khô, đóng trong gùi tre hoặc bao nilon kín và vệ sinh. Một số vị thuốc dược sao vàng tăng thêm công dụng. Thuốc được đun sắc theo các truyền thống trên bếp củi nhiều giờ.

Chia sẻ về những bài thuốc của địa phương, các thầy lang đều cho biết, hiện nhiều bài thuốc đứng trước nguy cơ thất truyền vì không còn nhiều người theo đuổi nghề bốc thuốc. Các vị thuốc quý cùng đang có nguy cơ cạn kiệt khi việc khai thác không được kiểm soát, quy hoạch. Nhiều vị lương y rất mong muốn các bài thuốc của mình được giữ gìn, nghiên cứu và phát triển thêm giúp người dân có được cách chữa trị hiệu quả nhất.

Trong lần công tác tại Bắc Kạn, đội ngũ cán bộ Viện Nghiên cứu và Phát triển Y dược cổ truyền dân tộc đã sưu tầm được nhiều bài thuốc quý theo kinh nghiệm của người bản địa. Hy vọng rằng, trong thời gian tới, những nỗ lực của đội ngũ nghiên cứu sẽ giúp các bài thuốc quý này được ứng dụng trong điều trị và chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Chi tiết: Viện y dược cổ truyền dân tộc khảo sát dược liệu tại Bắc Kạn