Đau Đầu Khi Mang Thai

Đau đầu khi mang thai là gì?

Đau đầu khi mang thai là một triệu chứng thường gặp, ảnh hưởng đến khoảng 35-50% phụ nữ trong thai kỳ. Đau đầu có thể xuất hiện ở bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ, nhưng thường phổ biến hơn trong ba tháng đầu và ba tháng cuối. Mặc dù đa số trường hợp đau đầu khi mang thai là lành tính và tự khỏi, nhưng đôi khi nó cũng có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Phân loại

Đau đầu nguyên phát: Không liên quan bệnh lý khác.

• Đau đầu căng thẳng: Đau âm ỉ, bó chặt hai bên đầu, do căng thẳng, mệt mỏi, thiếu ngủ.
• Đau nửa đầu (Migraine): Đau dữ dội một bên đầu, kèm buồn nôn, nôn, nhạy cảm ánh sáng, âm thanh.
• Đau đầu từng cụm: Hiếm gặp, đau dữ dội một bên đầu quanh mắt, kèm chảy nước mắt, mũi, đỏ mắt.

Đau đầu thứ phát: Do bệnh lý khác gây ra.

• Tiền sản giật: Biến chứng nghiêm trọng, đau đầu dữ dội, kéo dài.
• Nhiễm trùng: Viêm màng não, viêm xoang, nhiễm trùng tai.
• Vấn đề về mắt: Tăng nhãn áp, viêm thần kinh thị giác.
• U não hoặc các khối u khác (hiếm gặp).

Nguyên nhân gây đau đầu khi mang thai

Đau đầu trong thời gian mang bầu là hiện tượng phổ biến mọi phụ nữ đều có thể gặp. Theo thống kê, có hơn 80% phụ nữ bị đau đầu khi mang thai.

• Trong đó, 60% phụ nữ gặp phải các cơn đau đầu trong giai đoạn đầu khi mang thai, điều này có thể là do sự thay đổi đột ngột về nồng độ hormone trong cơ thể phụ nữ.
• Tình trạng đau đầu ở giai đoạn cuối thai kỳ có thể đến từ nguyên nhân tăng cân đột ngột, ảnh hưởng đến thần kinh và lưu thông máu lên não, từ đó gây ra các cơn đau đầu.
• Ngoài những nguyên nhân trên thì thói quen sinh hoạt và tác động của môi trường sống cũng là những yếu tố gây ra hiện tượng đau đầu cho mẹ bầu. Các thói quen sinh hoạt xấu như không uống đủ nước, thức đêm nhiều, làm việc căng thẳng, ăn không đủ chất dinh dưỡng, sử dụng đồ uống có cồn... cũng có thể khiến các mẹ bầu đau đầu, chóng mặt và mệt mỏi.

Khi nào đau đầu khi mang thai trở nên nguy hiểm?

Các bà bầu nếu chỉ đau đầu mà không kèm theo các dấu hiệu khác thì có thể xem là hiện tượng bình thường trong giai đoạn mang bầu. Tuy nhiên, với một số trường hợp, các cơn đau đầu xuất hiện dữ dội, dai dẳng kèm theo một số dấu hiệu bất thường có thể cảnh báo một số bệnh lý nguy hiểm.

Nếu mẹ bầu đau đầu kèm theo một số biểu hiện khác như tiểu ít, tiểu buốt, nước tiểu sẫm màu… thì cần đi khám để được chẩn đoán và điều trị sớm nhất. Cụ thể là các triệu chứng:

• Đau đầu kéo dài, đau đột ngột khi đang ngủ.
• Tay, chân, mặt bị sưng nề.
• Đau đầu kèm theo triệu chứng sốt cao, rối loạn thị giác, đau cứng cổ.
• Đau đầu kèm đau bụng trên và đau dưới xương sườn.
• Tăng cân đột ngột nhưng không phải do trọng lượng thai nhi.

Cách chẩn đoán bệnh chính xác

Hỏi bệnh sử chi tiết:

• Đặc điểm cơn đau đầu: Vị trí, tính chất, mức độ, thời gian xuất hiện, các yếu tố khởi phát hoặc làm giảm đau.
• Các triệu chứng kèm theo: Buồn nôn, nôn, chóng mặt, nhìn mờ, đau bụng, thay đổi thị giác, yếu hoặc tê liệt tay chân.
• Tiền sử bệnh: Tiền sử đau đầu migraine, tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh lý tuyến giáp, các bệnh lý thần kinh khác.
• Tiền sử sản khoa: Số lần mang thai, tiền sử tiền sản giật, các biến chứng khác trong thai kỳ trước.
• Thuốc đang sử dụng: Các loại thuốc kê đơn, không kê đơn, thảo dược, thực phẩm chức năng.
• Lối sống: Chế độ ăn uống, giấc ngủ, mức độ căng thẳng, hoạt động thể chất.

Khám thực thể:

• Đánh giá các dấu hiệu sinh tồn: Huyết áp, mạch, nhiệt độ, nhịp thở.
• Khám thần kinh: Đánh giá thị lực, phản xạ, cảm giác, vận động, phối hợp động tác.
• Khám tổng quát: Tìm kiếm các dấu hiệu của bệnh lý khác như nhiễm trùng, thiếu máu, bệnh lý tuyến giáp, các vấn đề về tai mũi họng.

Cận lâm sàng (nếu cần):

• Xét nghiệm máu: Đánh giá công thức máu, chức năng gan, thận, đường huyết, điện giải, hormone tuyến giáp.
• Chụp hình ảnh: Siêu âm, CT scan hoặc MRI não có thể được chỉ định trong trường hợp nghi ngờ các bệnh lý nghiêm trọng như u não, xuất huyết não, viêm màng não.

Điều trị đau đầu khi mang thai

Mang thai là giai đoạn mẹ bầu cần cẩn trọng trong việc điều trị các bệnh lý. Vì vậy, các mẹ cần hỏi ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để lựa chọn phương pháp chữa đau đầu phù hợp, an toàn.

Áp dụng một số mẹo đơn giản

Mẹo đơn giản tại nhà là ưu tiên hàng đầu của các mẹ bầu khi gặp phải các cơn đau đầu. Sở dĩ phương pháp này được các bà bầu ưa chuộng là bởi chúng vô cùng an toàn, hạn chế khả năng ảnh hưởng đến thai nhi. Các mẹ có thể tham khảo một số mẹo chữa đau đầu đơn giản tại nhà sau đây:

• Massage: Massage là một trong những cách chữa đau đầu đơn giản, an toàn mà mẹ bầu có thể tham khảo. Khi bị đau đầu, các mẹ nên massage khu vực vai gáy, lưng cổ để giảm thiểu các cơn đau. Mẹ bầu có thể kết hợp massage với dầu khuynh diệp để tăng cao hiệu quả điều trị.
• Chườm nóng/lạnh: Chườm nóng hoặc lạnh đều có tác dụng giảm các cơn đau đầu cho bà bầu. Chườm nóng giúp các mạch máu được giãn nở, hỗ trợ quá trình lưu thông máu lên não, từ đó giảm thiểu tình trạng đau đầu. Mẹ bầu cũng có thể tắm nước ấm để giảm đau, tuy nhiên không nên tắm nước quá nóng và tắm trong thời gian quá lâu.

Trong khi đó, chườm lạnh lại giúp các mạch máu mở rộng, làm thu nhỏ mô cơ, thắt chặt mạch máu từ đó giúp giảm các cơn đau đầu.

• Sử dụng một số liệu pháp tự nhiên: Sử dụng tinh dầu cũng là một trong những cách hỗ trợ giảm đau đầu mà các mẹ nên thử. Tinh dầu sẽ giúp các mẹ thư giãn, ổn định tâm thần và giảm thiểu căng thẳng.
• Uống đủ nước: Uống đủ nước đóng vai trò quan trọng trong việc làm thuyên giảm các cơn đau đầu buồn nôn khi mang thai. Nước đóng vai trò cần thiết trong quá trình lưu thông máu và vận chuyển các khoáng chất quan trọng trong cơ thể. Ngoài ra, nước còn giúp cân bằng các chất vitamin, enzym và protein trong cơ thể mẹ bầu. Vì vậy, các mẹ nên uống khoảng 2 lít nước mỗi ngày để làm giảm các cơn đau đầu.

Phương pháp Đông y

Trong y học cổ truyền, đau đầu được xem là do sự mất cân bằng âm dương, khí huyết, thường liên quan đến các tạng can, thận và tỳ. Do đó, Đông y tập trung vào việc điều hòa khí huyết, bình can tiềm dương, kiện tỳ ích khí để giảm đau và cải thiện sức khỏe tổng thể cho mẹ bầu.

Phương pháp điều trị bằng Đông y được đánh giá cao bởi độ an toàn, lành tính và có thể điều trị dứt điểm căn nguyên của bệnh. Dựa vào cơ địa và tình trạng bệnh của các mẹ, lương y sẽ gia giảm các vị thuốc để mang lại hiệu quả điều trị cao nhất. Các mẹ nên kiên trì áp dụng các bài thuốc này để thấy được hiệu quả rõ rệt, đánh bay các cơn đau đầu.

Một số phương pháp Đông y thường được sử dụng:

1. Châm cứu, bấm huyệt: Tác động lên các huyệt đạo như Thái dương, Ấn đường, Phong trì, Hợp cốc, Túc tam lý giúp lưu thông khí huyết, giảm đau đầu và căng thẳng.

2. Dùng thuốc uống:

Bài thuốc Thiên ma câu đằng ẩm: Tác dụng bình can tiềm dương (điều hòa chức năng gan, giảm các triệu chứng do gan dương vượng), khu phong chỉ thống (giảm đau do phong tà). Chỉ định trong các trường hợp đau đầu do căng thẳng, stress, hoặc do thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ.

• Thành phần: Thiên ma 12g, Câu đằng 12g, Bạch thược 12g, Đỗ trọng 12g, Tang ký sinh 12g, Ích mẫu thảo 12g, Tang diệp 10g, Cúc hoa 10g, Bạch chỉ 6g, Cam thảo 3g.
• Cách dùng: Sắc thuốc với lượng nước vừa đủ, uống hết trong ngày, chia làm 2-3 lần.

Bài thuốc Bán hạ bạch truật thiên ma thang: Tác dụng kiện tỳ hóa đàm (tăng cường chức năng tiêu hóa, giảm đờm), chỉ huyền vựng (giảm chóng mặt), chỉ định đau đầu kèm theo buồn nôn, nôn, hoặc cảm giác nặng đầu.

• Thành phần: Bán hạ 9g, Bạch truật 12g, Thiên ma 9g, Trần bì 6g, Chỉ thực 9g, Sinh khương 3 lát, Đại táo 3 quả.
• Cách dùng: Sắc thuốc với lượng nước vừa đủ, uống hết trong ngày, chia làm 2-3 lần.

Bài thuốc Quy tỳ thang: Ích khí, kiện tỳ (bổ khí, tăng cường chức năng tiêu hóa), dưỡng huyết an thần (nuôi dưỡng máu, làm dịu tinh thần). Chỉ định đau đầu do suy nhược cơ thể, thiếu máu, hoặc mất ngủ.

• Thành phần: Nhân sâm 6g, Bạch truật 12g, Phục linh 9g, Long nhãn nhục 12g, Toan táo nhân 9g, Viễn chí 9g, Mộc hương 4,5g, Cam thảo 3g, Đại táo 3 quả, Sinh khương 3 lát.
• Cách dùng: Sắc thuốc với lượng nước vừa đủ, uống hết trong ngày, chia làm 2-3 lần.

Sử dụng thuốc Tây

Các phương pháp điều trị Tây y thường mang lại hiệu quả nhanh chóng, giúp giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống cho mẹ bầu. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc Tây y trong thai kỳ cần được thực hiện dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ để đảm bảo an toàn tối đa cho cả mẹ và thai nhi.

Sử dụng thuốc giảm đau:

• Paracetamol: Được coi là thuốc giảm đau an toàn nhất cho phụ nữ mang thai, có thể sử dụng để giảm đau đầu nhẹ đến vừa. Tuy nhiên, hãy luôn tuân thủ liều lượng khuyến cáo và tránh lạm dụng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
• Một số thuốc giảm đau khác: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cân nhắc kê đơn các loại thuốc giảm đau khác như ibuprofen hoặc naproxen, nhưng chỉ khi thật sự cần thiết và dưới sự giám sát chặt chẽ.

Điều trị nguyên nhân gốc rễ:

• Điều trị thiếu máu: Nếu đau đầu do thiếu máu, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung sắt.
• Điều trị tiền sản giật: Nếu đau đầu là triệu chứng của tiền sản giật, cần được theo dõi và điều trị tại bệnh viện để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi.
• Điều trị các bệnh lý khác: Đau đầu cũng có thể là triệu chứng của các bệnh lý khác như nhiễm trùng, viêm xoang, hoặc các vấn đề về răng miệng. Trong trường hợp này, việc điều trị nguyên nhân gốc rễ sẽ giúp giảm đau đầu.
• Thuốc điều trị dự phòng: Đối với các trường hợp đau nửa đầu migraine, bác sĩ có thể kê đơn các thuốc dự phòng như beta-blocker, thuốc chống trầm cảm ba vòng hoặc thuốc chống động kinh để giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cơn đau đầu.

Các biện pháp khác:

• Truyền dịch: Trong trường hợp mất nước hoặc đau đầu nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định truyền dịch để cung cấp nước và điện giải cho cơ thể.
• Điều trị oxy: Nếu đau đầu do thiếu oxy, bác sĩ có thể chỉ định thở oxy để cải thiện tình trạng.

Phòng ngừa đau đầu khi mang thai

Đau đầu khi mang thai một phần là do sự thay đổi trong cơ thể của phụ nữ, tuy nhiên lối sống, sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng có thể góp phần giúp giảm thiểu các cơn đau hiệu quả.

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Mẹ bầu nên đi ngủ đúng giờ, đủ giấc và không nên thức khuya. Nếu ngủ trưa thì không nên ngủ quá 1 tiếng để tránh buổi chiều bị mệt mỏi. Nên ngủ ở những nơi yên tĩnh để giấc ngủ được đảm bảo nhất.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học: Ăn uống đầy đủ không những cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cho cả mẹ và thai nhi mà còn giảm các cơn đau đầu khi mang thai. Khi đói, mẹ bầu nên chia nhỏ các bữa ăn để tránh tình trạng hạ đường huyết khi mang thai gây đau đầu.
• Kiêng các loại thực phẩm: Mẹ bầu nên tránh sử dụng một số thực phẩm để tránh tình trạng đau đầu như socola, rượu, cà phê, xúc xích.
• Yếu tố môi trường: Giữ cho môi trường sống luôn sạch sẽ và luôn thông thoáng, tránh ở những nơi ô nhiễm, ngột ngạt. Ngoài ra, bà bầu cũng nên tránh những nơi ánh sáng quá chói hoặc ồn ào để tránh nguy cơ bị đau đầu kèm mệt mỏi.
• Thường xuyên luyện tập thể thao: Mẹ bầu có thể lựa chọn một số bài tập thể dục nhẹ nhàng như yoga, tập hít thở, đi bộ... giúp tăng cường sức khỏe và phòng ngừa tình trạng đau đầu.