Đau Đầu Ở Trẻ Em

Đau đầu ở trẻ em là tình trạng có thể gặp phải ở nhiều trẻ em, đặc biệt là trẻ trong độ tuổi học đường. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Đau đầu ở trẻ em có nguy hiểm không, nguyên nhân do đâu và các biểu hiện như thế nào?

Đau đầu ở trẻ em là gì?

Đau đầu ở trẻ em đang là bệnh lý có xu hướng gia tăng, đặc biệt thường xảy ra ở lứa tuổi vị thành niên. Các cơn đau này có thể là cơn đau thoáng qua hoặc là các cơn đau có thể tái phát nhiều lần khiến trẻ rất đau đớn, khó chịu và lo lắng.

Theo số liệu thống kê, có khoảng 20% trẻ em trong độ tuổi từ 5 đến 17 tuổi có triệu chứng đau đầu mỗi năm. Do đó, cha mẹ cần cảnh giác với hiện tượng này và chủ động quan sát, theo dõi sức khỏe của con em mình để nhanh chóng phát hiện những bất thường của sức khỏe.

Nguyên nhân gây đau đầu ở trẻ em

Có khá nhiều nguyên nhân khiến trẻ em bị đau đầu. Khi trẻ xuất hiện các triệu chứng đau đầu, các bậc cha mẹ có thể nghĩ đến những nguyên nhân chính sau đây:

• Trẻ bị viêm đường hô hấp, đặc biệt khi trẻ bị viêm đường hô hấp trên như viêm mũi, viêm thanh quản, viêm họng hầu hoặc viêm xoang… có thể gây ra các triệu chứng đau đầu rất khó chịu.
• Nguyên nhân do các bệnh ở thần kinh trung ương như tình trạng u não, viêm não, tăng áp lực sọ não, não úng thủy… khiến trẻ bị đau đầu nghiêm trọng.
• Một số vấn đề về răng miệng như viêm quanh răng, sâu răng, áp xe chân răng cũng khiến trẻ gặp phải các cơn đau đầu.
• Tình trạng rối loạn thị lực như cận thị, loạn thị hoặc viễn thị khi chưa dùng kính hỗ trợ hoặc dùng kính không phù hợp cũng khiến trẻ cảm thấy rất khó chịu.
• Những áp lực trong học tập và trong cuộc sống gia đình khiến trẻ phải lo lắng quá nhiều cũng dẫn tới tình trạng đau đầu.
• Một số ít trường hợp trẻ gặp phải bệnh lý rối loạn vận mạch như dị ứng, béo phì, trầm cảm hoặc hen suyễn…
• Ngoài ra, một số nguyên nhân khác cũng có thể dẫn tới hiện tượng đau đầu ở trẻ là do dị dạng mạch máu hoặc do sử dụng cà phê, chất kích thích thường xuyên, trong thời gian dài.

Triệu chứng

Đối với nhiều trẻ em, khi gặp phải các cơn đau đầu thường không biết phải mô tả thế nào cho người lớn. Chính vì thế, khi trẻ kêu bị đau đầu, cha mẹ cần lưu ý đến các triệu chứng của con để có hướng xử trí phù hợp nhất. Có hai dạng đau điển hình nhất ở trẻ đó là đau đầu cấp tính và đau đầu tái diễn.

Ở tình trạng đau đầu cấp tính, lúc này cơn đau thường xuất hiện khi trẻ gặp phải các bệnh cấp tính như viêm amidan, viêm họng cấp, viêm xoang cấp hoặc bị viêm não, viêm màng não hay sốt xuất huyết.

Khi đó, trẻ có biểu hiện là đau đầu và sốt nhẹ. Một số trường hợp có thể kèm theo các triệu chứng như đau đầu buồn nôn, sợ ánh sáng, nhạy cảm với tiếng động và thị lực bị giảm sút.

Khi trẻ bị đau đầu tái diễn, các cơn đau đầu sẽ lặp đi lặp lại nhiều lần và thường gặp nhất là tình trạng đau nửa đầu. Đây có thể là hội chứng Migraine ở trẻ. Khi gặp phải hội chứng này, trẻ có các triệu chứng điển hình như sau:

• Trẻ bị đau nửa đầu theo từng cơn, cơn đau có thể âm ỉ kéo dài hoặc đau nhiều lần rất dữ dội.
• Trẻ có hiện tượng nôn hoặc buồn nôn.
• Trẻ trở nên nhạy cảm với ánh sáng, với tiếng ồn.
• Một số trường hợp xuất hiện tình trạng đau bụng.
• Ở trẻ sơ sinh, cha mẹ cần quan sát các triệu chứng trẻ quấy khóc, bỏ bú.

Đau đầu ở trẻ em có nguy hiểm không?

Đau đầu ở trẻ em có nguy hiểm không là băn khoăn, lo lắng của nhiều phụ huynh. Tuy nhiên, khi trẻ bị đau đầu, cha mẹ cần bình tĩnh, không nên quá lo lắng và cần quan sát các dấu hiệu của trẻ. Khi trẻ bị đau đầu thoáng qua và các thời điểm khác trẻ bình thường thì có thể chỉ là triệu chứng bình thường, không đáng lo ngại.

Tuy nhiên, nếu trẻ thường xuyên đau đầu vào buổi sáng, các cơn đau khiến trẻ không ngủ ngon giấc, cơn đau tăng dần và diễn ra thường xuyên thì cha mẹ cần đưa trẻ đến ngay bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Lúc này, có thể các cơn đau đầu đang cảnh báo trẻ mắc căn bệnh nguy hiểm nào đó. Với các bệnh lý về thần kinh, não bộ thường rất nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của trẻ cũng như sức khỏe.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

• Đau đầu dữ dội hoặc kéo dài nhiều ngày.
• Đau đầu kèm theo các triệu chứng khác như buồn nôn, nôn, chóng mặt, mất thăng bằng, thay đổi thị lực, hoặc thay đổi hành vi.
• Đau đầu xảy ra sau chấn thương đầu.
• Đau đầu xuất hiện đột ngột hoặc trở nên tồi tệ hơn.
• Đau đầu xảy ra cùng với sốt, cứng cổ, hoặc thay đổi ý thức.
• Đau đầu xảy ra ở trẻ em dưới 5 tuổi.
• Đau đầu ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của trẻ.

Đối tượng trẻ có nguy cơ cao bị đau đầu

• Trẻ em trong độ tuổi học đường chịu áp lực học tập lớn, thiếu ngủ, chế độ ăn uống không hợp lý.
• Trẻ em mắc các bệnh lý nền liên quan đến nhiễm trùng, rối loạn thị giác, rối loạn thần kinh.
• Trẻ em có tiền sử gia đình đau đầu
• Trẻ em thường xuyên tiếp xúc với các yếu tố kích thích như ánh sáng mạnh, tiếng ồn lớn, thực phẩm có mùi…
• Trẻ em có vấn đề về tư thế như ngồi học sai tư thế, cúi đầu quá nhiều, mang vác nặng thường xuyên có thể gây đau đầu do căng cơ cổ và vai.

Phương pháp chẩn đoán đau đầu ở trẻ em

Lấy tiền sử bệnh

• Tuổi của trẻ: Đau đầu ở trẻ em thường khác với người lớn.
• Thời gian đau đầu: Đau đầu cấp tính hay mãn tính?
• Tần suất đau đầu: Đau đầu thường xuyên hay thỉnh thoảng?
• Cường độ đau đầu: Đau đầu nhẹ, trung bình hay nặng?
• Vị trí đau đầu: Đau đầu ở đâu trên đầu?
• Các triệu chứng khác: Có kèm theo buồn nôn, nôn, chóng mặt, nhạy cảm với ánh sáng, hay các triệu chứng khác?
• Tiền sử gia đình: Có ai trong gia đình bị đau đầu thường xuyên không?
• Tiền sử bệnh của trẻ: Có tiền sử chấn thương đầu, nhiễm trùng, hay các bệnh khác không?
• Sử dụng thuốc hay chất kích thích: Trẻ có sử dụng thuốc hoặc chất kích thích nào không?

Khám lâm sàng

• Kiểm tra thần kinh: Kiểm tra phản xạ, vận động, cảm giác, và khả năng nhận thức của trẻ.
• Kiểm tra mắt: Kiểm tra thị lực, đồng tử, và khả năng di chuyển mắt.
• Kiểm tra tai: Kiểm tra thính lực và khả năng di chuyển tai.
• Kiểm tra mũi: Kiểm tra khả năng thở và mùi vị.
• Kiểm tra cổ: Kiểm tra độ cứng của cổ.

Các xét nghiệm bổ sung

• Xét nghiệm máu: Kiểm tra tế bào máu, đường huyết, và chức năng gan và thận.
• Điện não đồ (EEG): Kiểm tra hoạt động điện của não.
• Chụp CT hoặc MRI đầu: Kiểm tra cấu trúc của não và tìm kiếm bất thường.

Cách điều trị đau đầu ở trẻ em

Biện pháp điều trị không dùng thuốc

• Nghỉ ngơi: Nếu trẻ bị đau đầu, hãy cho trẻ nghỉ ngơi trong một môi trường yên tĩnh và tối.
• Uống nước: Đảm bảo trẻ uống đủ nước để tránh mất nước.
• Xoa bóp: Xoa bóp nhẹ nhàng vùng đầu và cổ có thể giúp thư giãn và giảm đau.
• Tập thể dục nhẹ nhàng: Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ hoặc yoga có thể giúp giảm căng thẳng và cải thiện tuần hoàn máu.
• Thực hiện kỹ thuật thư giãn: Các kỹ thuật thư giãn như hít thở sâu, thiền hoặc yoga có thể giúp giảm căng thẳng và đau đầu.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Một số thực phẩm có thể gây đau đầu, như caffeine, rượu, và các chất bảo quản. Nếu trẻ bị đau đầu thường xuyên, hãy thử loại bỏ các thực phẩm này khỏi chế độ ăn uống của trẻ.
• Tạo môi trường ngủ tốt: Đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc trong một môi trường yên tĩnh và tối.

Sử dụng thuốc tân dược

• Thuốc giảm đau không steroid (NSAIDs): Acetaminophen, ibuprofen, hoặc naproxen có thể được sử dụng để giảm đau và hạ sốt.
• Thuốc chống trầm cảm: Trong một số trường hợp đau đầu mãn tính, thuốc chống trầm cảm có thể được sử dụng để giảm tần suất và cường độ đau.
• Thuốc chống migrain: Nếu trẻ bị đau đầu migrain, các thuốc đặc trị như triptan hoặc ergotamin có thể được sử dụng.

Mẹo dân gian đơn giản

• Gừng: Gừng có tính ấm, mang đến hiệu quả trong việc giảm đau và chống viêm. Để sử dụng, có thể nhai trực tiếp một miếng gừng tươi hoặc đắp gừng giã nhỏ lên trán trẻ.
• Lá bạc hà: Lá bạc hà có tác làm mát và giảm đau. Có thể dùng lá bạc hà để đắp lên trán hoặc pha nước lá bạc hà để trẻ uống.
• Tinh dầu oải hương: Tinh dầu oải hương có tác dụng thư giãn và giảm đau. Có thể dùng tinh dầu oải hương để xoa lên trán hoặc thêm vào nước tắm.
• Đá lạnh: Đắp đá lạnh lên trán có thể giúp giảm đau và sưng. Tuy nhiên, cần lưu ý không để đá lạnh tiếp xúc trực tiếp với da quá lâu để tránh gây bỏng lạnh.
• Nghệ: Nghệ có tính chống viêm và giảm đau. Có thể dùng nghệ để đắp lên trán hoặc pha nước nghệ để trẻ uống.

Bài thuốc Đông y an toàn cho trẻ bị đau đầu

Các bài thuốc Đông y sử dụng các thảo dược tự nhiên và phương pháp châm cứu để điều trị đau đầu ở trẻ em. Các thảo dược này được lựa chọn cẩn thận để giảm viêm, thư giãn cơ bắp, và cải thiện lưu thông máu đến đầu.

Một số bài thuốc Đông Y phổ biến để điều trị đau đầu ở trẻ em bao gồm:

Bài thuốc Thanh Tâm Liên:

• Thành phần: Thanh Tâm Liên, Hoàng Liên, Cam Thảo, Đan Sâm, Hoàng Kỳ, Thiên Hoa Phấn.
• Tác dụng: Thanh nhiệt, giải độc, giảm viêm, giảm đau.
• Cách dùng: Dùng dưới dạng thuốc sắc hoặc viên nang, theo hướng dẫn của bác sĩ Đông y.

Bài thuốc Thiên Ma Hoàn:

• Thành phần: Thiên Ma, Đương Quy, Ngũ Linh Chi, Xích Thược, Đinh Lăng.
• Tác dụng: Tán phong, chỉ thống, giảm đau đầu, cải thiện tuần hoàn máu não.
• Cách dùng: Dùng dưới dạng viên nang, theo hướng dẫn của bác sĩ Đông y.

Bài thuốc Cẩu tích thảo:

• Thành phần: Cẩu tích thảo, Đan Sâm, Hoàng Kỳ, Thiên Hoa Phấn.
• Tác dụng: Thanh nhiệt, giải độc, giảm viêm, giảm đau đầu, cải thiện tuần hoàn máu.
• Cách dùng: Dùng dưới dạng thuốc sắc hoặc viên nang, theo hướng dẫn của bác sĩ Đông y

Dược liệu hỗ trợ trị bệnh

Y học cổ truyền Việt Nam đã sử dụng dược liệu tự nhiên để điều trị đau đầu ở trẻ em từ lâu. Sự đa dạng của các loại thảo dược mang đến nhiều lựa chọn điều trị, mỗi loại đều có những đặc tính và công dụng riêng.

Các loại dược liệu này thường có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, giảm đau, thông kinh lạc, giúp cân bằng âm dương trong cơ thể trẻ. Chúng có thể được sử dụng riêng lẻ hoặc kết hợp với nhau để tạo ra các bài thuốc phù hợp với từng thể trạng và nguyên nhân gây đau đầu.

Một số loại dược liệu Đông y thường được sử dụng để điều trị đau đầu ở trẻ em bao gồm:

• Kim ngân hoa
• Hương nhu
• Cúc hoa
• Ngải cứu
• Thiên ma

Biện pháp phòng ngừa các cơn đau đầu cho trẻ

• Cần khuyến khích trẻ nghỉ ngơi, cho trẻ ngủ đủ giấc, không tạo áp lực cho trẻ.
• Khuyên trẻ uống nhiều nước và tuyệt đối không cho trẻ uống đồ uống có chứa caffeine.
• Để trẻ thư giãn trong phòng tối và mát mẻ.
• Tạo thói quen cho trẻ trong việc ăn và ngủ đúng giờ, khoa học, đảm bảo đủ dinh dưỡng.
• Tâm sự với con để nắm bắt tâm lý và giúp con có hành trang tốt nhất để phát triển.
• Có thể nhờ giáo viên, bạn bè của con hoặc bảo mẫu theo dõi và động viên con vượt qua những cơn trầm cảm nếu có.
• Luôn quan sát, lắng nghe con trẻ và kịp thời đưa trẻ đến bệnh viện nếu có các triệu chứng bất thường.

Đau đầu ở trẻ em là tình trạng khá phức tạp và các cha mẹ không nên chủ quan trong việc chăm sóc và theo dõi sức khỏe của trẻ. Cha mẹ cần hiểu con hơn và chủ động đưa trẻ đến bệnh viện, làm bạn với trẻ để giúp con vượt qua những cơn đau đầu một cách nhanh chóng và tốt nhất.