Ngứa Da

Ngứa da là gì?

Ngứa da là cảm giác khó chịu hoặc cần được gãi ở bề mặt của da. Đây là một trong những triệu chứng phổ biến của nhiều vấn đề da khác nhau hoặc có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nghiêm trọng khác.

Ngứa da có thể xuất hiện ở bất kỳ khu vực nào trên cơ thể, chúng thường đi kèm với các triệu chứng khác như đỏ, phát ban, nổi mề đay và khô da. Mức độ ngứa có thể từ nhẹ nhàng đến cực kỳ khó chịu, khiến cho người bệnh cảm thấy không thoải mái, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng đời sống, công việc.

Thông thường, để cải thiện tình trạng ngứa da hiệu quả, các bạn cần xác định được nguyên nhân cụ thể nhằm đưa ra biện pháp điều trị phù hợp.

Phân loại

Ngứa da có thể được phân loại dựa trên nguyên nhân gây ra nó. Cụ thể như sau:

• Ngứa do do dị ứng hóa chất trong mỹ phẩm, thuốc, thực phẩm chức năng hoặc vật liệu dệt may.
• Ngứa do ký sinh trùng như bọ chét, ve,...
• Côn trùng cắn (muỗi, ong, kiến và bọ).
• Do bệnh viêm da cơ địa, eczema, nổi mề đay, viêm da tiếp xúc,...
• Bị căng thẳng, stress.
• Ngứa do tiếp xúc với nhiệt độ cao hoặc khi bạn tiếp xúc với nước mặn, nước clorin trong hồ bơi.

Nguyên nhân gây ngứa da

Ngứa da có thể hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố sinh lý, bệnh lý và các tác dụng phụ khi dùng thuốc. Cụ thể như sau:

Nguyên nhân sinh lý

Bị ngứa ngáy da do yếu tố sinh lý là hiện tượng các thụ thể thần kinh dưới da tăng mức độ nhạy cảm với tác động từ môi trường. Cụ thể là tình trạng da khô do thời tiết, người cao tuổi có lớp da mỏng, nhăn nheo hay do mang thai, cơ địa phụ nữ trở nên nhạy cảm hơn,...

Nguyên nhân bệnh lý

Bệnh ngứa ngoài da có thể là dấu hiệu nhận biết của một số bệnh lý phổ biến như:

• Do dị ứng: Một số trường hợp có cơ địa nhạy cảm, dễ bị dị ứng với một số tác nhân như khói bụi, lông thú, phấn hoa, sưng môi, viêm mũi dị ứng,...
• Mắc bệnh toàn thân: Ngứa da lúc này có thể là biểu hiện của sự kích thích hoặc gây rối loạn thụ thể thần kinh dưới da. Các bệnh toàn thân gây ra tình trạng ngứa ngáy ngoài da tiêu biểu nhất gồm có bệnh đái tháo đường, xơ gan, suy thận, viêm da cơ thần kinh, zona thần kinh, thiếu máu - thiếu sắt,...
• Bệnh về da: Ngứa ngáy ngoài da có thể là do bệnh chàm, vảy nến, côn trùng cắn, bệnh da nhiễm trùng (ghẻ, nấm da đầu,..), viêm da dị ứng, mề đay,...
• Bệnh tâm lý - tâm thần: Rối loạn về cảm giác của người bệnh khiến họ bị ngứa da trong ảo giác, hoang tưởng, trầm cảm, rối loạn lo âu, tâm thần phân liệt hay ám ảnh cưỡng chế,...

Tác dụng phụ của thuốc

Việc dùng thuốc bôi ngoài da, thuốc uống để điều trị bệnh lý có thể là nguyên nhân gây ra các tác dụng phụ. Trong đó có hiện tượng ngứa ngáy ngoài da, nhất là khi dùng thuốc kháng nấm, thuốc kháng sinh, thuốc chống động kinh, thuốc giảm đau và vitamin nhóm B.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Để được điều trị và hạn chế các biến chứng của bệnh, các bạn cần tới bệnh viện thăm khám ngay nếu tình trạng ngứa da có đi kèm với những biểu hiện sau đây:

• Bị ngứa da một cách đột ngột, không rõ nguyên nhân.
• Khó thở, sưng đỏ mí mắt và sưng môi.
• Cơ thể mệt mỏi, đi tiểu nhiều lần (nước tiểu có màu sẫm như màu trà) và sút cân nhanh chóng.
• Ngứa da gây rối loạn giấc ngủ.
• Vết cào gãi trên da bị loét hoặc chảy máu.
• Tình trạng phát ban nặng hơn khi thoa kem, thuốc mỡ.
• Da có mụn đóng vảy, có mủ, dịch tiết và mùi khó chịu.
• Các triệu chứng kéo dài trên 2 ngày nhưng không có dấu hiệu thuyên giảm.
• Khó thở, phát ban, sưng mặt hoặc sưng cổ họng.

Chẩn đoán bệnh ngứa da

Biện pháp chẩn đoán ngứa da thường bắt đầu bằng việc bác sĩ hoặc chuyên gia da liễu yêu cầu bệnh nhân trả lời các câu hỏi liên quan tới các triệu chứng, tình trạng sức khỏe và tiền sử bệnh lý. Sau đó, bác sĩ có thể áp dụng một số phương pháp chẩn đoán khác cho bệnh nhân như sau:

• Kiểm tra da: Bác sĩ có thể kiểm tra da để xác định các dấu hiệu bệnh lý như đỏ, nổi mề đay, phát ban,...
• Lấy mẫu da: Trong một số trường hợp nghi ngờ mắc bệnh da liễu, bác sĩ có thể lấy mẫu da để kiểm tra dưới kính hiển vi hoặc gửi đi xét nghiệm để phát hiện các vấn đề như nấm da, vi khuẩn, ký sinh trùng.
• Xét nghiệm máu: Là xét nghiệm giúp kiểm tra các vấn đề nội tiết, dị ứng hoặc các tình trạng sức khỏe khác có thể gây ngứa da.

• Kiểm tra dị ứng: Sử dụng các phương pháp như test dị ứng da, test máu hoặc test tiếp xúc để xác định ngứa da có phải do dị ứng với một chất gì đó không.
• Đánh giá tâm lý: Trong một số trường hợp, việc đánh giá tâm lý có thể cần thiết để xác định liệu stress hoặc vấn đề tâm lý có đóng vai trò trong ngứa da hay không.

Dựa trên kết quả của các phương pháp chẩn đoán này, bác sĩ sẽ đưa ra đánh giá và đề xuất phương pháp điều trị phù hợp. Chẳng hạn như sử dụng kem chống ngứa, thuốc kháng histamin, thuốc mỡ dưỡng da hoặc điều trị chuyên sâu hơn tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể của ngứa da.

Cách chăm sóc khi bị ngứa da

Chăm sóc làn da đang bị ngứa đòi hỏi sự nhẹ nhàng và cẩn thận để không làm tăng thêm tình trạng kích ứng. Dưới đây là một số cách bạn có thể chăm sóc làn da đang bị ngứa tại nhà hiệu quả:

• Sử dụng kem dưỡng ẩm không hương liệu: Chọn kem dưỡng ẩm dạng không chứa hương liệu, chất tạo màu hoặc chất cồn, vì chúng có thể gây kích ứng da.
• Tắm nước ấm: Tránh tắm nước nóng, vì nước nóng có thể làm khô da và tăng nguy cơ ngứa. Thay vào đó, sử dụng nước ấm và giảm thời gian tắm.
• Sử dụng sữa tắm nhẹ nhàng: Chọn sữa tắm không chứa hương liệu hoặc chất tạo màu để tránh kích ứng da.
• Tránh gãi: Tránh gãi da để tránh làm tổn thương da và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Áp dụng kem chống ngứa: Sử dụng kem chống ngứa chứa thành phần như calamine hoặc corticosteroid để giảm cảm giác ngứa.
• Thực hiện nghiên cứu thử nghiệm sản phẩm: Tránh sử dụng các sản phẩm mới mà bạn nghi ngờ có thể gây kích ứng da. Nếu không, bạn nên thử test một lượng nhỏ sản phẩm trên da trước khi áp dụng toàn bộ vùng da cần dùng để kiểm tra phản ứng.
• Sử dụng vải mềm mại: Chọn quần áo và ga giường làm từ vải mềm mại như cotton để tránh kích ứng da.
• Uống nhiều nước: Đảm bảo bạn uống đủ nước để duy trì độ ẩm cho làn da từ bên trong. Theo khuyến cáo, tùy theo thể trạng, mỗi ngày bạn nên uống từ 1.5 - 2.5 lít nước.
• Kiểm soát môi trường: Sử dụng máy lọc không khí để giữ cho không khí trong nhà ẩm và sạch.
• Tham khảo ý kiến của bác sĩ: Nếu tình trạng ngứa da không giảm sau khi thực hiện các biện pháp chăm sóc cơ bản, mọi người nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia da liễu để được tư vấn và có hướng điều trị phù hợp.

Biện pháp phòng tránh ngứa da

Để phòng tránh ngứa da, có một số biện pháp bạn có thể thực hiện:

• Duy trì da ẩm: Sử dụng kem dưỡng ẩm đúng cách để giữ cho da luôn được ẩm mịn. Nên dùng các loại kem dưỡng ẩm không chứa hương liệu và chất cồn để tránh kích ứng da.
• Tránh tiếp xúc với chất gây dị ứng: Hãy cố gắng tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng như hóa chất trong mỹ phẩm, thuốc, thực phẩm hoặc hóa chất trong dược phẩm.
• Sử dụng sản phẩm chăm sóc da nhẹ nhàng: Lựa chọn các sản phẩm chăm sóc da có công thức nhẹ nhàng, không chứa hương liệu và chất tạo màu để tránh kích ứng da.
• Tránh côn trùng cắn: Sử dụng kem chống muỗi, mặc quần áo dài và sử dụng màn chống muỗi để tránh bị côn trùng cắn.
• Giữ da sạch sẽ: Tắm hàng ngày bằng nước ấm và sử dụng sữa rửa mặt nhẹ nhàng. Sau đó, lau khô da một cách nhẹ nhàng rồi mới mặc quần áo.
• Tránh da khô: Dùng kem dưỡng ẩm thường xuyên để giữ cho da không bị khô.
• Mặc đồ thoáng mát: Mặc quần áo rộng rãi và thoáng mát để giảm tiếp xúc trực tiếp của da với vải lụa hay vải lanh.
• Tránh stress: Hạn chế căng thẳng và stress bằng cách thực hiện các phương pháp giảm stress như yoga, thiền hoặc tập thể dục.
• Kiểm soát môi trường: Giữ ẩm độ không khí trong nhà ở mức độ vừa phải, tránh sử dụng quá nhiều hệ thống sưởi hoặc điều hòa không khí.
• Ăn uống lành mạnh: Ăn uống cân đối và giàu chất dinh dưỡng có thể giúp cải thiện sức khỏe da và giảm nguy cơ bị ngứa da.