Nổi Mề Đay Khi Trời Lạnh

Nổi mề đay khi trời lạnh là hiện tượng gì?

Nổi mề đay khi trời lạnh là tình trạng da xuất hiện các sẩn phù, mẩn đỏ, ngứa ngáy do cơ thể phản ứng lại với nhiệt độ lạnh. Khi có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, cơ thể sẽ nhầm lẫn nhiệt độ lạnh chính là tác nhân gây hại và kích hoạt hệ miễn dịch phản ứng thái quá. Hệ miễn dịch sau đó giải phóng histamin và các chất trung gian gây viêm, dẫn đến các biểu hiện của mề đay như:

• Sẩn phù: Đây là những nốt sưng, ngứa, có màu hồng, trắng, thường xuất hiện trên da mặt, tay, chân hoặc thân mình. Kích thước của nốt sẩn phù có thể dao động từ vài mm đến vài cm.
• Mẩn đỏ: Da có thể bị mẩn đỏ, mọc khu trú trên một bộ phận hoặc toàn cơ thể.
• Ngứa ngáy: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của mề đay khi trời lạnh, có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và chất lượng cuộc sống.
• Phù nề: Trong một số trường hợp da có thể bị sưng tấy ở một số khu vực, đặc biệt là ở mặt, môi, mí mắt hoặc cổ họng.
• Các triệu chứng khác: Nổi mề đay khi trời lạnh có thể kèm theo các triệu chứng hiếm gặp như: Buồn nôn, nôn, chóng mặt, thậm chí là khó thở.

Nguyên nhân gây bệnh

Dưới đây là một số nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nổi mề đay khi thời tiết lạnh:

Da tiếp xúc với nhiệt độ lạnh trực tiếp:

• Nước lạnh: Khi tắm, rửa tay hoặc bơi lội trong hồ nước lạnh, làn da có thể bị kích thích và nổi mề đay ngay lập tức.
• Không khí lạnh: Hít thở không khí lạnh hoặc tiếp xúc với gió lạnh có thể khiến da bị mẩn đỏ, ngứa ngáy và nổi sần.
• Đồ vật lạnh: Chạm vào đồ vật lạnh như đá, kim loại lạnh hoặc thức ăn lạnh cũng có thể gây ra hiện tượng mề đay.

Thay đổi nhiệt độ đột ngột:

• Nhiệt độ thay đổi đột ngột nhanh chóng từ ấm sang lạnh hoặc ngược lại có thể khiến da bị sốc nhiệt. Từ đó giải phóng histamin và các chất trung gian gây viêm và dẫn đến tình trạng mề đay.

Yếu tố di truyền:

• Một số người có cơ địa dễ bị dị ứng, do vậy họ có nguy cơ cao bị nổi mề đay khi trời lạnh hơn so với người bình thường.
• Người bệnh có thể bị nổi mề đay khi trời lạnh do di truyền từ người thân như ông bà cha mẹ.

Các yếu tố khác:

• Nhiễm trùng virus: Những loại virus như virus cảm cúm hoặc virus Epstein-Barr có thể kích thích hệ miễn dịch và gây ra mề đay.
• Căng thẳng: Căng thẳng stress kéo dài có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và khiến cơ thể dễ bị dị ứng hơn, bao gồm cả mề đay.
• Tập thể dục cường độ cao: Tập thể dục với cường độ cao có thể dẫn đến tăng nhiệt độ cơ thể đột ngột, gây ra mề đay ở một số người.
• Dị ứng thuốc: Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID), thuốc giảm đau và một số loại thuốc kháng sinh có thể gây ra tác dụng phụ như mẩn ngứa, nổi mề đay.
• Yếu tố khác: Ngoài ra, một số trường hợp nổi mề đay khi trời lạnh có thể do tác động của các yếu tố khác mà chưa được xác định rõ ràng.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Mặc dù nổi mề đay khi trời lạnh thường không nguy hiểm và có thể tự khỏi trong vòng vài giờ hoặc vài ngày. Tuy nhiên, nếu tình trạng nổi mề đay trở nên nghiêm trọng hoặc kéo dài, bạn nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Cụ thể, bạn nên đến cơ sở y tế chuyên khoa nếu gặp phải một trong số trường hợp sau:

• Nổi mề đay nghiêm trọng, xuất hiện các nốt sẩn phù có kích thước lớn, lan rộng khắp cơ thể, sưng tấy ở mặt, môi, mí mắt hoặc cổ họng.
• Tình trạng mề đay kéo dài không cải thiện sau vài ngày hoặc có dấu hiệu trở nên tồi tệ hơn.
• Xuất hiện kèm theo các triệu chứng khác như: Buồn nôn, nôn, chóng mặt, khó thở, sốt cao,...
• Nổi mề đay gây mất ngủ, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
• Nghi ngờ có các biến chứng như: Sốc phản vệ, phù nề thanh quản,...
• Người bệnh mắc các bệnh mãn tính như: Hen suyễn, viêm da dị ứng, tim mạch,...
• Đã sử dụng thuốc bôi và thuốc uống để điều trị tại nhà nhưng không hiệu quả.

Phương pháp chẩn đoán bệnh

Nổi mề đay khi trời lạnh thường được chẩn đoán dựa trên các biểu hiện lâm sàng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cần thực hiện thêm một số xét nghiệm để xác định nguyên nhân chính xác và loại trừ các bệnh lý khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự.

Dưới đây là một số phương pháp chẩn đoán bệnh nổi mề đay khi trời lạnh:

• Hỏi bệnh và khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của bạn, bao gồm thời điểm xuất hiện bệnh, mức độ nghiêm trọng, các yếu tố kích thích, tiền sử bệnh lý,... Ngoài ra, bác sĩ sẽ khám da để tìm kiếm các dấu hiệu của mề đay như sẩn phù, mẩn đỏ, ngứa ngáy, sưng tấy,...

• Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu sẽ giúp xác định xem bạn có bị dị ứng với bất kỳ nguyên nhân nào cụ thể hay không, chẳng hạn như bụi bẩn, phấn hoa, thức ăn,... Xét nghiệm này cũng có thể giúp phát hiện các bệnh lý khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự với bệnh mề đay như nhiễm trùng, rối loạn tuyến giáp,...

• Xét nghiệm da

Xét nghiệm da được thực hiện để xác định xem người bệnh có bị dị ứng với các chất cụ thể nào hay không. Bác sĩ sẽ tiêm hoặc dán các chất dị ứng khác nhau lên da của bạn và quan sát phản ứng của da. Nếu da có phản ứng với bất kỳ chất nào, nó sẽ xuất hiện sẩn phù, mẩn đỏ, ngứa ngáy.

• Kiểm tra chức năng hô hấp

Kiểm tra chức năng hô hấp được thực hiện để đánh giá tình trạng đường thở của bệnh nhân. Phương pháp này thường được áp dụng trong trường hợp người bệnh có các triệu chứng như khó thở hoặc thở khò khè.

Điều trị bệnh nổi mề đay khi thời tiết lạnh

Dưới đây là một số phương pháp điều trị có thể giúp giảm thiểu triệu chứng và đẩy nhanh quá trình hồi phục:

Dùng thuốc Tây y

Có nhiều loại thuốc Tây y được sử dụng để điều trị nổi mề đay do thời tiết lạnh. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và sức đề kháng của mỗi người mà bác sĩ sẽ chỉ định cho bạn dùng loại thuốc phù hợp:

• Thuốc kháng histamin: Đây là loại thuốc phổ biến nhất được sử dụng để điều trị nổi mề đay do thời tiết lạnh. Thuốc hoạt động bằng việc ngăn chặn tác dụng của histamine - chất hóa học trong cơ thể gây ra các triệu chứng như ngứa, sưng và nổi mề đay. Một số loại thuốc kháng histamin phổ biến bao gồm cetirizine (Zyrtec), loratadine (Claritin) và fexofenadine (Allegra).
• Thuốc Corticosteroid: Corticosteroid được sử dụng để điều trị nổi mề đay do lạnh ở mức nghiêm trọng hoặc người bệnh không đáp ứng với thuốc kháng histamin. Chúng có thể được dùng dưới dạng thuốc uống, thuốc bôi hoặc tiêm. Một số loại corticosteroid phổ biến bao gồm prednisone và methylprednisolone.
• Thuốc Montelukast (Singulair): Montelukast là một loại thuốc được sử dụng để điều trị nổi mề đay do lạnh, hen suyễn và dị ứng. Thuốc hoạt động bằng cách ngăn chặn tác dụng của leukotriene - một chất hóa học trong cơ thể gây viêm và co thắt đường thở.
• Thuốc Omalizumab (Xolair): Omalizumab là một loại thuốc được sử dụng để điều trị nổi mề đay do lạnh ở mức độ nghiêm trọng, khi người bệnh không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác. Đây là một kháng thể hoạt động bằng cách ngăn chặn tác dụng của immunoglobulin E (IgE), một loại kháng thể gây ra các phản ứng dị ứng trong cơ thể.

Áp dụng mẹo dân gian

Ngoài các loại thuốc Tây y kể trên, người bệnh cũng có thể áp dụng một số mẹo dân gian để cải thiện các triệu chứng của bệnh nổi mề đay, cụ thể như:

Chườm lạnh

Chườm lạnh lên vùng da bị tổn thương sẽ giúp giảm ngứa và sưng hiệu quả. Nhiệt độ lạnh có tác dụng làm co mạch máu, hạn chế tính thấm mao mạch và ngăn ngừa hình thành các tổn thương mới. Ngoài ra, phương pháp này còn giúp làm loại bỏ dị nguyên và cải thiện các triệu chứng khó chịu của bệnh. Bạn có thể sử dụng túi chườm đá, khăn lạnh để chườm lên vùng da bị nổi mẩn.

Tắm bột yến mạch

Bột yến mạch có chứa nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất. Loại ngũ cốc này còn chứa chất chống oxy hóa, giúp kháng viêm, giảm ngứa, làm dịu da và cải thiện tình trạng viêm da, dị ứng, nổi mề đay,... Người bệnh cho thêm 1-2 chén bột yến mạch vào nước tắm ấm và ngâm cơ thể trong vòng 10-15 phút. Sau đó người bệnh tắm lại với nước sạch và lau khô người.

Dùng gel nha đam

Nha đam có chứa nhiều vitamin và khoáng chất, có tác dụng làm dịu vùng da bị tổn thương, giúp thúc đẩy phục hồi và tái tạo da nhanh chóng. Ngoài ra, nha đam còn chứa hoạt chất anthraquinone, giúp chống viêm, giảm đau, ngăn ngừa bội nhiễm. Người bệnh chỉ cần thoa gel lô hội lên vùng da bị ngứa khoảng 15-20 phút rồi rửa lại với nước mát. Thực hiện nhiều lần trong ngày cho đến khi đạt được hiệu quả.

Tắm lá chè xanh

Lá chè xanh có chứa có chứa EGCG, vitamin E, polyphenol và catechin. Những chất này có tác dụng cải thiện mề đay, rôm sảy, kháng viêm, sát trùng, giảm ngứa và các bệnh viêm da. Nếu bị nổi mề đay khi trời lạnh, bạn có thể áp dụng cách này để các triệu chứng khó chịu nhanh chóng biến mất. Người bệnh đun một nồi nước lá chè xanh, sau đó pha với nước mát để tắm. Thực hiện mỗi ngày 1 lần cho đến khi bệnh mề đay được cải thiện.

Thuốc Đông y cải thiện nổi mề đay khi trời lạnh

Theo Đông y, nguyên nhân gây ra tình trạng nổi mề đay khi trời lạnh là do khí hàn xâm nhập vào cơ thể, làm tổn thương tạng phế, tỳ vị, dẫn đến rối loạn khí huyết. Người bệnh nên tham khảo một số bài thuốc Đông y sau:

Bài thuốc 1:

• Thành phần: Ké đầu ngựa 12g, Kinh giới 12g, Phòng phong 10g, Trần bì 10g, Cam thảo 6g, Táo đỏ 3 quả.
• Cách dùng: Sắc tất cả các vị thuốc trên cùng với 500ml nước, chia thành 2-3 lần uống trong ngày.

Bài thuốc 2:

• Thành phần: Thục địa 20g, Sơn thù du 16g, Đương quy 12g, Bạch thược 12g, Cam thảo 6g, Đại táo 3 quả.
• Cách dùng: Sắc tất cả các vị thuốc với 500ml nước, chia nước thuốc thành 2-3 lần và uống trong ngày.

Bài thuốc 3:

• Thành phần: Phòng phong 10g, Quế chi 6g, Ngải cứu 10g, Gừng tươi 3 lát
• Cách dùng: Cho tất cả các vị thuốc vào ấm, đổ vào 500ml nước nóng, hãm trong 15-20 phút rồi uống.

Bài thuốc 4:

• Thành phần: Lá khế 30g, Kinh giới 20g, Tía tô 20g.
• Cách dùng: Rửa sạch các vị thuốc, cho vào nồi nước đun sôi rồi tắt bếp, hãm trong 10-15 phút. Dùng nước thuốc này để tắm hoặc xông hơi mỗi ngày 1 lần cho đến khi khỏi bệnh. 

Chú ý: Hiệu quả của các bài thuốc Đông y có thể khác nhau tùy thuộc vào cơ địa và tình trạng bệnh của mỗi người. Đồng thời người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, đặc biệt là phụ nữ mang thai và cho con bú.

Lưu ý khi bị nổi mề đay khi trời lạnh

Trong quá trình điều trị nổi mề đay khi trời lạnh, người bệnh cần lưu ý những vấn đề sau:

• Giữ ấm cơ thể: Mặc quần áo ấm khi ra ngoài trời lạnh, sử dụng găng tay, khăn quàng cổ, mũ, khẩu trang để giữ ấm cho cơ thể.
• Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột: Việc thay đổi nhanh chóng từ môi trường ấm sang lạnh hoặc ngược lại có thể khiến tình trạng mề đay trở nên tồi tệ hơn.
• Tránh gãi ngứa: Cào gãi trên da sẽ khiến da bị tổn thương và làm tình trạng mề đay trở nên tồi tệ hơn.
• Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát: Tránh mặc quần áo bó sát, chật chội, bí bách có thể khiến da đổ mồ hôi và ngứa ngáy.
• Giữ vệ sinh da: Người bệnh nên tắm mỗi ngày 1 lần và lau khô người trước khi mặc quần áo để tránh bị nhiễm trùng.
• Có chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều trái cây, rau xanh và thực phẩm giàu vitamin C sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm bớt các triệu chứng của mề đay.
• Giảm căng thẳng: Căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng nổi mề đay. Do vậy, bạn nên tập thể dục thường xuyên, thiền định hoặc yoga, đọc sách, nghe nhạc để giảm căng thẳng.
• Sử dụng kem dưỡng ẩm: Thoa kem dưỡng ẩm có thành phần dịu nhẹ lên da để cấp ẩm và làm mềm da, giúp giảm ngứa.
• Uống nhiều nước: Uống mỗi ngày 2-2,5 lít nước giúp thanh lọc cơ thể và giảm bớt các triệu chứng của mề đay.
• Theo dõi các triệu chứng: Ghi chép lại các triệu chứng của bạn, bao gồm thời điểm xuất hiện, mức độ nghiêm trọng và các yếu tố kích thích.
• Thăm khám bác sĩ: Nếu tình trạng mề đay không cải thiện sau vài ngày hoặc trở nên tồi tệ hơn, hãy báo cho bác sĩ biết để được tư vấn và điều trị phù hợp.