Trong thời gian gần đây, tỷ lệ mắc u đại tràng ở Việt Nam tăng lên rất cao. Nhiều người cho rằng u đại tràng sigma chính là ung thư đại tràng sigma nhưng quan điểm đó liệu có đúng hay không? Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị khối u ở đại tràng sigma như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu câu trả lời trong bài viết dưới đây.
U đại tràng sigma là gì?
Khối u ở đại tràng sigma là sự hình thành một khối tế bào bất thường trong lớp biểu mô của đại tràng. U có thể lành tính và gọi là polyp hay ác tính, được gọi là ung thư tùy theo sự phát triển và biến chứng của khối tế bào đó theo thời gian. Tuy nhiên, u đại tràng lành tính nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đúng cách cũng có thể chuyển biến thành ung thư đại tràng. Ung thư đại tràng là căn bệnh gây nguy hiểm đến tính mạng, có tỷ lệ tử vong cao.
Theo thống kê hiện nay, hầu hết các trường hợp u đại tràng đều tồn tại dưới dạng lành tính. Theo đó cách điều trị đơn giản và dễ dàng hơn. Tùy theo kích thước của khối u mà các bác sĩ sẽ có phương án can thiệp phù hợp nhưng đa phần là cắt bỏ chúng.
U đại tràng sau khi loại bỏ rất dễ tái phát nếu người bệnh không có chế độ ăn uống, nghỉ ngơi và làm việc khoa học. Đó cũng chính là nguyên nhân khiến cho u đại tràng lành tính biến đổi sang dạng ác tính.
Triệu chứng của u đại tràng sigma
U đại tràng có những biểu hiện giống với rối loạn tiêu hóa. Chính vì thế, người bệnh thường hay chủ quan và bỏ qua dấu hiệu sớm phát hiện bệnh. Do đó, khi thấy bất kỳ dấu hiệu nào dưới đây, các bạn nên đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời:
- Lúc nào cũng có cảm giác đầy chướng bụng, gây cảm giác khó chịu, ăn uống không tiêu, dẫn đến chán ăn, ăn không ngon miệng.
- Đau bụng: Các cơn đau bụng âm ỉ diễn ra thường xuyên và liên tục.
- Thỉnh thoảng đi ngoài thấy phân có lẫn máu hay phân có màu đen.
- Có các biểu hiện của rối loạn tiêu hóa như đi ngoài hay táo bón...
- Một số triệu chứng không phải của hệ tiêu hóa như: rùng mình, giảm cân nhanh, mệt mỏi, chán chường, kiệt sức, uể oải...
Yếu tố nguy cơ của bệnh u đại tràng sigma
Theo nghiên cứu mới nhất, có nhiều nguyên nhân dẫn đến u đại tràng sigma, có thể kể đến như:
- Người bị mắc một số bệnh liên quan đến đại tràng như: bệnh Crohn, bệnh viêm đại tràng cấp tính hay mãn tính...
- Những người trên 50 tuổi có nguy cơ mắc u đại tràng cao hơn so với người trẻ tuổi.
- Chế độ ăn uống kém khoa học: ăn ít dinh dưỡng và ít chất xơ, không cung cấp đủ vitamin thiết yếu. Người bệnh dung nạp nhiều thức ăn không tốt như thức ăn có nhiều dầu mỡ, chất béo cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Sử dụng quá nhiều thuốc lá, bia rượu hay các loại đồ uống có chất kích thích.
- Người lười vận động, không tập thể dục thường xuyên và hay ngồi yên một chỗ cũng có nguy cơ cao mắc bệnh.
- Trong gia đình có ít nhất 1 người mắc bệnh thì những người còn lại có nguy cơ mắc bệnh cao hơn người bình thường.
- Người béo phì, thừa cân cũng dễ mắc khối u ở đại tràng sigma.
Biến chứng nguy hiểm có thể gặp
- Tắc nghẽn ruột: Khối u lớn có thể gây tắc nghẽn đường tiêu hóa, dẫn đến các triệu chứng như đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn, chướng bụng, táo bón và mất khả năng đi tiêu.
- Xuất huyết tiêu hóa: U đại tràng sigma có thể gây chảy máu, biểu hiện qua phân đen, nôn ra máu hoặc máu tươi trong phân. Tình trạng này có thể dẫn đến thiếu máu và suy yếu cơ thể.
- Loét và thủng đại tràng: Trong một số trường hợp, u đại tràng sigma có thể gây loét và thủng thành bụng, dẫn đến viêm phúc mạc, một tình trạng cấp cứu đe dọa tính mạng.
- Di căn: U đại tràng sigma ác tính có thể di căn đến các cơ quan khác như gan, phổi, xương và các hạch bạch huyết.
- Biến chứng sau phẫu thuật: Phẫu thuật cắt bỏ u đại tràng sigma có thể gây ra các biến chứng như nhiễm trùng vết mổ, rò rỉ phân, tắc nghẽn ruột, suy yếu chức năng tiêu hóa và hình thành túi thừa.
Chẩn đoán chính xác u đại tràng Sigma bằng cách nào?
Khai thác tiền sử bệnh nhân
- Thu thập thông tin về triệu chứng: Đau bụng, thay đổi thói quen đại tiện, máu trong phân, giảm cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi, thiếu máu.
- Tiền sử gia đình: Xác định nguy cơ di truyền của bệnh.
- Các yếu tố nguy cơ: Hút thuốc lá, chế độ ăn uống ít chất xơ, béo phì, viêm loét đại tràng mãn tính.
Thăm khám lâm sàng
- Đánh giá tình trạng toàn thân: Dấu hiệu thiếu máu, vàng da, phù nề.
- Thăm khám bụng: Ấn đau, khối u, chướng bụng.
- Thăm khám trực tràng: Kiểm tra tình trạng hậu môn, trực tràng.
Xét nghiệm cận lâm sàng
- Xét nghiệm máu: Đánh giá chức năng gan, thận, chỉ số viêm, xét nghiệm máu ẩn trong phân.
- Xét nghiệm phân: Kiểm tra máu ẩn trong phân.
- Nội soi đại tràng: Phương pháp trực tiếp quan sát niêm mạc đại tràng, lấy sinh thiết để xác định bản chất tổn thương.
- Chụp X-quang bụng: Đánh giá hình ảnh tổng quan của đại tràng, phát hiện các bất thường về kích thước, hình dạng.
- Chụp CT scan hoặc MRI: đánh giá mức độ xâm lấn của u, tình trạng di căn.
- Siêu âm nội soi: đánh giá độ dày thành đại tràng, phát hiện các bất thường.
Sinh thiết
- Lấy mẫu mô từ u để xác định loại tế bào, giai đoạn phát triển của u.
Ai có nguy cơ mắc bệnh cao?
- Người cao tuổi: Người trên 50 tuổi có nguy cơ cao do sự suy giảm hệ miễn dịch và tích tụ tổn thương tế bào.
- Tiền sử gia đình: Người có người thân mắc ung thư đại tràng hoặc u đại tràng sigma do yếu tố di truyền.
- Người có chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều chất béo, ít chất xơ, thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Người có lối sống ít vận động: Thiếu hoạt động thể chất làm tăng nguy cơ do hệ miễn dịch và tiêu hóa suy giảm.
- Người có bệnh lý đường ruột mãn tính: Bệnh Crohn, viêm loét đại tràng và hội chứng ruột kích thích tạo điều kiện cho khối u phát triển.
- Người có tiền sử polyp đại tràng: Người từng bị polyp đại tràng có nguy cơ cao do khả năng phát triển thành khối u ác tính.
- Người có tiền sử ung thư khác: Người từng mắc ung thư vú, buồng trứng, tử cung có nguy cơ cao hơn do yếu tố di truyền và hormone.
- Người thường xuyên tiếp xúc với chất gây ung thư: Thuốc lá, rượu bia, và hóa chất công nghiệp gây tổn thương tế bào, thúc đẩy khối u phát triển.
Điều kiện phòng ngừa u đại tràng sigma
Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích giúp mọi người phòng ngừa được căn bệnh u đại tràng sigma:
- Lựa chọn công việc phù hợp: Tránh làm việc trong môi trường quá nhiều áp lực và căng thẳng.
- Lên chế độ sinh hoạt khoa học: Chúng ta cần có thời gian biểu cụ thể với lịch sinh hoạt, ăn uống khoa học. Không thức quá khuya và dậy quá muộn. Mỗi ngày nên ngủ từ 7 – 8 tiếng. Dành thời gian khoảng 30 phút để tập thể dục, rèn luyện và nâng cao sức khỏe.
- Chế độ ăn uống: Nên bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cho cơ thể, trong đó ưu tiên các loại vitamin và chất xơ. Đồng thời, hạn chế các thực phẩm chế biến sẵn và chứa nhiều dầu mỡ.
- Tốt nhất nên kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng/ lần để có thể phát hiện sớm và điều trị kịp thời, nhất là những người nằm trong nhóm nguy cơ cao. Đối với những người bình thường cũng được khuyến cáo mỗi năm kiểm tra định kỳ về sức khỏe một lần.
Khi nào người bị u đại tràng Sigma cần gặp bác sĩ?
- Biến đổi thói quen đại tiện: Thay đổi tần suất, độ cứng hoặc chất lượng phân, như tiêu chảy, táo bón kéo dài, phân có máu hoặc nhầy.
- Đau bụng: Đau bụng thường xuyên, đặc biệt là đau ở vùng bụng dưới trái.
- Chướng bụng: Cảm giác đầy hơi, khó chịu, căng tức bụng.
- Mệt mỏi: Giảm năng lượng, thiếu sức sống.
- Giảm cân không rõ nguyên nhân: Giảm cân đột ngột mà không thay đổi chế độ ăn uống hoặc hoạt động thể lực.
- Thiếu máu: Cảm giác mệt mỏi, chóng mặt, nhợt nhạt do thiếu máu.
Nếu các triệu chứng trên kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, hãy liên hệ với bác sĩ để được khám và tư vấn.
Ngoài ra, những người có yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư đại tràng, viêm loét đại tràng, bệnh Crohn hoặc polyp đại tràng cũng nên đi khám sàng lọc định kỳ.
Phương pháp điều trị hiệu quả
U đại tràng sigma là một bệnh lý nghiêm trọng đòi hỏi phương pháp điều trị phù hợp tùy thuộc vào giai đoạn bệnh, kích thước khối u, tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân và các yếu tố khác. Các cách điều trị cho hiệu quả cao như:
Phẫu thuật
Phẫu thuật là phương pháp điều trị chính cho u đại tràng sigma. Mục tiêu của phẫu thuật là cắt bỏ hoàn toàn khối u cùng với một phần đại tràng xung quanh. Các loại phẫu thuật bao gồm:
- Cắt bỏ đoạn đại tràng sigma: Đây là phẫu thuật phổ biến nhất, bao gồm cắt bỏ khối u và một phần đại tràng sigma xung quanh.
- Cắt bỏ toàn bộ đại tràng: Trong trường hợp u đại tràng sigma lan rộng hoặc có nhiều khối u, có thể cần cắt bỏ toàn bộ đại tràng.
- Phẫu thuật nội soi: Phẫu thuật nội soi là một kỹ thuật ít xâm lấn, giúp giảm thời gian hồi phục và giảm đau.
Hóa trị
Hóa trị là phương pháp điều trị dùng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư. Nó có thể được sử dụng trước phẫu thuật (hóa trị neoadjuvant) để thu nhỏ khối u hoặc sau phẫu thuật (hóa trị bổ trợ) để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại.
Xạ trị
Xạ trị sử dụng tia phóng xạ để tiêu diệt tế bào ung thư. Nó thường được sử dụng để giảm kích thước khối u trước phẫu thuật hoặc để điều trị các tế bào ung thư di căn.
Liệu pháp nhắm trúng đích
Liệu pháp nhắm trúng đích sử dụng các thuốc đặc hiệu tấn công vào các phân tử cụ thể trên tế bào ung thư, giảm thiểu tác dụng phụ so với hóa trị truyền thống.
- Kháng thể đơn dòng: Các thuốc như bevacizumab, cetuximab nhắm vào các protein cụ thể trên bề mặt tế bào ung thư.
- Thuốc ức chế tyrosine kinase: Giúp ngăn chặn các tín hiệu cần thiết cho sự phát triển và phân chia của tế bào ung thư.
Liệu pháp miễn dịch
Liệu pháp miễn dịch giúp tăng cường khả năng của hệ miễn dịch trong việc nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư.
Thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch: Như pembrolizumab, nivolumab giúp loại bỏ sự ức chế hệ miễn dịch, cho phép hệ miễn dịch tấn công tế bào ung thư hiệu quả hơn.
Điều trị hỗ trợ
Ngoài các phương pháp chính, điều trị hỗ trợ cũng rất quan trọng trong việc cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm các triệu chứng của bệnh nhân.
- Thuốc giảm đau: Giúp kiểm soát cơn đau do khối u gây ra.
- Dinh dưỡng và chăm sóc toàn diện: Đảm bảo bệnh nhân được cung cấp đủ dinh dưỡng và chăm sóc toàn diện, hỗ trợ quá trình phục hồi sau điều trị.
Bài thuốc Đông y trị bệnh toàn diện
Theo quan điểm Đông y, u đại tràng sigma thường liên quan đến các yếu tố bất thường như:
- Tỳ vị hư yếu: Suy giảm chức năng tiêu hóa và hấp thụ, dẫn đến tích tụ độc tố.
- Can uất hóa nhiệt: Căng thẳng, stress gây rối loạn chức năng gan, dẫn đến nhiệt độc và tổn thương đại tràng.
- Thận dương hư: Suy giảm chức năng thận, ảnh hưởng đến vận hóa khí huyết, gây tích tụ ẩm thấp.
Mục tiêu của Đông y là điều chỉnh các yếu tố bất thường này thông qua việc bổ tỳ vị, thanh nhiệt giải độc, thư giãn can khí, và bổ thận.
Một số bài thuốc Đông y có thể được sử dụng để hỗ trợ điều trị u đại tràng sigma, bao gồm:
- Bài thuốc bổ tỳ kiện vị: Gồm các vị thuốc như nhân sâm, bạch truật, hoài sơn, phục linh, ý dĩ, táo nhân, bạch chỉ, đương quy.
- Bài thuốc thanh nhiệt giải độc: Gồm các vị thuốc như hoàng liên, hoàng cầm, sài hồ, chỉ xác, cam thảo, ké đầu ngựa, diệu cánh, kinh giới.
- Bài thuốc thư giãn can khí: Gồm các vị thuốc như sài hồ, bạch thược, đương quy, xuyên khung, bạch chỉ, cam thảo, xa tiền tử, chỉ xác.
- Bài thuốc bổ thận ích khí: Gồm các vị thuốc như nhân sâm, hoàng kỳ, sơn thù, bạch thược, phục linh, ngũ vị tử, sơn dược, diêm mạch.
Cách sử dụng các bài thuốc trên rất đơn giản, người bệnh rửa sạch các vị thuốc, đem sắc cùng với khoảng 800ml nước. Nước thuốc thu được sau khi đun sôi khoảng 20 phút chia thành 2-3 phần nhỏ và uống hết trong ngày.
Đông y có thể là một phương pháp hỗ trợ trong điều trị u đại tràng sigma, giúp giảm triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, nó không thay thế được phương pháp điều trị chính như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị. Kết hợp Đông y và Tây y có thể giúp tăng cường hiệu quả điều trị.
Mẹo dân gian cải thiện bệnh tại nhà
Các mẹo dân gian thường dựa trên nguyên tắc sử dụng các loại thảo dược tự nhiên và thực phẩm có lợi cho sức khỏe. Những biện pháp này thường ít tác dụng phụ, dễ áp dụng và có thể kết hợp với các phương pháp điều trị y học hiện đại để nâng cao hiệu quả. Chúng giúp thanh nhiệt, giải độc, cải thiện chức năng tiêu hóa và tăng cường sức đề kháng của cơ thể.
Sử dụng nghệ
- Công dụng: Nghệ chứa curcumin, một chất có đặc tính chống viêm và chống oxy hóa mạnh. Curcumin có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, giảm viêm nhiễm và hỗ trợ quá trình lành niêm mạc đại tràng.
- Cách dùng: Có thể sử dụng nghệ tươi hoặc bột nghệ, pha với nước ấm và uống hàng ngày. Ngoài ra, nghệ cũng có thể được kết hợp trong các món ăn hàng ngày.
Sử dụng tỏi
- Công dụng: Tỏi có đặc tính kháng khuẩn, chống viêm và tăng cường hệ miễn dịch. Các hợp chất sulfur trong tỏi như allicin giúp ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư và cải thiện sức khỏe tiêu hóa.
- Cách dùng: Nên ăn tỏi sống hàng ngày hoặc bổ sung tỏi vào các món ăn. Tỏi cũng có thể được ngâm rượu để uống.
Sử dụng lô hội
- Công dụng: Lô hội có đặc tính chống viêm, làm dịu và chữa lành niêm mạc. Gel lô hội giúp cải thiện chức năng tiêu hóa và tăng cường hệ miễn dịch.
- Cách dùng: Dùng gel lô hội tươi pha với nước hoặc nước ép lô hội uống hàng ngày.
Trà xanh
- Công dụng: Trà xanh chứa nhiều chất chống oxy hóa, đặc biệt là catechin, giúp ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư và giảm viêm.
- Cách dùng: Uống trà xanh hàng ngày, có thể pha trà xanh tươi hoặc sử dụng bột trà xanh.
Sử dụng rễ cây xạ đen
- Công dụng: Xạ đen được sử dụng trong y học cổ truyền Việt Nam với tác dụng chống viêm, giải độc và hỗ trợ điều trị ung thư.
- Cách dùng: Sắc rễ xạ đen với nước, uống hàng ngày hoặc dùng rễ xạ đen ngâm rượu.
Dược liệu hỗ trợ trị bệnh
Đông y từ lâu đã sử dụng sự đa dạng phong phú của dược liệu để hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh, trong đó có u đại tràng sigma. Các dược liệu Đông y không chỉ có nguồn gốc từ thực vật mà còn bao gồm khoáng chất và động vật, mang đến những công dụng khác nhau dựa trên đặc tính sinh học của chúng. Sự đa dạng này cho phép Đông y cung cấp các phương pháp điều trị cá nhân hóa, phù hợp với tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân.
Các dược liệu này có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, bổ khí huyết và tiêu tan khối u, giúp giảm viêm nhiễm, cải thiện chức năng tiêu hóa và tăng cường sức khỏe tổng quát. Nhờ vào các cơ chế này, dược liệu Đông y có thể hỗ trợ hiệu quả trong việc điều trị u đại tràng sigma, ngăn ngừa tái phát và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Một số dược liệu thường dùng trong điều trị u đại tràng sigma bao gồm:
- Hoàng kỳ bồi bổ khí, tăng cường hệ miễn dịch.
- Bạch truật kiện tỳ, lợi thủy.
- Đan sâm hoạt huyết, khứ ứ.
- Hoàng liên giải độc, làm mát cơ thể.
- Xuyên khung hành khí, hoạt huyết.
- Bán chi liên thanh nhiệt, tiêu thũng.
- Bạch hoa xà thiệt thảo tiêu viêm, giải độc.
Như vậy, chúng ta vừa tìm hiểu về u đại tràng sigma và những vấn đề liên quan. Hiện nay đa số là u đại tràng lành tính và có rất ít trường hợp diễn biến ác tính. Tuy nhiên, chúng ta không nên chủ quan mà nên có lối sống khoa học và chế độ ăn uống lành mạnh để giảm thiểu tối đa bệnh ác tính.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!