Ợ Chua

Bị ợ chua là bệnh gì?

Ợ chua được hiểu đó là tình trạng xảy ra khi mà các dịch vị axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản và miệng từ đó gây ra cảm giác khó chịu, tức ngực tại vùng xương ức kèm theo đó là cảm giác chua miệng. Triệu chứng này thường gặp nhất ở những người bị trào ngược dạ dày thực quản.

Khi bị bệnh, người bệnh sẽ cảm thấy khó chịu, chán ăn từ đó làm ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt thường ngày và sức khỏe. Đầy hơi thường gặp nhất là khi bạn ăn quá no. Khi đó, dịch vị tiêu hóa bị dư thừa trào ngược lên thực quản gây ra những tiếng nấc, ợ và kèm theo vị chua. 

Vậy thì ợ chua có nguy hiểm không? Câu trả lời là: Nếu bạn bị bệnh trong thời gian kéo dài sẽ gây ra những tác hại nghiêm trọng: Niêm mạc thực quản mất dần lớp bảo vệ dễ bị tổn thương khi có tác động. Một số trường hợp người bệnh có thể bị chảy máu, nhiễm trùng và rất nhiều biến chứng nguy hiểm khác thậm chí là ung thư. 

Ợ chua không chỉ gây khó chịu mà còn là báo hiệu của rất nhiều căn bệnh liên quan đến dạ dày vô cùng nguy hiểm. 

Tình trạng ợ chua kéo dài có thể là dấu hiệu cảnh báo một số căn bệnh như:

• Ợ chua là dấu hiệu bệnh viêm loét dạ dày: Khi bị viêm loét dạ dày bạn sẽ thường xuyên bị chướng bụng liên tục. Đây cũng là biểu hiện bệnh lý điển hình. Lý do là vì các vết viêm loét tại niêm mạc do acid dịch vị tăng tiết quá mức sẽ làm bào mòn lớp nhầy vốn dùng để bảo vệ niêm mạc.
• Bệnh viêm thực quản sẽ khiến bạn ợ chua: Căn bệnh này sẽ khiến bạn thấy đau tức ngực. Bệnh lý này được sinh ra do tình trạng acid dạ dày bị trào ngược lên thực quản tạo ra các vết viêm loét.
• Ợ chua do ruột kích thích: Nếu ruột già bị rối loạn sẽ gây ra hội chứng ruột kích thích, hệ tiêu hóa cũng hoạt động không hiệu quả. 
• Trào ngược dạ dày thực quản: Khi acid từ dạ dày bị đẩy trào ngược lên khoang miệng, dạ dày bị tiếp thêm nhiều không khí hơn. Lúc này lượng khí dư thừa trong dạ dày buộc phải được đẩy ra ngoài bằng cách ợ hơi, ợ chua.

Như vậy, ợ chua là tình trạng bệnh lý gây ra tác động xấu đến cơ thể người bệnh, nhất là khi nó xảy ra trong một thời gian dài. Do đó, bạn cần nhanh chóng tìm ra nguyên nhân gây bệnh để có thể xử lý tận gốc chứng bệnh.

Nguyên nhân gây ợ chua đầy bụng khó thở

Một câu hỏi khác liên quan đến bệnh đó là: Liệu ợ chua có phải dấu hiệu mang thai? Theo các kết quả nghiên cứu thì có rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên chứng khó tiêu. Đa số các lý do đều xuất phát bởi van đóng giữa dạ dày và thực quản bị suy giảm các chức năng hoạt động vốn có. Điều này làm cho dịch vị bị trào ngược lên trên thực quản và cổ họng. 

Tại sao ợ chua? Nguyên nhân là do một số điều sau đây:

• Do rối loạn tiêu hóa vì loạn khuẩn: Những loại vi khuẩn có lợi sẽ có tác dụng giúp chuyển hóa thức ăn trong hệ tiêu hóa. Khi mà hệ vi sinh đường ruột mất cân bằng sẽ dẫn đến tình trạng loạn khuẩn, từ đó gây ợ chua.
• Người bệnh bị tác động tâm lý: Nếu hệ thần kinh trung ương bị tác động gây ra tình trạng căng thẳng, stress kéo dài sẽ làm mất tập trung, hệ tiêu hóa cũng bị ảnh hưởng. Khi đó bạn sẽ có triệu chứng ợ chua.
• Nhu động ruột bị rối loạn gây ợ chua: Các chứng năng của đường ruột kém đi nếu bị tác động. Lúc này, hệ tiêu hóa của dạ dày cũng bị trì trệ gây ra bệnh.
• Do thói quen ăn uống không khoa học: Đây chính là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ợ chua. Trường hợp người bệnh ăn quá nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, thức ăn chứa tinh bột và đường... sẽ gây áp lực với hệ tiêu hóa.

Hiểu rõ những nguyên nhân gây ợ chua kể trên chính là cơ sở để xác định tình trạng bệnh và có những biện pháp điều trị phù hợp cho người bệnh.

Triệu chứng của bệnh ợ chua đầy bụng

Ợ chua là triệu chứng bệnh lý mà rất nhiều người mắc phải. Đa số những người mắc chứng ợ chua đều có những biểu hiện cụ thể sau đây:

• Đau bụng, ợ chua đầy bụng, chướng bụng
• Thường xuyên cảm thấy nóng rát như lửa đốt, đặc biệt là tại vùng ngực và xương ức
• Thấy tức ngực, có cảm giác đau nhói khi nuốt thức ăn, thấy có vật mắc ở cổ khi ăn
• Cảm thấy có vị chua, đắng miệng, ợ chua đầy hơi

Ngoài ra, các triệu chứng ợ chua còn bao gồm: nóng cổ, buồn nôn, ợ chua khó tiêu,… Tuy đây chỉ là chứng bệnh nhỏ nhưng có những trường hợp không phát hiện và điều trị kịp thời đã dẫn đến những biến chứng vô cùng nguy hiểm.

Khi bạn cảm thấy tình trạng ợ chua khó tiêu của mình thường xuyên tái phát và gây ra cảm giác mệt mỏi khó chịu thì cần nhanh chân tìm gặp bác sĩ để thăm khám và điều trị kịp thời.

Khi nào người bị ợ chua cần gặp bác sĩ?

• Ợ chua kéo dài và thường xuyên: Hơn 2 lần/tuần, kéo dài trên 2 tuần và không đỡ với các biện pháp tại nhà.
• Ợ chua kèm theo các triệu chứng khác: Đau tức ngực, khó nuốt, buồn nôn, nôn, sụt cân, phân đen/có máu.
• Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: Gây khó chịu, ảnh hưởng giấc ngủ, công việc, hoạt động hàng ngày.
• Tiền sử bệnh lý: Viêm loét dạ dày tá tràng, trào ngược dạ dày thực quản, hen suyễn...

Cần đến cơ sở y tế ngay nếu:

• Đau ngực dữ dội, lan ra vai, cánh tay, hàm.
• Khó thở, thở khò khè.
• Nôn ra máu.
• Đau bụng dữ dội.
• Khó nuốt kéo dài.

Cách chẩn đoán bệnh chính xác

Khai thác tiền sử bệnh:

Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh của người bệnh, các câu hỏi liên quan bao gồm:

• Tần suất và mức độ các triệu chứng.
• Các yếu tố làm tăng hoặc giảm triệu chứng (thức ăn, hoạt động, tư thế).
• Thuốc đang sử dụng.
• Tiền sử các bệnh lý tiêu hóa khác.

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra tổng quát và thăm khám vùng bụng để loại trừ các nguyên nhân khác.

Các xét nghiệm hỗ trợ:

• Nội soi dạ dày thực quản: Quan sát trực tiếp niêm mạc dạ dày thực quản, đánh giá mức độ tổn thương, lấy mẫu sinh thiết nếu cần.
• Đo pH thực quản 24 giờ: Đánh giá mức độ acid trào ngược trong thực quản, giúp xác định mức độ nặng của bệnh.
• Đo áp lực thực quản: Đánh giá chức năng co bóp của thực quản, phát hiện các rối loạn vận động.
• Chụp X-quang thực quản dạ dày có cản quang (nếu cần): Đánh giá cấu trúc thực quản dạ dày, phát hiện các bất thường như thoát vị hoành.

Chẩn đoán phân biệt:

Ợ chua cần được phân biệt với các bệnh lý khác có triệu chứng tương tự như viêm loét dạ dày tá tràng, bệnh tim mạch, bệnh lý đường hô hấp.

Cách chữa ợ chua khó tiêu hiệu quả

Trong trường hợp ợ chua xuất phát từ nguyên nhân như: Do ăn uống, căng thẳng thì người bệnh chỉ cần thay đổi chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý. Còn trong trường hợp triệu chứng ợ chua diễn ra thường xuyên và đã kéo dài bạn cần tìm phương pháp điều trị nhanh chóng.

Có rất nhiều phương pháp điều trị ợ chua dạ dày hiệu quả mà bạn có thể tham khảo. Dưới đây là những cách chữa ợ chua tốt nhất:

Dùng thuốc Tây y chữa ợ chua

Biện pháp điều trị bằng thuốc Tây y được sử dụng khi bệnh nhân bị trào ngược dạ dày thực quản. Bạn có thể thăm khám và ra các tiệm thuốc tây lựa chọn những loại thuốc điều trị dạ dày theo chỉ định của bác sĩ. 

Dưới đây là một số loại thuốc Tây y chữa ợ chua hiệu quả mà bạn có thể dùng:

• Thuốc giúp trung hòa acid: Rolaids, Maalox, Alka-Seltzer, Mylanta,...
• Thuốc hạn chế tiết acid: Pepcid, Zantac, Tagamet, Axid,...
• Dùng thuốc ức chế bơm proton: Rabeprazole, Omeprazole (Nexium, Prilosec), Esomeprazole...

Lưu ý: Người bệnh nên thăm khám và tìm đến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn chuẩn xác và sử dụng thuốc an toàn nhất.

Áp dụng mẹo dân gian khi bị đầy hơi

Uống thuốc nam là biện pháp được nhiều người bệnh sử dụng nhất. Lý do là bởi thuốc nam được sử dụng khá đơn giản lại tiết kiệm, những bài thuốc này cũng có tính an toàn. 

Bạn có thể sử dụng một số bài thuốc nam chữa ợ chua sau đây:

• Chữa ợ chua với gừng: Bạn có thể ăn gừng tươi trước bữa ăn để ruột tiêu hóa thức ăn tốt hơn, hạn chế bị chướng bụng, ợ chua. Ngoài ra, bạn cũng có thể pha trà gừng uống vào buổi sáng hằng ngày. Bạn cũng chú ý không dùng gừng quá nhiều sẽ dễ bị nóng.
• Ăn sữa chua: Chúng ta đều biết trong sữa chua chứa những loại vi khuẩn có lợi cho đường ruột, từ đó thức ăn được tiêu hóa tốt hơn.
• Trà hoa cúc giảm ợ chua: Loại trà này có tác dụng làm dịu những tổn thương dạ dày, chống đầy hơi tại đường ruột.Loại trà này cũng giúp bạn giải tỏa căng thẳng mệt mỏi, làm ổn định nhu động ruột hơn.
• Lá bạc hà chữa ợ chua: Đây là một loại nguyên liệu được dùng nhiều trong Đông y. Bạn chỉ cần đun vài lá bạc hà và uống sẽ giúp hệ tiêu hóa được bảo vệ. Hoạt chất có trong bạc hà có tác dụng giúp thức ăn được tiêu hóa nhanh hơn, từ đó làm giảm chứng ợ chua.
• Dùng lá đinh hương giảm ợ chua: Những loại hoạt chất có trong lá đinh hương sẽ có tác dụng trung hòa acid dạ dày và ổn định đường tiêu hóa. Bạn có thể nhai vài lá đinh hương sau bữa ăn để sẽ giúp quá trình tiêu hóa đạt hiệu quả hơn.

Đông y điều trị bệnh toàn diện

Y học cổ truyền (Đông y) xem ợ chua là biểu hiện của sự mất cân bằng trong cơ thể, thường liên quan đến các tạng Tỳ, Vị, Can và Đởm. Do đó, điều trị ợ chua bằng Đông y không chỉ tập trung vào triệu chứng mà còn chú trọng điều hòa chức năng các tạng phủ, cân bằng Âm Dương, nâng cao thể trạng người bệnh.

Nguyên tắc điều trị:

• Kiện tỳ ích vị: Tăng cường chức năng tiêu hóa của dạ dày, giúp thức ăn được tiêu hóa tốt, tránh ứ đọng, sinh hơi, gây ợ chua.
• Sơ can lý khí: Điều hòa chức năng gan, giảm ứ trệ khí huyết, cải thiện tình trạng căng thẳng, stress - một trong những nguyên nhân gây ợ chua.
• Giáng nghịch chỉ ẩu: Ức chế sự trào ngược của acid dạ dày lên thực quản.
• Thanh nhiệt giải độc: Loại bỏ các chất độc hại trong cơ thể, làm mát gan, giảm viêm nhiễm đường tiêu hóa.

Các bài thuốc thường dùng:

Bài thuốc Bình Can Giải Uất, Tiêu Thực Giảm Chua

Thành phần:

• Sài hồ 12g
• Bạch thược, Bạch truật mỗi vị chuẩn bị 16g
• Trần bì, Chỉ xác mỗi vị 10g
• Hương phụ, Chi tử mỗi vị 8g
• Cam thảo 6g

Cách dùng: Sắc thuốc với 600ml nước, đun nhỏ lửa đến khi còn 200ml. Chia nước thuốc thu đượclàm 2 lần uống trong ngày, sau bữa ăn.

Công dụng: Sơ can giải uất, điều hòa khí huyết, giảm ợ chua do căng thẳng, stress, đồng thời giúp kiện tỳ, tăng cường tiêu hóa.

Bài thuốc Giáng Nghịch Chỉ ẩu, Ôn Trung Hòa Vị

Thành phần:

• Bán hạ (chế) 12g
• Hoàng liên, Ô tặc cốt mỗi vị 6g
• Can khương, Đại táo mỗi vị 5g
• Nhân sâm, Cam thảo mỗi vị 4g

Cách dùng: Tán bột mịn, mỗi lần uống 6-8g với nước ấm, ngày 2 lần.

Công dụng: Giảm trào ngược dạ dày thực quản, giảm ợ chua, ợ nóng, đồng thời làm ấm trung tiêu, giảm đau dạ dày.

Bài thuốc Ích Vị, Tiêu Thực, Hóa Đàm

Thành phần:

• Bạch truật, Đảng sâm mỗi vị chuẩn bị 16g
• Phục linh, Trần bì mỗi vị 12g
• Hậu phác, Chỉ thực, Sa nhân mỗi vị 10g
• Mộc hương, Cam thảo mỗi vị 6g
• Sinh khương 3 lát

Cách dùng: Sắc thuốc với 700ml nước, đun nhỏ lửa đến khi còn 250ml. Chia phần nước thuốc thu được làm 3 lần uống trong ngày, trước bữa ăn.

Công dụng: Tăng cường chức năng tiêu hóa, giảm đầy bụng, ợ hơi, ợ chua, đồng thời hóa đờm, giảm cảm giác buồn nôn.

Biện pháp phòng ngừa

Để ngăn ngừa chứng ợ chua gây hại đến sinh hoạt hằng ngày cũng như sức khỏe của bạn và gia đình, ngay từ bây giờ hãy tích cực thực hiện những biện pháp phòng tránh sau đây:

• Thiết lập chế độ ăn uống hợp lý, vệ sinh và đầy đủ dinh dưỡng. Ngoài ra, bạn cũng cần ăn đúng bữa, khi bị bệnh dạ dày nên chia thành nhiều bữa ăn nhỏ, tránh ăn quá no hoặc để bụng quá đói. Giữ cho lượng axit trong cơ thể ở mức trung hòa.
• Tích cực bổ sung rau củ quả và những thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa, nhất là những loại thực phẩm giúp kiểm soát lượng axit bên trong dạ dày như táo, dưa hấu, trà xanh,… Tránh ăn các loại thực phẩm làm tăng acid trong dạ dày.
• Tuyệt đối hạn chế đồ uống có cồn và chất kích thích gây hại dạ dày như: rượu, bia, thuốc lá,… Nhóm thực phẩm này có tác động rất xấu đến sức khỏe cũng như các chức năng khác của hệ tiêu hóa.
• Tránh thói quen vừa ăn vừa nói hoặc là mở miệng khi nhai sẽ làm cho không khí lọt vào khoang miệng từ đó làm xuất hiện các triệu chứng ợ chua.
• Khi đã mắc bệnh, bạn nên chú ý khi uống các loại thuốc Tây, thuốc kháng sinh trong thời gian dài. Đây cũng là một trong những lý do gây bệnh.
• Cùng với việc ăn uống, bạn cũng nên lưu ý đến việc tăng cường luyện tập thể dục thể thao hằng ngày để nâng cao sức khỏe. Thói quen này cũng giúp cho bạn thúc đẩy quá trình nhu động ruột, làm cho hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.

• Bạn cũng cần chú ý giảm cân nếu chỉ số cơ thể vượt ngưỡng cân đối quá nhiều vì lượng mỡ thừa sẽ gây áp lực lên thực quản. Đây cũng là lý do khiến bạn bị ợ chua.
• Lựa chọn trang phục thoải mái cũng giúp cho quá trình tiêu hóa lượng  thức ăn diễn ra hiệu quả hơn. Tránh mặc quần áo quá bó sát người gây chèn ép và tạo thêm áp lực cho dạ dày.
• Kê gối hơi cao khi ngủ và nên nằm nghiêng người sang trái để tránh ợ chua. Tư thế ngủ này sẽ giúp bạn đẩy thức ăn ra xa vùng tâm vị, ngăn chặn tình trạng này hiệu quả.
• Ngoài những biện pháp phòng tránh kể trên, bạn cũng nên giữ cho tâm trạng thoải mái. Cần cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi thư giãn, cần tránh căng thẳng mệt mỏi gây hại cho hệ tiêu hóa và làm xuất hiện chứng bệnh này.