Mất Ngủ Tiền Mãn Kinh

Nguyên nhân gây mất ngủ tiền mãn kinh

Theo các nghiên cứu, hơn 60% phụ nữ tiền mãn kinh mất ngủ, ngủ hay thức giấc, mộng mị, trằn trọc vào ban đêm. Những vấn đề về giấc ngủ này thường xuất phát từ các nguyên nhân sau:

• Thay đổi nội tiết tố: Trong giai đoạn tiền mãn kinh, cơ thể phụ nữ có sự suy giảm hormone progesterone và estrogen, gây ra các hiện tượng bốc hỏa, nóng trong, khó thở, đổ mồ hôi về đêm… Từ đó chất lượng giấc ngủ cũng bị ảnh hưởng (trằn trọc, thức giấc giữa đêm).

• Thân nhiệt tăng cao: Cơ thể nóng bừng và thường xuyên đổ mồ hôi, kể cả ban đêm là một trong những vấn đề thường gặp phải ở phụ nữ trên 40 tuổi. Đồng thời, đây cũng là nguyên nhân gây mất ngủ tiền mãn kinh.
• Tâm lý căng thẳng, stress: Khi bước vào giai đoạn tiền mãn kinh, phần lớn phụ nữ sẽ cảm thấy lo âu, căng thẳng, stress và thậm chí trầm cảm. Những rối loạn tâm lý đó sẽ kéo theo hệ lụy ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Yếu tố tuổi tác: Hệ quả của quá trình lão hóa tự nhiên khiến chức năng của các cơ quan trong cơ thể giảm sút, các tế bào thần kinh kém hoạt động. Từ đó, phụ nữ tiền mãn kinh dễ bị mệt mỏi, suy nhược cơ thể và khó ngủ, ngủ không yên giấc.
• Thói quen sinh hoạt và ăn uống: Chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng không hợp lý cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây mất ngủ tiền mãn kinh. Đặc biệt, việc thường xuyên sử dụng rượu, bia, cà phê, nước ngọt hay các thực phẩm chứa nhiều đường và lười vận động cũng khiến giấc ngủ bị rối loạn.

Dấu hiệu mất ngủ tiền mãn kinh

Các triệu chứng mất ngủ ở giai đoạn ban đầu thường không rõ ràng, dễ bị xem thường cho đến khi bệnh tiến triển nặng, khó điều trị. Do đó, phụ nữ tiền mãn kinh không nên bỏ qua các dấu hiệu sớm của mất ngủ, khó ngủ như:

• Trằn trọc, khó ngủ, mất tới hơn 30 phút hoặc nhiều hơn bình thường để bước vào giấc ngủ ban đêm
• Thời gian ngủ giảm sút, ít hơn 6 tiếng mỗi ngày
• Thức giấc nhiều lần trong đêm, ngủ hay mộng mị, không sâu giấc
• Dễ bị đánh thức bởi những tiếng động nhẹ và những tác nhân xung quanh
• Thường xuyên thức giấc khi còn quá sớm và khó ngủ trở lại
• Cơ thể uể oải, mệt mỏi, thiếu tỉnh táo sau giấc ngủ ban đêm
• Trạng thái tinh thần không tốt, buồn ngủ vào ban ngày, thiếu tập trung, giảm trí nhớ, hay lo lắng, bất an...

Chứng mất ngủ ở phụ nữ tiền mãn kinh có nguy hiểm không?

Chứng mất ngủ triền miên, kéo dài ở phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh có thể gây nhiều ảnh hưởng tới cuộc sống và sức khỏe, gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm.

• Cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi, khó tập trung, thiếu sức sống do ngủ không đủ giấc.
• Khả năng vận động và nhận thức suy giảm.
• Gia tăng những căng thẳng về tâm lý, dễ dẫn đến hiện tượng chán nản, suy nghĩ tiêu cực, nóng giận và trầm cảm.
• Thúc đẩy nhanh quá trình lão hóa của cơ thể, ảnh hưởng tới chức năng hoạt động của các bộ phận, suy nhược cơ thể và làm da nhanh xỉn màu, xuống sắc.
• Rối loạn cân nặng và tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch, cao huyết áp, đái tháo đường, ung thư vú, ung thư cổ tử cung...

Phòng ngừa mất ngủ tuổi tiền mãn kinh

Để ngăn ngừa chứng mất ngủ ở phụ nữ tiền mãn kinh, chị em cần chú trọng điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và tăng cường vận động, duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh theo hướng dẫn sau:

• Cố gắng thiết lập thời gian đi ngủ và thức giấc hợp lý, vào một giờ cố định trong ngày để cơ thể quen với chu kì đó.
• Tăng cường sức khỏe bằng cách thường xuyên rèn luyện và vận động, tham gia các môn thể thao như: chạy bộ, đạp xe, bơi lội, yoga, dưỡng sinh, zumba, aerobic… Luyện tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày sẽ giúp cơ thể năng động, dẻo dai và dễ ngủ hơn vào buổi tối.
• Tránh sử dụng các loại đồ uống có chứa chất kích thích, làm gia tăng nhanh quá trình lão hóa cơ thể như: bia, cà phê, rượu… Thay vào đó, phụ nữ tiền mãn kinh nên uống các loại trà thảo dược hàng ngày để hỗ trợ giấc ngủ và làm đẹp da, tăng sức đề kháng.

Bữa tối không nên ăn muộn và ăn quá no, hạn chế các loại thực phẩm khó tiêu, đồ chiên rán chứa nhiều dầu mỡ, hay các món ăn nhanh, cay nóng. Bổ sung vào chế độ dinh dưỡng các loại rau xanh, thực phẩm giàu vitamin chế biến ở dạng luộc, hấp hoặc làm salad.

• Không nên sử dụng các thiết bị điện tử hay xem phim gây kích thích thần kinh mạnh trước giờ đi ngủ.
• Duy trì trạng thái tinh thần thư giãn và thoải mái trước giờ đi ngủ bằng cách nghe các bản nhạc nhẹ nhàng, đọc sách hoặc massage cơ thể.
• Thường xuyên ngâm chân bằng nước muối, nước gừng ấm hoặc thảo dược để lưu thông khí huyết, thư giãn cơ thể và phòng ngừa mất ngủ tiền mãn kinh.
• Giữ môi trường phòng ngủ thoáng mát, sạch sẽ và hạn chế tiếng ồn, ánh sáng mạnh. Ngoài ra, phụ nữ tiền mãn kinh bị mất ngủ có thể xông phòng bằng các loại thảo dược có hương thơm dịu nhẹ, an thần như: tinh dầu quế, tinh dầu oải hương...

Trị mất ngủ tiền mãn kinh bằng cách nào?

Điều trị mất ngủ tiền mãn kinh thường được áp dụng kết hợp nhiều phương pháp như dùng thuốc Tây y, thuốc Đông y và các kinh nghiệm lưu truyền trong dân gian.

Cẩn trọng với thuốc ngủ Tây Y

Thuốc Tây y thường được áp dụng trong các trường hợp điều trị mất ngủ mãn tính, mất ngủ triền miên ở thể nặng và theo đơn của bác sĩ. Hiện nay, trên thị trường, thuốc điều trị mất ngủ được chia thành 3 nhóm:

• Thuốc an thần: Zaleplon, Zolpidem, Ramelteon… dành cho những người khó ngủ, hay trằn trọc và thức giấc giữa đêm do rối loạn tâm lý.
• Thuốc chống dị ứng, kháng histamine: Dimedrol và Promethazine dùng cho nhóm đối tượng cơ thể dị ứng, phát ban, ngứa… gây khó ngủ.
• Thuốc điều trị chứng trầm cảm: Mirtazapine, Clomipramine...

Các loại thuốc ngủ trên đều có tác dụng kích thích giấc ngủ nhanh chóng ngay sau khi uống nhưng ẩn chứa nhiều tác dụng phụ không mong muốn (buồn nôn, chóng mặt, suy giảm trí nhớ, khó thở, rối loạn nhịp tim…). Do đó, phụ nữ bị mất ngủ tiền mãn kinh không được tự ý sử dụng thuốc Tây y điều trị mất ngủ và lưu ý dùng đúng liều lượng theo đơn kê của bác sĩ.

Các bài thuốc Đông y trị mất ngủ lành tính

Nguyên nhân gây mất ngủ ở phụ nữ tiền mãn kinh thường xuất phát từ rối loạn nội tiết và tâm lý căng thẳng, nóng nảy. Do đó, Đông y chú trọng vào điều hòa âm dương, xoa dịu căng thẳng và bồi bổ cơ thể. Đồng thời, tùy theo thể trạng sức khỏe và mức độ mất ngủ, các bài thuốc Đông y sẽ có sự thay đổi tỷ lệ, thành phần thuốc khác nhau.

Các bài thuốc từ Đông y tuy không có tác dụng tức thì nhưng lành tính, an toàn và giúp người bệnh đi vào giấc ngủ tự nhiên, không lệ thuộc vào thuốc sau khoảng 1 - 2 tuần điều trị. Một số bài thuốc phổ biến gồm:

Bài thuốc 1:

Sắc các vị thuốc hoài sơn, chi tử, đan bì, thục địa, trạch tả, sơn thù, mạch môn, rau má, tri mẫu, thạch hộc, cam thảo, thân cây mái theo tỷ lệ được kê. Uống làm 3 lần trong ngày.

Bài thuốc 2:

Sắc các vị thuốc phục thần, thục địa, bá tử nhân, nhân sâm, sừng tê giác (hoặc sừng trâu), huyền sâm, đương quy, chi tử, ngưu tất, mạch môn, thiên môn, tang diệp, hắc táo nhân, lá vông, thân cây mía theo tỷ lệ được kê. Uống làm 3 lần trong ngày.

Bài thuốc 3:

Sắc các vị thuốc lá dâu tằm, lá vông, củ đinh lăng, hà thủ ô, trinh nữ hoàng cung, phục thần, đương quy, bạch thược, thảo quyết minh, cam thảo theo tỷ lệ được kê. Uống làm 3 lần trong ngày.

Bài thuốc 4:

Sắc các vị thuốc lạc tiên, bạch linh, hắc táo nhân, phục thần, chi tử, rau má, đương quy, thục địa, lá vông, viễn chí, đại táo theo tỷ lệ được kê. Uống làm 2 lần trong ngày.

Bài thuốc 5:

Sắc các vị thuốc trinh nữ hoàng cung, đương quy, tang diệp, phòng sâm, ngưu tất, mạch môn, thạch hộc, táo nhân, viễn chí, cam thảo, bạch thược, đại táo, hạt sen theo tỷ lệ được kê. Uống làm 2 lần trong ngày.

Chữa mất ngủ bằng kinh nghiệm dân gian an toàn, hiệu quả

Để chữa mất ngủ tiền mãn kinh, người bệnh có thể sử dụng các nguyên liệu lành tính, dễ kiếm theo các cách trị bệnh mất ngủ như sau:

• Cây lạc tiên: Rửa sạch phần lá hoặc ngọn cây lạc tiên sau đó đun lấy nước uống và ăn hàng ngày thay rau xanh.
• Mật ong: Thường xuyên uống một cốc mật ong pha nước ấm mỗi buổi tối trước khi đi ngủ khoảng 1 tiếng để hỗ trợ kháng viêm, cải thiện giấc ngủ. Ngoài ra, mật ong có thể kết hợp cùng tâm sen, bạc hà, chanh… để tăng hiệu quả an thần.

• Tâm sen: Hãm trà tâm sen hoặc bổ sung các món ăn từ hạt sen vào thực đơn hàng ngày như: chè sen long nhãn, hạt sen hầm thịt chim… để điều trị rối loạn giấc ngủ.
• Trà hoa cúc: Nhờ tác dụng an thần, xoa dịu căng thẳng và ngăn ngừa quá trình lão hóa, hoa cúc được sử dụng như một vị thuốc giúp trị chứng mất ngủ tiền mãn kinh. Người bệnh mỗi ngày hãm một ấm trà hoa cúc để uống vào buổi sáng và tối trước khi đi ngủ từ 30 - 60 phút.
• Chuối xanh: Đây là loại thực phẩm chứa nhiều dưỡng chất quý, có tác dụng cải thiện giấc ngủ như saerotonin, magie, kali, chất xơ, vitamin B6… Phụ nữ tiền mãn kinh mất ngủ có thể lấy 1 quả chuối xanh đã gọt bớt vỏ, đen sôi cùng nước để uống thay trà (thêm mật ong hoặc bột quế để tăng hương vị).
• Lá dâu tằm: Sử dụng khoảng 10 lá dâu tằm đã rửa sạch đun với nước ở lửa nhỏ khoảng 20 phút. Sau đó tắt bếp, loại bỏ phần bã lá dâu tằm và uống nước đã sắc trong ngày. Thường xuyên sử dụng bài thuốc dân gian này trong 2 tuần sẽ giúp khắc phục chứng mất ngủ tiền mãn kinh hiệu quả.
• Cây nữ lang: Chuẩn bị khoảng 15gr cây nữ lang (thân và rễ cây) đã làm sạch đun sôi với lượng nước vừa phải trong 15 phút. Sử dụng nước từ cây nữ lang thay nước uống hàng ngày để cải thiện giấc ngủ.

Hy vọng bài viết trên đây sẽ giúp chị em đang phải đối mặt với vấn đề mất ngủ tiền mãn kinh tìm được bí quyết khắc phục phù hợp. Nhìn chung, chứng mất ngủ ở phụ nữ tiền mãn kinh không gây quá nhiều nguy hiểm và có thể tự chủ động phòng ngừa và điều trị tại nhà. Tuy nhiên, trong những trường hợp bệnh tiến triển nặng, mất ngủ kinh niên thời gian dài, chị em cần đến thăm khám tại các cơ sở y tế để được tư vấn và chữa trị kịp thời.