Viêm Mũi Xoang Ở Trẻ Em

Định nghĩa viêm mũi xoang ở trẻ em

Viêm mũi xoang ở trẻ em là thuật ngữ chỉ tình trạng niêm mạc mũi, xoang cạnh mũi bị viêm do nguyên nhân dị ứng, nhiễm khuẩn, siêu vi… Bệnh lý này thường khởi phát sau khi bệnh nhi bị nhiễm trùng hô hấp trên với các triệu chứng kéo dài và ngày càng trầm trọng.

Ước tính, có khoảng 6,6% bệnh nhi khi đến khám bệnh lý liên quan được phát hiện mắc viêm mũi xoang. Trong đó, đối tượng chủ yếu mắc bệnh là trẻ dưới 6 tuổi.

Các nghiên cứu cũng cho thấy viêm xoang mũi hoàn toàn có thể tái phát lại nhiều lần rồi chuyển thành mãn tính. Theo diễn biến của bệnh, viêm xoang mũi ở trẻ có thể được chia làm 3 thể như sau:

• Viêm xoang mũi cấp tính: Bệnh kéo dài dưới 4 tuần.
• Viêm xoang mũi bán cấp: Bệnh kéo dài từ 4 tới 8 tuần.
• Viêm xoang mũi mãn tính: Diễn ra ít nhất trong 8-12 tuần ngay cả khi đã áp dụng mọi phương pháp điều trị.

Triệu chứng

Bệnh viêm mũi xoang ở trẻ em có các biểu hiện đặc trưng là dịch mũi đặc, có màu xanh hoặc màu vàng, mùi tanh, kèm theo tiếng thở khò khè, mùi hôi, sốt nhẹ. Những triệu chứng này khiến trẻ mệt mỏi, quấy khóc. Dựa theo thời gian mắc bệnh, viêm xoang mũi ở bệnh nhi được chia thành hai thể cấp và mãn tính với những dấu hiệu sau:

• Thể cấp tính: Triệu chứng bệnh xuất hiện sau đợt viêm đường hô hấp trên cấp tính. Sau khoảng 5-7 ngày, khi viêm xoang nặng hơn thì trẻ bắt đầu ho nhiều, sốt cao, hơi thở có mùi hôi, nước mũi chảy liên tục, đau ổ mắt, nhức đầu, đau họng, đau răng...
• Thể mãn tính: Dấu hiệu bệnh có thể kéo dài tới 3 tháng nhưng mức độ không rầm rộ như thể cấp tính. Lúc này, trẻ bị sốt từng đợt, khàn tiếng, đau họng tái phát, ho kéo dài, sổ mũi, ù tai, đau tai, giảm hoặc mất khứu giác...

Nguyên nhân gây bệnh

Các nguyên nhân gây viêm xoang ở trẻ em tương đối đa dạng. Tuy nhiên phổ biến nhất vẫn là các vi sinh vật gây bệnh, điển hình hơn cả là Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, E.coli, cầu khuẩn, trực khuẩn mủ xanh,... Chúng tồn tại và di chuyển từ hầu, họng, mũi, phế quản và di chuyển ngược lên xoang rồi gây viêm mũi xoang ở trẻ em.

Mặt khác, đây là bệnh lý thường gặp ở những trẻ dưới 6 tuổi, trẻ bị viêm VA, viêm mũi dị ứng, viêm amidan. Đồng thời, bệnh cũng thường khởi phát ở đối tượng gầy yếu, hay ốm sốt, suy dinh dưỡng, đang mắc bệnh viêm đường hô hấp trên,... khi những bệnh lý này không được chữa khỏi cũng khiến trẻ bị viêm mũi xoang.

Bệnh viêm mũi xoang ở trẻ em có liên quan đến các yếu tố sau:

• Viêm mũi dị ứng: Trẻ bị chảy nước mũi thường xuyên, khò khè, phổi kèm theo ral. Thực tế cho thấy có tới 40% trẻ mắc viêm mũi dị ứng liên quan đến hen phế quản.
• Viêm đường hô hấp trên: Sốt nhẹ, ho, ngạt mũi, chảy nước mũi. Khi không dùng thuốc các triệu chứng này lại tái phát và có thể gây ra viêm tai giữa cấp tính.
• Hen phế quản: Trẻ khó thở do phế quản liên tục co thắt. Đặc biệt, vùng niêm mạc phế quản có hiện tượng phù nề và có dịch nhầy. Ước tính có tới 80% số trẻ bị hen phế quản liên quan đến các yếu tố của bệnh viêm mũi dị ứng.
• Chức năng miễn dịch suy giảm: Những trẻ có bố/mẹ bị AIDS thì khả năng bị viêm mũi xoang cao hơn bình thường do hệ miễn dịch của trẻ bị suy giảm.
• Giải phẫu hốc mũi bất thường: Bệnh nhi bị vẹo vách ngăn, quá phát VA vòm, VA vòi, quá phát cuốn mũi bẩm sinh.

Khi những nguyên nhân kéo dài dai dẳng sẽ làm cho niêm mạc mũi phù nề, lỗ thông xoang bị tắc, gây ứ đọng dịch tại xoang và hình thành nên viêm xoang.

Biến chứng của bệnh

Viêm mũi xoang ở trẻ em, nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.

• Viêm tai giữa: Viêm nhiễm có thể lan từ xoang xuống tai giữa, gây đau tai, chảy mủ tai và giảm thính lực.
• Viêm đường hô hấp dưới: Dịch mủ từ xoang chảy xuống họng có thể gây kích ứng và viêm nhiễm đường hô hấp dưới, dẫn đến viêm phế quản, viêm phổi.
• Viêm kết mạc mắt: Viêm xoang có thể lây lan sang mắt, gây viêm kết mạc, đau mắt, đỏ mắt và chảy nước mắt.
• Áp xe ổ mắt: Đây là biến chứng nguy hiểm nhất của viêm xoang sàng, xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào các mô xung quanh mắt, gây sưng đau, đỏ mắt và có thể dẫn đến mất thị lực nếu không được điều trị kịp thời.
• Viêm màng não: Trong những trường hợp hiếm gặp, vi khuẩn từ xoang có thể xâm nhập vào não, gây viêm màng não, một tình trạng nguy hiểm đến tính mạng.

Chẩn đoán viêm mũi xoang ở trẻ em

Để xác định tình trạng viêm mũi xoang ở trẻ em, bác sĩ sẽ tiến hành thực hiện các chẩn đoán xác định và chẩn đoán phân biệt. Trong đó các chẩn đoán xác định bao gồm thăm khám triệu chứng lâm sàng và làm xét nghiệm cận lâm sàng, nhóm chẩn đoán còn lại giúp phân biệt viêm mũi xoang với các bệnh lý viêm đường hô hấp trên.

Chẩn đoán xác định

Chẩn đoán bao gồm kiểm tra các triệu chứng và thực hiện một số xét nghiệm cần thiết.

Lâm sàng

Bệnh nhi bị nghi mắc viêm mũi xoang ở trẻ em khi xuất hiện các triệu chứng lâm sàng như:

• Sốt nhẹ kéo dài.
• Nước màu có màu vàng - xanh.
• Sổ mũi, nước mũi chảy xuống họng gây cảm giác đau họng, khó thở.
• Hơi thở có mùi hôi, trẻ thường xuyên nôn ọe.
• Đối với những trẻ trên 6 tuổi, đi kèm những triệu chứng trên luôn là tình trạng nhức đầu, phù nề quanh mắt, cơ thể mệt mỏi khó chịu.
• Ở bệnh nhi dưới 2 tuổi, viêm mũi xoang sẽ kèm theo viêm tai giữa do bị nhiễm siêu vi, dị ứng khói thuốc hoặc do tác động của bệnh trào ngược dạ dày thực quản.

Cận lâm sàng

Để kết luận chính xác trẻ có bị viêm mũi xoang hay không, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện các xét nghiệm sau:

• Nội soi mũi: Kết quả cho thấy khe mũi hai bên hốc có nhiều dịch nhầy và đặc. Lượng dịch này chảy từ cửa sau mũi xuống họng, niêm mạc cuốn mũi giữa, cuốn mũi dưới bị phù nề. Đặc biệt vòm mũi họng VA phát triển quá mức che kín cửa mũi sau, thậm chí chèn ép vào lỗ vòi Eustache.
• Chụp X quang: Hình ảnh các xoang bị mờ, niêm mạc xoang dày, phát hiện nhiều dịch trong xoang.
• Chụp CT Scan: Ở những trẻ bị viêm mũi xoang mãn tính sẽ cho hình ảnh niêm mạc xoang bị tổn thương, giải phẫu mũi xoang có sự thay đổi về cấu trúc.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Qua hình thành thu được giúp phát hiện bệnh lý u xoang ở trẻ.
• Siêu âm xoang: Chỉ giúp chẩn đoán viêm mũi xoang ở trẻ em trên 4 tuổi, điển hình là bệnh xoang trán, xoang hàm.
• Nuôi cấy, phân lập vi khuẩn trong dịch mũi xoang: Vi khuẩn được lấy từ vòm mũi họng sau đó đem đi nuôi cấy nhằm tiến hành phân lập và làm kháng sinh đồ.

Chẩn đoán phân biệt

Các chẩn đoán này nhằm phân biệt viêm mũi xoang với các bệnh lý có triệu chứng tương tự như viêm đường hô hấp trên, viêm mũi dị ứng.

Viêm mũi xoang và bệnh viêm đường hô hấp trên:

• Bệnh viêm đường hô hấp trên cấp tính có thể xuất hiện 6-8 lần/năm. Mỗi đợt bệnh chỉ kéo dài trung bình từ 5-7 ngày là khỏi.
• Viêm mũi xoang ở trẻ em có nhiều triệu chứng lâm sàng, thường diễn biến phức tạp và kéo dài dai dẳng. Khi không được can thiệp sớm, bệnh có thể tiến triển thành viêm mũi xoang mãn tính.

Phân biệt viêm mũi xoang và viêm mũi dị ứng:

• Viêm mũi dị ứng có thể được chẩn đoán qua các triệu chứng như ngứa mũi, liên tục hắt hơi, chảy nước mũi hai bên, dịch trong suốt, không mùi. Nếu trẻ bị viêm mũi dị ứng thời tiết sẽ bị hắt hơi nhiều khi trời lạnh, nhất là vào buổi sáng và chiều tối. Bệnh chỉ xuất hiện theo từng cơn, sức khỏe của trẻ hoàn toàn bình thường.
• Viêm xoang mũi mạn tính cho hình ảnh chụp Xquang với hốc xoang chứa mủ, trẻ bị khàn tiếng, đau rát họng, sổ mũi, ù tai, giảm hoặc mất hoàn toàn khả năng ngửi mùi.

Đối tượng trẻ em dễ mắc viêm mũi xoang

Viêm mũi xoang ở trẻ em không phải là bệnh lý hiếm gặp, đặc biệt trong những tháng giao mùa hay khi thời tiết thay đổi thất thường. Nhưng sẽ có một số đối tượng trẻ em rất dễ mắc phải căn bệnh này

Trẻ nhỏ dưới 6 tuổi

Hệ thống miễn dịch của trẻ nhỏ chưa hoàn thiện, niêm mạc mũi xoang còn non nớt, dễ bị vi khuẩn, virus tấn công và gây viêm nhiễm. Trẻ dưới 6 tuổi, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, có nguy cơ mắc viêm mũi xoang cao hơn so với các độ tuổi khác.

Trẻ có cơ địa dị ứng

Nếu trẻ thường xuyên bị viêm mũi dị ứng, hen suyễn, hoặc dị ứng với các tác nhân như bụi, phấn hoa, lông động vật..., nguy cơ bị viêm xoang sàng cũng tăng lên. Tình trạng viêm nhiễm ở mũi có thể lan sang xoang, gây ra viêm xoang.

Trẻ có bất thường về cấu trúc mũi

Vách ngăn mũi bị lệch, polyp mũi hay các dị tật bẩm sinh khác ở mũi đều có thể cản trở việc dẫn lưu dịch nhầy từ xoang, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và gây viêm nhiễm.

Trẻ mắc các bệnh liên quan đến đường hô hấp thường xuyên​

Các bệnh như viêm amidan, viêm mũi họng, viêm VA... tái đi tái lại nhiều lần mà không được điều trị dứt điểm có thể là tiền đề dẫn đến viêm xoang ở trẻ.

Trẻ có hệ miễn dịch suy yếu

Trẻ sinh non, suy dinh dưỡng, hoặc đang mắc các bệnh mãn tính khác (như HIV, tiểu đường...) có hệ miễn dịch kém, dễ bị vi khuẩn, virus tấn công và gây viêm xoang.

Trẻ ở trong môi trường sống bị ô nhiễm

Môi trường sống ô nhiễm, nhiều khói bụi, hóa chất độc hại hoặc tiếp xúc thường xuyên với khói thuốc lá cũng là một yếu tố nguy cơ gây viêm xoang ở trẻ.

Ngoài ra, còn một số yếu tố khác cũng làm tăng nguy cơ mắc viêm xoang ở trẻ như:

• Trẻ đi học mẫu giáo: Môi trường tập thể đông người, dễ lây nhiễm bệnh.
• Trẻ có người thân trong gia đình bị viêm xoang: Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò nhất định.

Biện pháp phòng bệnh

Để phòng tránh viêm mũi xoang ở trẻ em, cha mẹ cần chú ý những biện pháp sau:

• Điều trị dứt điểm nghẹt mũi do cảm lạnh hoặc dị ứng, điều này giúp ngăn chặn sự nhiễm khuẩn ở các xoang đang phát triển.
• Không để trẻ tiếp xúc với người bị cảm hoặc bị nhiễm khuẩn đường hô hấp trên do siêu vi. Nếu đã tiếp xúc thì cần rửa tay ngay sau đó.
• Tránh xa những nơi có khói thuốc vì trong khói thuốc có chứa chất kích thích khiến niêm mạc mũi bị viêm nhiễm nặng hơn.
• Nếu cơ địa trẻ dị ứng thì cần tránh những tác nhân có thể gây khởi phát dị ứng.
• Luôn cho trẻ đeo khẩu trang mỗi khi ra ngoài nhằm hạn chế khói bụi, ô nhiễm.
• Hạn chế để trẻ hít thở không khí khô, nên sử dụng máy tạo ẩm không khí để niêm mạc mũi của trẻ luôn thoải mái nhất.
• Xây dựng cho trẻ thực đơn ăn uống khoa học, đủ dinh dưỡng nhằm nâng cao sức đề kháng, ngăn chặn nguy cơ suy giảm miễn dịch.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Nếu trẻ có các triệu chứng sau, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng ngay lập tức:

• Sốt cao liên tục: Trẻ sốt trên 38,5 độ C kéo dài hơn 3 ngày.
• Đau đầu dữ dội: Trẻ kêu đau đầu liên tục, dữ dội, không thuyên giảm khi dùng thuốc giảm đau thông thường.
• Sưng phù nề quanh mắt: Vùng da quanh mắt trẻ sưng đỏ, đau nhức.
• Rối loạn thị giác: Trẻ nhìn mờ, nhìn đôi, hoặc có các biểu hiện bất thường khác về thị giác.
• Chảy dịch mũi có mủ kéo dài: Trẻ chảy dịch mũi đặc, có màu vàng hoặc xanh, có mùi hôi, kéo dài hơn 10 ngày.
• Khó thở, thở khò khè: Trẻ thở nhanh, khó thở, hoặc có tiếng thở khò khè.

Ngoài ra, nếu trẻ có các triệu chứng viêm mũi xoang kéo dài hơn 2 tuần, không thuyên giảm khi điều trị tại nhà, hoặc có tiền sử viêm mũi xoang tái phát nhiều lần, cha mẹ cũng nên đưa trẻ đi khám để được bác sĩ đánh giá và tư vấn điều trị phù hợp.

Nguyên tắc và phác đồ điều trị

Việc điều trị sớm sẽ giúp kiểm soát triệu chứng bệnh, ngăn chặn biến chứng đối với sức khỏe của trẻ. Trên cơ sở thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng, bác sĩ sẽ đưa ra nguyên tắc và phác đồ điều trị phù hợp với từng bệnh nhi.

Mục tiêu điều trị

Nguyên tắc, mục tiêu điều trị viêm mũi xoang ở trẻ em gồm:

• Giảm, loại bỏ các triệu chứng lâm sàng của viêm mũi xoang.
• Kiểm soát tốt yếu tố gây nhiễm trùng như vi khuẩn, siêu vi, nấm...
• Ngăn chặn tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, lông vũ, khói thuốc lá, bụi bẩn,...
• Điều trị, kiểm soát các bệnh lý nền như suy giảm miễn dịch, trào ngược dạ dày thực quản…
• Phát hiện, điều trị tất cả những bất thường trong giải phẫu mũi xoang (nếu có).

Phác đồ điều trị Tây y

Phác đồ điều trị viêm mũi xoang ở trẻ em còn tùy thuộc vào cơ địa và từng thể bệnh:

Viêm mũi xoang cấp tính ở trẻ em

Với thể bệnh cấp tính, trẻ sẽ được điều trị với các biện pháp nội khoa dùng thuốc là chính:

• Thuốc kháng sinh nhóm Beta, Cephalosporin: Thời gian sử dụng tối đa từ 7-14 ngày.
• Nhóm thuốc chống sung huyết, giúp mũi thông thoáng, thông lỗ xoang: Xylometazolin 0.05%, Xylometazolin 0.05%...
• Corticoid dạng xịt: Dùng tại chỗ nhằm giảm phù nề cho niêm mạch mũi xoang.
• Nước muối sinh lý hoặc thuốc làm ẩm mũi: Giúp làm loãng dịch mũi, giảm triệu chứng khó chịu ở bệnh nhi.
• Biện pháp hỗ trợ: Rửa mũi, hút mũi cũng được áp dụng nhằm hỗ trợ điều trị bệnh.

Cần lưu ý rằng các loại thuốc chống xung huyết, kháng sinh histamin cần đặc biệt cẩn trọng khi dùng cho trẻ dưới 2 tuổi.

Viêm mũi xoang thể mạn tính ở trẻ

Trong trường hợp các triệu chứng của bệnh kéo dài trên 12 tuần thì coi như trẻ bị viêm mũi xoang mãn tính. Nếu thể bệnh này thường xuyên tái phát 4-6 lần/năm thì cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để tiếp tục điều trị nội khoa hoặc tiến hành nội soi mũi xoang.

Nguyên tắc chung trong điều ngoại khoa trị viêm mũi xoang ở trẻ em là ưu tiên phẫu thuật bảo tồn hơn là phẫu thuật tiệt căn. Bệnh nhi được chỉ định phẫu thuật trong những trường hợp sau:

• Các đợt viêm mũi xoang cấp tái phát nhiều hơn 6 lần/năm.
• Bệnh nhi bị nghẹt mũi, không ngửi được mùi, chảy máu mũi.
• Mủ nhầy hoặc mủ ứ đọng ở mũi, chảy xuống thành sau họng.
• Chảy mủ tai, nhức đầu, ù tai gây khó chịu mệt mỏi.
• Qua thăm khám phát hiện mũi có những biến dạng về cấu trúc giải phẫu, VA phì đại, polyp...
• Kết quả chụp CT Scan cho thấy trẻ bị viêm xoang mạn tính.

Khi thực hiện phẫu thuật, nếu phát hiện VA trẻ bị viêm thì cũng cần xử lý luôn bằng cách nạo VA, tránh để những thương tổn về sau.

Đông y trị viêm mũi xoang ở trẻ em

Theo quan điểm của y học cổ truyền, viêm xoang do chính khí hư, tà độc xâm nhập, vệ khí suy yếu từ đó khiến Can hỏa – Phế nhiệt – Thận âm hư tổn. Cũng chính vì vậy mà Đông y luôn chú trọng việc bồi bổ chính khí, cân bằng lại âm dương, giúp phục hồi chức năng của Can, Tỳ, Phế. Khi chính khí vững, tạng phủ được bồi bổ sẽ giúp loại bỏ triệt để viêm xoang.

Tiên lượng bệnh và biến chứng

Khi không được điều trị kịp thời, phương pháp điều trị không phù hợp, viêm mũi xoang ở trẻ em có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như ứ dịch, polyp mũi, viêm họng mãn tính… Trầm trọng hơn là các biến chứng dưới đây:

• Biến chứng hen suyễn, viêm phế quản mãn tính.
• Viêm mí mắt, túi lệ, ổ mắt.
• Viêm màng não, áp xe não và bệnh viêm não.
• Viêm tĩnh mạch hang.
• Bệnh viêm cốt tủy xương, áp xe dưới cốt mạc xương trán.
• Đau nhức đầu dai dẳng.

Huyệt đạo hỗ trợ điều trị bệnh cho trẻ

Bấm huyệt là một phương pháp an toàn và hiệu quả từ y học cổ truyền, giúp bé yêu giảm bớt những khó chịu do viêm mũi xoang gây ra. Việc tác động vào các huyệt đạo không chỉ giúp thông thoáng đường thở, giảm nghẹt mũi, sổ mũi mà còn tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ quá trình điều trị.

1. Huyệt Ấn Đường:

• Vị trí: Huyệt Ấn Đường nằm ngay chính giữa hai đầu lông mày, trên đường thẳng nối hai đồng tử.
• Cơ chế tác động:
  • Thông khiếu, khai khiếu: Giúp thông thoáng đường thở, giảm nghẹt mũi, sổ mũi.
  • Tán phong hàn: Đẩy lùi các yếu tố gây bệnh từ bên ngoài.
  • Giảm đau đầu: Giảm đau nhức vùng trán và mắt do viêm xoang gây ra.

2. Huyệt Nghinh Hương:

• Vị trí: Nằm ở hai bên cánh mũi, ngay cạnh chân cánh mũi, trên rãnh mũi má (nơi tiếp giáp giữa cánh mũi và má).
• Cơ chế tác động:
  • Tuyên phế, thông khiếu: Giúp thông mũi, giảm nghẹt mũi, sổ mũi.
  • Tán phong nhiệt: Làm mát và giảm viêm nhiễm vùng mũi xoang.
  • Giảm đau: Giảm đau nhức vùng mũi và trán.

3. Huyệt Toản Trúc (Tình Minh):

• Vị trí: Nằm ở đầu trong lông mày, nơi lõm sát xương.
• Cơ chế tác động:
  • Tán phong nhiệt: Giúp giảm viêm, sưng và đau nhức vùng mắt.
  • Minh mục: Cải thiện thị lực, giảm mỏi mắt.

4. Huyệt Hợp Cốc:

• Vị trí: Nằm ở mu bàn tay, giữa ngón cái và ngón trỏ, trên điểm cao nhất của cơ nổi lên khi ngón cái và ngón trỏ chụm lại.
• Cơ chế tác động:
  • Điều hòa khí huyết: Nâng cao khả năng đề kháng của cơ thể.
  • Giảm đau, giảm viêm: Hỗ trợ điều trị các triệu chứng viêm nhiễm.

Cách bấm huyệt cho trẻ:

• Nhẹ nhàng: Dùng ngón tay của bạn day ấn nhẹ nhàng vào huyệt đạo của bé, mỗi lần khoảng 1-2 phút, ngày 2-3 lần.
• Kết hợp xoa bóp: Sau khi bấm huyệt, bạn có thể xoa bóp nhẹ nhàng vùng xung quanh huyệt để tăng hiệu quả.
• Tạo không khí thoải mái: Bấm huyệt cho bé trong không gian yên tĩnh, thoải mái để bé cảm thấy dễ chịu và hợp tác.

Với việc bấm huyệt đúng cách và thường xuyên, bạn có thể giúp bé yêu giảm bớt những khó chịu do viêm mũi xoang gây ra, đồng thời tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả

Dược liệu hỗ trợ điều trị bệnh

1. Kinh giới (Elsholtzia ciliata)

Kinh giới có vị cay, tính ấm, quy kinh phế và can. Nó có tác dụng khu phong, giải biểu, tán hàn, giúp làm ấm cơ thể, đẩy lùi các yếu tố gây bệnh từ bên ngoài, giảm nghẹt mũi, sổ mũi và đau đầu.

• Thành phần hóa học: Tinh dầu (chủ yếu là elsholtzia ketone), flavonoid, acid phenolic... có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giảm đau và làm thông thoáng đường thở.
• Phương thuốc: Kinh giới thường được dùng để xông hơi, nấu nước tắm hoặc kết hợp với các vị thuốc khác trong các bài thuốc trị viêm mũi xoang cho trẻ như "Kinh giới tuệ thang".

2. Tía tô (Perilla frutescens)

Tía tô có vị cay, tính ấm, quy kinh phế và tỳ. Nó có tác dụng phát tán phong hàn, lý khí, giải biểu, hóa đàm, giúp giảm nghẹt mũi, sổ mũi, ho và các triệu chứng cảm lạnh.

• Thành phần hóa học: Tinh dầu (chủ yếu là perillaldehyde), flavonoid, triterpenoid... có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giảm đau và long đờm.
• Phương thuốc: Lá tía tô có thể dùng để nấu cháo, nấu nước xông hoặc kết hợp với các vị thuốc khác trong các bài thuốc trị viêm mũi xoang cho trẻ.

3. Gừng (Zingiber officinale)

Gừng có vị cay, tính ấm, quy kinh phế, tỳ và vị. Nó có tác dụng ôn trung tán hàn, hành thủy, tiêu đàm, giúp làm ấm cơ thể, giảm nghẹt mũi, sổ mũi, ho và các triệu chứng cảm lạnh.

• Thành phần hóa học: Tinh dầu (chủ yếu là gingerol, shogaol), phenolic compounds... có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giảm đau, và chống oxy hóa.
• Phương thuốc: Gừng có thể dùng để pha trà, nấu cháo, ngâm chân hoặc kết hợp với các vị thuốc khác trong các bài thuốc trị viêm mũi xoang cho trẻ.

4. Húng chanh (Coleus amboinicus)

Húng chanh là dược liệu có vị cay, tính ấm, quy kinh phế. Nó có tác dụng phát tán phong hàn, tiêu đờm, giảm ho, giúp làm ấm cơ thể, giảm nghẹt mũi, sổ mũi và các triệu chứng cảm lạnh.

• Thành phần hóa học: Tinh dầu (chủ yếu là carvacrol, thymol), flavonoid... có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giảm đau và long đờm.
• Phương thuốc: Húng chanh có thể dùng để pha trà, xông hơi hoặc kết hợp với các vị thuốc khác trong các bài thuốc trị viêm mũi xoang cho trẻ.

5. Cam thảo 

Cam thảo có vị ngọt, tính bình, quy kinh tâm, phế, tỳ và vị. Nó có tác dụng bổ tỳ ích khí, nhuận phế chỉ khái, thanh nhiệt giải độc, giúp giảm ho, long đờm, giảm viêm và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

• Thành phần hóa học: Glycyrrhizin, flavonoid, polysaccharide... có tác dụng chống viêm, chống dị ứng, giảm đau và bảo vệ niêm mạc.
• Phương thuốc: Cam thảo thường được dùng để sắc uống hoặc kết hợp với các vị thuốc khác trong các bài thuốc trị viêm mũi xoang cho trẻ.

Lưu ý:

• Việc sử dụng các dược liệu trên cho trẻ em cần được tư vấn và hướng dẫn bởi thầy thuốc có chuyên môn để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
• Liều lượng và cách dùng các dược liệu cần được điều chỉnh phù hợp với độ tuổi và tình trạng sức khỏe của trẻ.
• Không tự ý sử dụng các bài thuốc dân gian hoặc các loại thuốc không rõ nguồn gốc, tránh gây tác dụng phụ không mong muốn.

Viêm mũi xoang ở trẻ em tồn tại những biến chứng nguy hiểm khi không được phát hiện và điều trị phù hợp. Do vậy, để bảo vệ sức khỏe của trẻ, các bậc phụ huynh cần xây dựng cho con chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học, thường xuyên theo dõi nhằm phát hiện sớm các bất thường, từ đó kịp thời thăm khám và có biện pháp can thiệp.