Viêm xoang cấp ở trẻ em là bệnh lý về đường hô hấp ở trẻ nhỏ khá phổ biến và gây ra nhiều nguy hiểm cho sức khỏe cũng như sự phát triển của trẻ. Vậy viêm xoang cấp ở trẻ em là gì, dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị như thế nào?
Viêm xoang cấp ở trẻ em là gì?
Viêm xoang cấp ở trẻ em là bệnh lý hô hấp xảy ra ở trẻ em khi bị nhiễm trùng hệ thống xoang và các triệu chứng có biểu hiện kéo dài dưới 4 tuần.
Xoang là nơi lưu dẫn chất dịch trong cơ thể, có cấu tạo rỗng giúp làm ẩm không khí khi đi vào mũi và cung cấp oxy cho não bộ. Các xoang hàm và xoang sàng sẽ có ngay sau khi trẻ được sinh ra. Các xoang trán sẽ phát triển khi trẻ trong độ tuổi từ 4 đến 7 tuổi và các xoang bướm sẽ phát triển hoàn thiện vào 17 đến 18 tuổi.
Các xoang này được bao bọc bởi lớp niêm mạc có khả năng tiết chất dịch chống lại sự tấn công của vi khuẩn và virus. Khi các lớp lót này bị viêm nhiễm, chức năng sinh lý của xoang bị ảnh hưởng dẫn tới viêm xoang cấp ở trẻ em.
Hiện nay, ở nước ta mỗi năm có khoảng 20% trẻ bị viêm xoang cấp và độ tuổi thường gặp nhất là trẻ dưới 6 tuổi.
Những biểu hiện thường gặp của bệnh
Các triệu chứng của tình trạng viêm xoang cấp ở trẻ em khá rõ ràng nhưng một số cha mẹ có thể nhầm lẫn với bệnh lý viêm mũi do dị ứng hoặc virus gây ra. Dưới đây là các dấu hiệu cảnh báo viêm xoang cấp ở trẻ:
- Trẻ bị ngạt mũi kéo dài: Nếu trẻ có dấu hiệu bị ngạt mũi, tắc mũi kéo dài trên 10 ngày thì có thể là triệu chứng của viêm xoang cấp. Lúc này, trẻ có thể bị ngạt 1 bên hoặc cả 2 bên mũi. Cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để khám, điều trị kịp thời.
- Trẻ có dịch mũi có màu bất thường: Khi trẻ xuất hiện nhiều dịch mũi có màu bất thường như màu vàng - xanh và đặc hơn so với dịch mũi thông thường thì có thể trẻ bị viêm xoang cấp.
- Trẻ có triệu chứng sốt, chán ăn và mệt mỏi: Khi bị viêm xoang, nhiễm khuẩn trong xoang có thể khiến trẻ bị sốt cao. Đây là triệu chứng điển hình của trẻ kèm theo tình trạng chán ăn, mệt mỏi.
- Trẻ bị đau đầu và chóng mặt: Nếu trẻ thường xuyên kêu bị đau đầu, chóng mặt, đau nhức vùng gáy lan đến đỉnh đầu thì cha mẹ cần lưu ý đến bệnh lý viêm xoang ở trẻ.
- Trẻ bị sưng phù mắt và tấy đỏ xung quanh: Đây cũng là biểu hiện thường gặp khi trẻ bị viêm xoang hàm hoặc xoang sàng. Hai xoang này có vị trí gần ổ mắt nên ảnh hưởng đến dây thần kinh thị giác.
- Trẻ ho nhiều và đau rát họng: Viêm nhiễm dẫn tới sinh ra nhiều đờm mủ trong hệ hô hấp khiến trẻ liên tục ho và đau rát họng.
Nguyên nhân gây viêm xoang cấp ở trẻ em
Có nhiều nguyên nhân gây viêm xoang cấp ở trẻ em trong đó nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng này là:
- Tình trạng nhiễm khuẩn đường hô hấp
Trẻ nếu bị các bệnh lý như viêm tai mũi họng cấp, cảm cúm kéo dài có khả năng cao bị viêm xoang cấp. Lúc này, các vi khuẩn, virus có thể dễ dàng lây lan từ đường mũi họng sang các xoang và gây nhiễm trùng.
- Do thời tiết
Vào mùa đông khi thời tiết lạnh hoặc nằm trong phòng điều hòa lạnh quá nhiều sẽ khiến chức năng của hệ thống lông chuyển trong mũi bị suy giảm nghiêm trọng. Lúc này, mũi sẽ không tiết được dịch nhầy khiến các vi khuẩn, virus và nấm mốc dễ dàng xâm nhập vào hệ thống xoang gây viêm xoang.
- Do dị tật mũi
Dị tật mũi là nguyên nhân bẩm sinh khiến trẻ bị viêm xoang. Các dị tật có thể gặp phải là dị hình vách ngăn, có polyp mũi, u mũi gây tắc nghẽn cơ học, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển trong xoang gây mưng mủ, viêm nhiễm.
Ngoài ra, trẻ còn có thể bị viêm xoang do các yếu tố sau:
- Trẻ bị suy dinh dưỡng, suy nhược cơ thể dẫn tới hệ miễn dịch bị suy giảm.
- Trẻ có cơ địa dị ứng, mẫn cảm.
- Trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản.
Viêm xoang cấp ở trẻ có nguy hiểm không?
Không nguy hiểm như viêm xoang mạn tính, tuy nhiên nếu trẻ bị viêm xoang cấp tính vẫn có thể ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe cũng như sự phát triển của trẻ. Lúc này, hệ miễn dịch của trẻ vẫn chưa được hoàn thiện nên tình trạng viêm xoang cấp có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm sau đây:
- Trẻ bị nhiễm trùng mắt: Trẻ có thể bị viêm dây thần kinh thị giác, viêm mí mắt hoặc viêm tấy ổ mắt. Nguy cơ gặp phải biến chứng này rất cao, lên tới 85%. Nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn tới mù lòa.
- Biến chứng viêm tai mũi họng: Khi bị viêm xoang, trẻ em có thể gặp phải các biến chứng như viêm tai giữa ứ dịch, viêm họng, viêm amidan. Các tổn thương, viêm nhiễm ở xoang có thể ảnh hưởng đến khả năng nghe nhìn, phát triển trí tuệ và ngôn ngữ của trẻ.
- Biến chứng nội sọ: Đây là biến chứng ít gặp nhưng hoàn toàn có thể xảy ra. Tình trạng viêm xoang cấp có thể khiến trẻ bị nhiễm trùng, áp xe mắt và hình thành túi mủ trong mắt. Nếu mủ bị vỡ có thể khiến mắt bị mù lòa gây ra biến chứng nội sọ.
Chẩn đoán viêm xoang cấp ở trẻ như thế nào?
Hỏi bệnh sử và khám lâm sàng:
Bác sĩ sẽ hỏi về thời gian, tính chất triệu chứng, tiền sử bệnh và các yếu tố nguy cơ. Khám lâm sàng bao gồm quan sát bên ngoài (chảy mũi, nghẹt mũi, sưng đỏ), nội soi mũi (phát hiện viêm nhiễm, phù nề, dịch mủ) và khám họng tai để loại trừ các bệnh lý khác.
Các xét nghiệm cận lâm sàng:
- Xét nghiệm máu: Phát hiện tình trạng nhiễm trùng và loại trừ các bệnh khác.
- Nuôi cấy dịch mũi xoang: Xác định vi khuẩn gây bệnh và lựa chọn kháng sinh phù hợp.
- Test dị ứng: Thực hiện khi nghi ngờ viêm xoang do dị ứng.
Chẩn đoán hình ảnh:
- Chụp X-quang xoang: Đơn giản, giúp phát hiện viêm xoang cấp, nhưng độ chính xác không cao ở trẻ nhỏ.
- Chụp CT scan xoang: Cung cấp hình ảnh chi tiết, đánh giá mức độ viêm nhiễm, tình trạng các xoang và cấu trúc xung quanh. Đây là phương pháp ưu tiên để chẩn đoán xác định.
- Chụp MRI xoang: Ít sử dụng, chỉ định khi nghi ngờ biến chứng nội sọ hoặc khối u.
Đối tượng trẻ có nguy cơ dễ mắc bệnh viêm xoang cấp
- Trẻ hay mắc bệnh về đường hô hấp: Trẻ thường xuyên bị cảm lạnh, cúm, viêm mũi dị ứng,... rất dễ bị viêm xoang cấp. Các bệnh này làm tổn thương niêm mạc mũi xoang, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
- Trẻ có hệ miễn dịch yếu: Hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể. Trẻ sinh non, suy dinh dưỡng, hay mắc bệnh mãn tính có hệ miễn dịch kém, dễ bị viêm nhiễm hơn.
- Trẻ sống trong môi trường ô nhiễm: Ô nhiễm không khí, khói bụi là những tác nhân gây kích ứng đường hô hấp, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp nói chung và viêm xoang nói riêng.
- Trẻ tiếp xúc với người bệnh: Viêm xoang cấp có thể lây lan qua đường hô hấp. Nếu trẻ tiếp xúc gần với người bệnh, khả năng lây nhiễm là rất cao.
- Trẻ có dị tật bẩm sinh đường hô hấp: Một số dị tật bẩm sinh như vẹo vách ngăn mũi, polyp mũi,... có thể cản trở dòng chảy của dịch nhầy, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
Cách chăm sóc, phòng ngừa viêm xoang ở trẻ
- Thường xuyên sử dụng nước muối sinh lý để vệ sinh tai mũi họng cho trẻ.
- Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ gây dị ứng là phấn hoa, hóa chất hoặc lông động vật.
- Nên để nhiệt độ phòng lý tưởng là 28 độ và không nên cho trẻ nằm quá lâu trong phòng điều hòa.
- Cần vệ sinh môi trường sống thường xuyên để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc.
- Có thể sử dụng máy lọc không khí, máy tạo ẩm.
- Chú ý bảo vệ hệ hô hấp cho trẻ khi trời lạnh. Cần điều trị triệt để cảm lạnh, cảm cúm dứt điểm, không được để ủ bệnh.
- Cần tăng cường bổ sung khoáng chất, vitamin trong thực đơn cho trẻ.
- Quan sát các triệu chứng của trẻ và đưa trẻ đến bệnh viện khi có các triệu chứng bất thường.
Khi nào trẻ cần gặp bác sĩ?
- Triệu chứng kéo dài hoặc nặng lên: Các triệu chứng như sốt, nghẹt mũi, chảy dịch mũi đặc không cải thiện hoặc nặng thêm sau 7-10 ngày điều trị tại nhà.
- Triệu chứng nghiêm trọng: Sốt cao trên 39°C kéo dài, đau nhức vùng mặt dữ dội, sưng phù mắt, chảy dịch mũi vàng/xanh đặc, giảm thị lực, cứng cổ, buồn nôn hoặc nôn.
- Tiền sử bệnh đặc biệt: Trẻ có tiền sử dị ứng, hen suyễn, hệ miễn dịch suy yếu, hoặc các bệnh lý mãn tính khác.
- Trẻ nhỏ dưới 2 tuổi: Do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện và khó biểu hiện triệu chứng rõ ràng.
- Cha mẹ lo lắng: Ngay cả khi không có các dấu hiệu đặc trưng, cha mẹ vẫn nên đưa trẻ đi khám nếu cảm thấy lo lắng về tình trạng sức khỏe của trẻ.
Điều trị viêm xoang cấp ở trẻ em
Viêm xoang cấp ở trẻ em có thể gây ra nhiều nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ. Cha mẹ có thể tham khảo một số cách điều trị viêm xoang cho trẻ dưới đây.
Điều trị bằng thuốc Tây y
Theo nguyên tắc điều trị của Tây y, điều trị viêm xoang cấp cho trẻ là việc kiểm soát yếu tố gây ra bệnh như tiêu diệt vi khuẩn, tiêu diệt virus, nấm… và làm giảm các triệu chứng lâm sàng. Các nhóm thuốc được sử dụng là:
- Nhóm thuốc kháng sinh để kiểm soát tình trạng viêm nhiễm. Việc điều trị kháng sinh cho trẻ thường kéo dài trong khoảng 7 đến 14 ngày.
- Thuốc xịt mũi cho trẻ là thuốc chứa Oxymethazolone hoặc hoạt chất Xylomethazoline giúp chống xung huyết, giảm dịch tiết và giảm tắc mũi. Thuốc xịt mũi chỉ được điều trị cấp tính, sử dụng trong 4 ngày hoặc nhiều nhất là 7 ngày.
- Nhóm thuốc kháng viêm chứa Corticoid: Đây là nhóm thuốc giúp giảm phù nề niêm mạc.
Khi sử dụng thuốc điều trị viêm xoang cho trẻ, cha mẹ phải tuyệt đối tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Cần sử dụng thuốc thận trọng, không được lạm dụng thuốc và phải thông báo với bác sĩ ngay nếu gặp phải tác dụng phụ của thuốc.
Ngoài ra, nếu trẻ không đáp ứng điều trị nội khoa bằng thuốc, các bác sĩ có thể chỉ định điều trị ngoại khoa bằng phẫu thuật chỉnh hình hoặc dẫn lưu xoang.
Điều trị viêm xoang cấp ở trẻ em bằng Tây y có ưu điểm là cho tác dụng nhanh chóng. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là nguy cơ kháng thuốc do lạm dụng kháng sinh, tác dụng phụ của thuốc (buồn ngủ, chóng mặt, khô miệng) và nguy cơ tổn thương niêm mạc xoang nếu thực hiện thủ thuật không đúng kỹ thuật. Do đó, việc sử dụng Tây y cần cân nhắc kỹ, tuân thủ chỉ định của bác sĩ và kết hợp với các biện pháp hỗ trợ khác.
Biện pháp chữa viêm xoang tại nhà
Thay vì điều trị bằng kháng sinh, nhiều bậc cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp chữa viêm xoang tại nhà. Đây là phương pháp khá an toàn, tuy nhiên chỉ nên thực hiện khi bệnh ở thể nhẹ.
Xông mũi với tinh dầu
Các bậc cha mẹ có thể sử dụng tinh dầu tràm, sả chanh hoặc khuynh diệp vì chúng rất tốt cho đường hô hấp. Có thể nhỏ từ 1 đến 2 giọt tinh dầu trong bát nước sôi và cho trẻ xông mũi từ 10 đến 15 phút.
Việc xông mũi chỉ nên thực hiện cho trẻ trên 2 tuổi. Đối với tinh dầu khuynh diệp không sử dụng cho trẻ dưới 6 tuổi. Cha mẹ cần tham vấn ý kiến của bác sĩ trước khi cho trẻ thực hiện biện pháp này.
Rửa mũi bằng nước muối sinh lý
Rửa mũi bằng nước muối sinh lý được xem là biện pháp giúp làm sạch mũi hiệu quả, được bác sĩ chuyên khoa khuyến khích. Nước muối sinh lý giúp hỗ trợ diệt khuẩn vùng mũi, áp dụng được cho cả trẻ sơ sinh.
Cha mẹ cần một chiếc xi lanh hoặc bình nhỏ mũi và nước muối sinh lý. Sau đó cần hút sạch dịch mũi cho trẻ, rửa mũi bằng nước ấm. Bơm nước muối từ từ vào bên mũi cao hơn khi trẻ nằm nghiêng và làm tương tự với bên mũi còn lại.
Các biện pháp điều trị viêm xoang tại nhà cho trẻ là biện pháp mang tính hỗ trợ điều trị. Các biện pháp này có tác dụng làm giảm triệu chứng nghẹt mũi ở trẻ, không thể điều trị tận gốc bệnh.
Bài thuốc uống Đông y cải thiện bệnh từ gốc
Theo Đông y, viêm xoang cấp (tức "tỵ uyên") ở trẻ thường do phong hàn hoặc phong nhiệt xâm nhập vào phế và tỵ, gây bế tắc kinh lạc, ứ trệ khí huyết, sinh đàm trọc.
- Phong hàn: Sổ mũi trong hoặc trắng, nghẹt mũi, đau đầu vùng trán, sợ lạnh.
- Phong nhiệt: Sổ mũi vàng hoặc xanh, nghẹt mũi, đau nhức vùng mặt, sốt nhẹ, khát nước.
Tùy theo thể bệnh cụ thể của trẻ, thầy thuốc sẽ gia giảm các vị thuốc sao cho phù hợp. Dưới đây là một số bài thuốc uống cơ bản, cha mẹ cần tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi áp dụng:
Bài thuốc giải biểu, tuyên phế, thanh nhiệt (thể phong nhiệt):
- Thành phần: Kim ngân hoa, liên kiều, bạc hà, cát cánh, cam thảo, kinh giới, phòng phong.
- Công dụng: Giải nhiệt, tiêu viêm, thông mũi, giảm đau.
Bài thuốc ôn phế, tán hàn, thông khiếu (thể phong hàn):
- Thành phần: Tế tân, ma hoàng, bạch chỉ, xuyên khung, thương nhĩ tử, tân di.
- Công dụng: Tán hàn, thông mũi, giảm đau đầu.
Đông y không chỉ là phương pháp điều trị an toàn, lành tính mà còn mang đến hiệu quả bền vững trong việc chăm sóc sức khỏe trẻ nhỏ. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này chính là tác dụng chậm, tốn thời gian trong việc đun sắc thuốc. Cha mẹ cần lựa chọn thầy thuốc có chuyên môn để đạt được hiệu quả cao.
Dược liệu hỗ trợ trị viêm xoang cấp ở trẻ nhỏ
Viêm xoang cấp ở trẻ nhỏ không chỉ là cơn ác mộng của bé mà còn là nỗi lo của cha mẹ. Bên cạnh các phương pháp điều trị bằng thuốc tân dược, hay mẹo dân gian tại nhà, sử dụng dược liệu thiên nhiên nổi lên như một giải pháp an toàn và hiệu quả, hỗ trợ giảm nhẹ triệu chứng và tăng cường sức đề kháng cho trẻ.
Dược liệu với nguồn gốc từ thiên nhiên, chứa đựng những hoạt chất quý giá có khả năng kháng viêm, kháng khuẩn, giảm đau và tăng cường miễn dịch. Việc sử dụng dược liệu trong hỗ trợ điều trị viêm xoang cấp ở trẻ nhỏ không chỉ giúp giảm triệu chứng nhanh chóng mà còn an toàn, hạn chế tác dụng phụ không mong muốn so với thuốc Tây y.
Thiên nhiên ban tặng cho chúng ta một kho tàng dược liệu đa dạng, mỗi loại mang trong mình những đặc tính riêng biệt. Trong hỗ trợ điều trị viêm xoang cấp, có thể kể đến:
- Dược liệu kháng viêm, giảm đau: Ké đầu ngựa, kim ngân hoa, cúc hoa... giúp làm dịu niêm mạc xoang, giảm sưng đau, mang lại cảm giác dễ chịu cho trẻ.
- Dược liệu kháng khuẩn, kháng virus: Kim ngân hoa, sài đất, bồ công anh... giúp tiêu diệt tác nhân gây bệnh, ngăn ngừa viêm nhiễm lan rộng.
- Dược liệu long đờm, thông mũi: Tân di, kinh giới, bạc hà... giúp làm loãng dịch nhầy, giảm nghẹt mũi, thông thoáng đường thở.
Lưu ý, việc sử dụng dược liệu cần được tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn loại dược liệu phù hợp và liều lượng an toàn cho từng trẻ.
Tóm lại, viêm xoang cấp ở trẻ em là bệnh lý hô hấp thường gặp, khá nguy hiểm và ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của trẻ. Vì thế, các bậc cha mẹ cần quan tâm, chăm sóc trẻ đúng cách và đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám, điều trị bệnh kịp thời.
Viêm xoang hàm là một bệnh lý có thể tiềm ẩn nhiều nguy hiểm nếu không được điều trị và quản lý đúng cách. Mặc dù ban đầu, bệnh có thể chỉ gây ra các triệu chứng khó chịu như đau nhức vùng hàm trên, chảy mũi, ngạt mũi và hơi thở có mùi hôi, nhưng nếu để kéo dài mà không can thiệp, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng.
Viêm xoang cấp có khả năng lây lan do chủ yếu bị gây ra bởi vi khuẩn, virus và nấm. Bệnh có thể lây qua tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hoặc dùng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh
Ngoài ra, bệnh còn có thể lây qua việc vô tình chạm vào đồ vật có chứa vi khuẩn gây bệnh rồi đưa lên mũi. Khả năng lây nhiễm còn phụ thuộc vào loại vi khuẩn, virus và sức đề kháng của mỗi người.
Viêm xoang bướm là một bệnh lý nguy hiểm do vị trí nằm sâu bên trong hốc mũi, khó phát hiện và điều trị. Nếu không được chữa trị kịp thời, viêm xoang bướm có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Ngoài các triệu chứng thường gặp như chảy dịch nhầy, nghẹt mũi, đau đầu, viêm xoang bướm còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ khác.
Viêm xoang mãn tính do vi khuẩn có thể lây nhiễm qua việc dùng chung đồ dùng, tiếp xúc với dịch mủ, chạm vào vật dụng nhiễm khuẩn hoặc hít phải dịch tiết từ người bệnh. Tuy nhiên, khả năng lây nhiễm còn phụ thuộc vào mức độ tiếp xúc và sức đề kháng của mỗi người.
Viêm xoang cấp có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được điều trị đúng cách và kịp thời. Tuy nhiên, nếu không được điều trị hoặc điều trị không đúng, bệnh có thể chuyển sang giai đoạn mãn tính, gây khó khăn và tốn kém hơn trong việc điều trị.
Viêm xoang có thể lây nhiễm, đặc biệt là khi do vi khuẩn hoặc virus. Phụ nữ mang thai, trẻ em, người có tiền sử bệnh hô hấp và người cao tuổi dễ bị lây nhiễm nhất.
Lây nhiễm xảy ra trực tiếp qua tiếp xúc với dịch tiết người bệnh hoặc gián tiếp qua dùng chung đồ dùng cá nhân. Phòng ngừa bằng cách tránh tiếp xúc, không dùng chung đồ, đeo khẩu trang và duy trì lối sống lành mạnh.
Người bệnh bị viêm xoang cấp có thể xuất hiện triệu chứng sốt. Dù vậy, không phải mọi trường hợp viêm xoang cấp đều có hiện tượng sốt kèm theo. Sốt thường xuất hiện khi nhiễm trùng lan rộng và hệ miễn dịch đang hoạt động mạnh mẽ để chống lại các tác nhân gây bệnh.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!