Viêm Xoang Hàm

Bệnh viêm xoang hàm là gì? Hình ảnh viêm xoang hàm

Xoang hàm nằm gần xoang trán, tiếp giáp với hốc mũi và hốc mắt. Theo đó, khi bị viêm xoang hàm bệnh thường gây viêm nhiễm hoặc nhiễm trùng lớp niêm mạc xung quanh vùng mắt và hai bên má. 

Có 3 thể bệnh phổ biến phân theo vị trí như:

• Viêm xoang hàm trái: Hốc xoang trái bị viêm nhiễm nặng khiến phần niêm mạc bị sưng tấy và dày lên, xuất hiện dịch nhầy màu trắng hoặc vàng.
• Viêm xoang hàm phải: Là tình trạng với niêm mạc ở vùng mũi phải bị viêm nhiễm gây đau nhức, chảy dịch mủ.
• Viêm xoang hàm hai bên: Tại hốc xoang xung quanh mắt và má bị viêm, nhiễm trùng khiến lớp niêm mạc bị tổn thương.

Phân theo cấp độ

• Viêm xoang hàm cấp tính: Các biểu hiện bệnh kéo dài từ 2 - 5 tuần trở lên. Trong trường hợp này, bệnh chưa tác động nhiều đến sức khỏe, tính mạng, chủ yếu gây mệt mỏi, ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt.
• Viêm xoang hàm mãn tính: Thuộc cấp độ bệnh nặng, các triệu chứng bệnh tiến diễn trên 8 tuần trở lên, có điều trị nhưng không dứt điểm. Theo đó, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng con người.

Các triệu chứng bệnh khá giống với bệnh viêm xoang thông thường. Do đó, để tránh nhầm lẫn người bị viêm xoang hàm cần quan sát thật kỹ các dấu hiệu, biểu hiện của bệnh qua các hình ảnh sau:

Triệu chứng viêm xoang hàm

Các dấu hiệu của bệnh viêm xoang hàm khá rõ rệt. Tuy nhiên, tùy thuộc vào cơ địa, các cấp độ của bệnh,... sẽ cho các triệu chứng khác nhau. Cụ thể như sau:

Triệu chứng viêm xoang hàm cấp tính

• Chảy nước mũi, dịch mũi có màu trắng trong, loãng.
• Đau nhức kèm buốt lạnh vùng đầu và hai thái dương.
• Người viêm xoang hàm cấp tính thường sốt cao, thể hiện rõ rệt về đêm.
• Đau đớn ở hàm trên, quan vùng mắt và hai bên mặt.
• Khi vận động cảm thấy đau nhức vùng tai, ù tai.
• Khi bị viêm xoang hàm cấp tính người bệnh thường bị chóng mặt, buồn nôn.

Dấu hiệu viêm xoang hàm mãn tính

• Các triệu chứng bệnh kéo dài từ 2 – 4 tháng.
• Dịch mũi bắt đầu chảy ra nhiều, đặc biệt vào buổi sáng và tối.
• Nước mũi đặc, chảy ra có màu vàng, xanh 
• Tình trạng nghẹt mũi kéo dài triền miên.
• Hơi thở của người bệnh có mùi tanh, hôi, khó chịu.
• Hai bên thái dương đau dữ dội, thậm chí có co giật nhẹ.

• Chóng Mặt
• Đau Đầu Chóng Mặt Buồn Nôn Mệt Mỏi
• Đau Đầu Buồn Nôn
• Ợ Hơi Có Mùi Hôi

Nguyên nhân bị viêm xoang hàm

Viêm xoang hàm là bệnh lý thường gặp, không ngoại trừ đối tượng nào kể cả người lớn, trẻ em hay phụ nữ có thai,... Chính vì vậy, việc tìm hiểu các nguyên nhân gây bệnh để phòng tránh là điều vô cùng cần thiết. Dưới đây là một số yếu tố chính gây bệnh viêm xoang hàm hiện nay:

• Người bệnh bị viêm mũi chủ quan không điều trị, tạo cơ hội cho vi khuẩn phát triển mạnh gây bệnh viêm xoang hàm.
• Cấu trúc mũi bị lệch, xương hàm trên bị gãy,... 
• Chấn thương vùng mũi do tai nạn giao thông, người có tiền sử phẫu thuật mũi.
• Ảnh hưởng bởi một số bệnh lý khác: Các bệnh lý vệ họng, răng, tai,... nếu không được chữa trị kịp thời có nguy cơ mắc bệnh khác cao.
• Tiếp xúc trực tiếp, thường xuyên với môi trường ô nhiễm, nhiều bụi bẩn.
• Yếu tố thời tiết: Thời tiết quá khắc nghiệt, mưa, lạnh hoặc nắng nóng kéo dài khiến cơ thể chúng ta không thích nghi kịp. Từ đó, các tác nhân gây bệnh dễ dàng xâm nhập vào cơ thể.
• Dị ứng các chất hóa học, phấn hoa, lông động vật,... cũng là một trong số những nguyên nhân gây nên bệnh chủ yếu.
• Sử dụng quá nhiều đồ uống, thực phẩm gây hại như bia, rượu, cà phê, thuốc lào, thuốc lá,... tiềm ẩn nguy cơ mắc bệnh viêm xoang hàm cao.

Viêm xoang hàm có nguy hiểm không?

Viêm xoang hàm không nguy hiểm ở giai đoạn cấp tính nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, ở giai đoạn mạn tính tiềm ẩn nhiều biến chứng, ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và đời sống của người bệnh, bao gồm:

Nhiễm trùng lan rộng:

• Viêm tấy hốc mắt: Viêm nhiễm, sưng đau vùng quanh mắt, ảnh hưởng thị lực.
• Viêm xương: Viêm lan rộng đến xương hàm, xương trán gây đau nhức dữ dội, biến dạng khuôn mặt.
• Viêm màng não, áp xe não: Biến chứng hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm, đe dọa tính mạng.

Ảnh hưởng hô hấp:

• Dịch nhầy từ xoang viêm chảy xuống họng gây viêm họng, viêm thanh quản mạn tính.
• Khó thở, viêm phế quản tái phát nhiều lần.

Các vấn đề khác: Hình thành polyp xoang, giảm chất lượng cuộc sống do nghẹt mũi, đau nhức kéo dài, mất ngủ…

Các phương pháp chẩn đoán

Để chẩn đoán viêm xoang hàm chính xác và đánh giá được mức độ tổn thương , bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng sẽ kết hợp nhiều phương pháp, bao gồm:

Khám lâm sàng

Hỏi bệnh sử: Bác sĩ khai thác các triệu chứng đang gặp (đau đầu, chảy mũi, nghẹt mũi...), tiền sử viêm đường hô hấp trên, dị ứng, các thói quen trong sinh hoạt...

Thăm khám chuyên khoa:

• Quan sát vùng da mặt: sưng, đỏ, đau.
• Gõ nhẹ vùng xoang để tìm điểm đau.
• Soi mũi trước: Đánh giá tình trạng niêm mạc mũi, độ phù nề, dịch nhầy. Tầm soát các bất thường như polyp mũi hay vẹo vách ngăn.

Nội soi mũi

Đây là phương pháp được áp dụng đầu tiên khi người bệnh thăm khám. Thông thường, các bác sĩ sẽ sử dụng dây nội soi mềm có gắn camera, đưa vào mũi bệnh nhân, cho phép quan sát trực tiếp bên trong các hốc xoang ở nhiều góc độ.

Chẩn đoán hình ảnh

Bác sĩ chẩn đoán tình trạng bệnh thông qua hình ảnh để xác định vị trí, cấp độ nghiêm trọng của từng trường hợp. Hiện nay có 2 phương pháp chuẩn đoán phổ biến là X-quang xoang tiêu chuẩn và chụp cắt lớp vi tính xoang.

X-quang xoang tiêu chuẩn:

• Xác nhận tình trạng viêm mờ xoang, mức độ dày niêm mạc.
• Phát hiện tình trạng có dịch ứ đọng trong xoang hàm và đánh giá sơ bộ tổn thương xương, dị vật (nếu có).

Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan) xoang:

• Cung cấp hình ảnh chi tiết, đa chiều, giúp đánh giá chính xác mức độ viêm, tổn thương xoang.
• Phát hiện sớm các biến chứng viêm lan rộng, đánh giá các cấu trúc giải phẫu mũi xoang - là bước vô cùng quan trọng trước khi có chỉ định phẫu thuật (nếu cần).

Xét nghiệm bổ trợ (một số trường hợp)

• Nội soi lấy mẫu dịch mủ: Giúp xác định loại vi sinh vật gây viêm trong viêm xoang hàm cấp nặng hoặc điều trị kéo dài không đáp ứng.
• Test dị ứng: Khi nghi ngờ có viêm mũi dị ứng kèm theo, giúp xác định loại dị nguyên cụ thể.

Các đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh

Viêm xoang hàm là một bệnh lý phổ biến có thể gặp ở tất cả mọi người. Tuy nhiên, một số người có nguy cơ mắc viêm xoang hàm cao hơn những người khác, bao gồm:

• Người có tiền sử viêm mũi dị ứng: Viêm mũi dị ứng làm tổn thương niêm mạc mũi xoang, gây phù nề và tăng tiết dịch nhầy, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và gây viêm xoang. 
• Người có bất thường cấu trúc mũi xoang: Các bất thường bẩm sinh như lệch vách ngăn mũi, phì đại cuốn mũi, polyp mũi hoặc các bất thường mắc phải sau chấn thương, phẫu thuật... đều làm cản trở dòng chảy không khí và dịch nhầy xoang, gây ứ đọng và tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
• Người thường xuyên tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng: Môi trường ô nhiễm, khói bụi, hóa chất, khói thuốc lá... là những tác nhân gây kích ứng niêm mạc mũi xoang, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.
• Người có bệnh lý liên quan đến răng miệng: Các bệnh lý như sâu răng, viêm nướu, áp xe răng... có thể lây lan vi khuẩn sang xoang hàm qua đường máu hoặc trực tiếp qua các lỗ thông giữa răng và xoang hàm.

Cách phòng tránh bệnh viêm xoang hàm tốt

Bệnh viêm xoang hàm không chỉ gây phiền toái trong cuộc sống sinh hoạt mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng của người bệnh. Do vậy, để hạn chế khả năng tái phát, mắc bệnh bạn nên chủ động thực hiện các biện pháp sau:

• Thường xuyên làm sạch các cơ quan của hệ hô hấp. Đặc biệt, với những trường hợp tiếp xúc với bụi bẩn, chất hóa học cần sử dụng nước muối sinh lý, thảo dược để diệt khuẩn.
• Dùng đồ bảo hộ để bảo vệ vùng mũi và họng khi phải tiếp xúc với tác nhân ô nhiễm.
• Hạn chế đến những khu vực đông người, các xí nghiệp, công ty may dệt,...
• Đeo các đồ bảo hộ khi tiếp xúc với người có tiền sử hoặc đang bị các bệnh liên quan đến hệ hô hấp.
• Với những đồ cá nhân như khăn mặt, quần áo, bàn chải đánh răng, khẩu trang,... tuyệt đối không được sử dụng với người khác, thậm chí là người thân.
• Nên tổng vệ sinh nhà cửa ít nhất 2 lần/ tuần để đảm bảo chất lượng không khí. Nếu có điều kiện bạn nên lắp ráp thêm các thiết bị điện tử có chức năng hút bụi, lọc không khí.
• Khi xuất hiện các triệu chứng bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Khi nào cần thăm khám bác sĩ chuyên khoa?

Mặc dù viêm xoang hàm có thể tự khỏi trong một số trường hợp nhẹ, nhưng việc chủ động thăm khám bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng là rất quan trọng để đảm bảo chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả, đặc biệt khi có các dấu hiệu sau đây:

• Triệu chứng kéo dài hoặc tái phát: Nếu các triệu chứng viêm xoang hàm như đau nhức mặt, nghẹt mũi, chảy dịch mũi kéo dài hơn 10 ngày không thuyên giảm hoặc tái phát thường xuyên, cần được đánh giá bởi bác sĩ để xác định nguyên nhân và loại trừ các bệnh lý khác.
• Triệu chứng nghiêm trọng: Sốt cao trên 38 độ C, đau đầu dữ dội, sưng phù mặt, nhìn mờ hoặc nhìn đôi, cứng cổ có thể là dấu hiệu của biến chứng viêm xoang như viêm màng não, áp xe não. Trong trường hợp này, cần đến gặp bác sĩ ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
• Tiền sử dị ứng hoặc các bệnh lý hô hấp: Bệnh nhân có tiền sử dị ứng, hen suyễn, polyp mũi hoặc vẹo vách ngăn mũi nên thăm khám bác sĩ định kỳ để kiểm soát các yếu tố nguy cơ và phát hiện sớm viêm xoang hàm.
• Trẻ em và người cao tuổi: Đối với trẻ em và người cao tuổi, hệ miễn dịch thường yếu hơn, dễ mắc các biến chứng viêm xoang. 
• Phụ nữ mang thai: Trong quá trình mang thai, sự thay đổi nội tiết tố có thể làm tăng nguy cơ viêm xoang, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về các phương pháp điều trị an toàn cho cả mẹ và thai nhi.

Điều trị viêm xoang hàm

Hiện nay, có 3 phương pháp điều trị viêm xoang hàm được áp dụng thường xuyên như: Sử thuốc bài thuốc dân gian, điều trị Tây y, Đông y,... Tuy nhiên, tùy thuộc vào thể bệnh, cơ địa, mức độ nguy hiểm các bác sĩ sẽ chỉ định các các chữa phù hợp như: 

Cách chữa bệnh tại nhà

Các bài thuốc dân gian chữa bệnh chủ yếu sử dụng các thảo dược thiên nhiên có tính kháng khuẩn, trị viêm cao như tỏi, gừng, bạc hà,... ít gây tác dụng phụ và dễ thực hiện. Cụ thể các bài thuốc như sau:

• Dùng tỏi và mật ong: Chuẩn bị khoảng 1 hoặc 2 củ tỏi, sau đó bóc nhánh và đem giã nhuyễn. Chắt lấy phần nước cốt đem trộn với 3 thìa mật ong. Ngâm trong khoảng 2 – 3 tiếng, dùng tăm bông thấm và lăn đều trong hốc mũi. Áp dụng 3 lần/ngày để cảm nhận sự thay đổi.
• Sử dụng lá chanh: Dùng khoảng 20 – 30 lá chanh, đem đun với 500ml nước sạch. Để vị thuốc sôi khoảng 5 – 7 phút rồi tắt bếp. Để nguội và chắt lấy phần nước súc miệng 2 lần/ngày.
• Trị viêm xoang hàm bằng nghệ tươi: Phương pháp này khá đơn giản và dễ làm, bạn chỉ cần nhỏ 2- 3 giọt nước cốt nghệ vào hai lỗ mũi. Duy trì 3 lần/ngày.

• Chữa viêm xoang hàm bằng lá lốt: Dùng 5 – 9 đã rửa sạch, cho vào cối giã nhuyễn và lọc lấy phần nước. Cho nước cốt vào lọ xịt, tiến hành xịt 2 lần/ngày vào lỗ mũi.

Các biện pháp chữa viêm xoang hàm tại nhà giúp giảm nhanh các triệu chứng như đau nhức và nghẹt mũi. Tuy nhiên, chúng chủ yếu làm giảm triệu chứng mà không trị được nguyên nhân gốc rễ của bệnh. Trong trường hợp viêm xoang hàm nghiêm trọng do vi khuẩn hoặc dị ứng, các biện pháp tại nhà có thể không đủ hiệu quả, người bệnh cần kết hợp điều trị y khoa để đạt kết quả tốt nhất.

Viêm xoang hàm uống thuốc gì?

Với những bệnh nhân bị viêm sưng tại xoang hàm các bác sĩ thường chỉ định các loại thuốc kháng sinh, thuốc kháng histamin, giảm đau,... Tuy nhiên, người bệnh sẽ không sử dụng tất cả các loại thuốc trên, mà với mỗi triệu chứng bệnh sẽ được kết hợp một số thuốc phù hợp: 

• Thuốc kháng sinh: Là loại thuốc dành cho người bệnh bị nhiễm khuẩn, bệnh mới khởi phát. Các loại kháng sinh thường được kê đơn bao gồm Amoxicillin, hoặc Amoxicillin kết hợp với Clavulanate, đặc biệt hiệu quả đối với vi khuẩn gram âm và gram dương. Trong trường hợp bệnh nhân có dấu hiệu dị ứng với penicillin, các bác sĩ có thể chọn lựa Cefuroxime hoặc Azithromycin.
• Thuốc kháng histamin: Dành cho người bệnh có biểu hiện đau ngứa ngáy vùng mũi, sưng tấy và viêm nhiễm lớp niêm mạc,... Các loại thuốc steroid như Prednisone có thể được kê đơn, đặc biệt trong các trường hợp viêm xoang mãn tính hoặc cấp tính nặng. Steroid có thể được dùng qua đường uống hoặc dạng xịt mũi để giảm tác dụng phụ.
• Thuốc giảm đau: Có tác dụng điều trị chuyên sâu triệu chứng đau nửa đầu, đau nhức mặt, mũi,..... Các loại thuốc như Ibuprofen, Panadol hoặc Naproxen không chỉ giúp giảm đau mà còn có tác dụng chống viêm, rất hữu ích trong việc quản lý các triệu chứng đau nhức do viêm xoang hàm.
• Thuốc xịt, rửa mũi: Đây được xem là loại thuốc bổ trợ điều trị bệnh viêm xoang hàm. Các loại xịt mũi muối (saline nasal spray) có thể giúp làm sạch và giảm tích tụ chất nhầy, trong khi các loại xịt mũi có chứa oxymetazoline có thể được sử dụng trong ngắn hạn để giảm tắc nghẽn mũi.

Phương pháp điều trị viêm xoang hàm bằng thuốc có nhiều ưu điểm như sự thuận tiện, hiệu quả nhanh chóng và ít xâm lấn. Tuy nhiên, nó không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của bệnh và có thể gây ra tác dụng phụ. Ngoài ra, không phù hợp với mọi trường hợp viêm xoang hàm, đặc biệt là các trường hợp nặng hơn. Do đó, để đạt được kết quả tốt nhất, người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ và kết hợp với các biện pháp khác để đạt được kết quả tốt nhất. Nếu triệu chứng không cải thiện hoặc có dấu hiệu nặng hơn, cần tái khám ngay để được điều chỉnh phác đồ điều trị.

Điều trị viêm xoang hàm bằng Đông y

Y học cổ truyền quan niệm, căn nguyên của bệnh viêm xoang hàm xuất phát từ phong nhiệt, tà hư cộng với sức đề kháng yếu kém, người bệnh thường xuyên tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, các chất độc hại mà nên.

Do vậy, để trị dứt điểm bệnh lý này, cái bài thuốc Đông y tập trung sử dụng các nguồn dược liệu thiên nhiên như: kim ngân hoa, hoàng cầm, cam thảo, đan bì,...có tác dụng bồi dưỡng cơ thể, điều trị chuyên sâu các triệu chứng của bệnh. Người bệnh có thể tham khảo một số bài thuốc sau:

Bài thuốc 1:

Thành phần: Tân di, bạch chỉ, phòng phong, tế tân, xuyên khung, cam thảo, bạc hà, cát cánh, chỉ xác, thương nhĩ tử.

Công dụng:

• Thông khiếu: Giúp khai thông các xoang bị tắc nghẽn do dịch nhầy ứ đọng.
• Tiêu viêm: Giảm viêm nhiễm tại niêm mạc xoang, giảm sưng đau.
• Tán hàn: Làm ấm và giải cảm, đặc biệt hữu ích khi viêm xoang kèm theo triệu chứng sợ lạnh.

Cách dùng: Sắc uống hoặc kết hợp với các phương pháp xông hơi.

Bài thuốc 2:

Thành phần: Thương nhĩ tử, tân di, bạch chỉ, kim ngân hoa, ké đầu ngựa, hoàng bá.

Công dụng:

• Thông mũi: Làm thông thoáng đường thở, giảm nghẹt mũi.
• Tiêu viêm: Kháng viêm, giảm sưng đau tại niêm mạc xoang.
• Sát khuẩn: Ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây viêm xoang.

Cách dùng: Sắc uống hoặc dùng để rửa mũi.

Bài thuốc 3:

Thành phần: Ké đầu ngựa, kim ngân hoa, liên kiều, phòng phong, bạch chỉ, cam thảo.

Công dụng:

• Kháng viêm: Giảm viêm nhiễm, phù nề niêm mạc xoang.
• Giảm đau: Làm dịu cơn đau nhức do viêm xoang gây ra.
• Chống dị ứng: Giảm các triệu chứng dị ứng như hắt hơi, sổ mũi.

Cách dùng: Sắc uống hoặc kết hợp với các phương pháp xông hơi.

Các bài thuốc Đông y thường được gia giảm thành phần tùy theo thể trạng và tình trạng bệnh của từng người. Vì vậy, việc tham khảo ý kiến thầy thuốc chuyên môn trước khi sử dụng là rất quan trọng. Đông y thường có tác dụng chậm nhưng bền vững, người bệnh cần kiên trì sử dụng theo đúng chỉ định để đạt hiệu quả tốt nhất. Để tăng hiệu quả điều trị, có thể kết hợp sử dụng thuốc Đông y với các phương pháp khác như xông hơi, rửa mũi, châm cứu...

Dược liệu chữa bệnh

Dược liệu thiên nhiên là một phần không thể thiếu trong kho tàng y học cổ truyền. Việc ứng dụng các dược liệu này vào điều trị viêm xoang hàm không chỉ mang lại hiệu quả mà còn an toàn và ít tác dụng phụ. Một số loại dược liệu được dùng phổ biến hỗ trợ điều trị viêm xoang hàm như Tân Di Hương, Thương Nhĩ Tử, Ké Đầu Ngựa…

Việc lựa chọn và kết hợp các loại dược liệu sao cho phù hợp không chỉ cần sự hiểu biết sâu sắc về tính chất của từng loại thảo mộc mà còn phải dựa trên kinh nghiệm lâm sàng và tinh thông trong việc đánh giá tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân. Nhờ vào sự tinh tế và chiều sâu trong ứng dụng, phương pháp điều trị bằng thảo dược thiên nhiên vẫn ngày càng được nhiều người tin tưởng và áp dụng, mang lại hiệu quả thiết thực trong việc cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Bài viết là những thông tin tổng quát nhất liên quan đến bệnh viêm xoang hàm. Mong rằng, với những kiến thức bài viết đưa ra sẽ giúp quý độc giả hiểu rõ hơn về căn bệnh này. Để từ đó, người bệnh chủ động hơn trong cách phòng chống và điều trị.

• Cây Ké Đầu Ngựa
• Hoa Đu Đủ Đực