Viêm Họng

Bệnh viêm họng là bệnh gì? Có lây không?

Viêm họng (tên tiếng anh là Pharyngitis) là bệnh lý đường hô hấp trên phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ em, người già và người suy giảm miễn dịch. Tình trạng này xảy ra nhiều vào thời điểm giao mùa (đặc biệt khi thời tiết chuyển từ nóng sang lạnh đột ngột).

Bệnh gây ra bởi các tác nhân ngoài môi trường xâm nhập thông qua đường hô hấp. Viêm họng cũng có thể khởi phát cùng với một số bệnh lý hô hấp khác như viêm amidan, viêm mũi, viêm tai giữa,….hoặc khởi phát riêng biệt với các dấu hiệu đặc trưng.

Khi tác nhân đường hô hấp xâm nhập gây kích ứng mạnh niêm mạc hầu họng và gây viêm nhiễm. Các tổ chức niêm mạc sưng đau gây bít tắc đường thở, khiến người bệnh khó chịu, muốn ho, đau rát cổ họng,….

Bệnh viêm họng thường diễn tiến qua hai giai đoạn là: Viêm nhiễm cấp tính và mãn tính. Cụ thể là:

• Thể cấp tính: Các triệu chứng ở mức độ cấp tính, gây khó chịu dữ dội cho người bệnh. Tuy nhiên, nếu phát hiện ngay ở mức độ này, việc điều trị sẽ đơn giản hơn nhiều và có thể khỏi hoàn toàn sau 5-7 ngày
• Thể mãn tính: Các biểu hiện bệnh diễn tiến với mức độ nghiêm trọng hơn và tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây biến chứng. Việc điều trị cũng cần nhiều thời gian và phức tạp hơn.

Nếu nguyên nhân chính gây viêm họng là do virus, vi khuẩn đường hô hấp, bệnh lý này hoàn toàn CÓ THỂ LÂY từ người sang người.

Người khỏe mạnh có thể lây bệnh do tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hoặc thông qua tiếp xúc gián tiếp (dùng chung đồ, dùng chung bát đũa, dùng chung quần áo,….).

Một số hình ảnh bệnh viêm họng để người bệnh có thể tham khảo:

Triệu chứng viêm họng

Bệnh viêm họng có nhiều dạng với các biểu hiện đặc trưng khác nhau theo từng giai đoạn. Cụ thể, có thể chia ra thành ba dạng bệnh phổ biến nhất: dạng cấp tính, dạng mãn tính và dạng viêm họng hạt

Viêm họng cấp tính

Ở dạng bệnh này, người bệnh thường bị khó chịu dữ dội với các triệu chứng như sau:

• Ho: Người bệnh ho dữ dội, ho nhiều đặc biệt khi nằm. Ban đầu thường khởi phát với các cơn ho khan, lâu ngày diễn tiến sang mức độ ho có đờm.
• Đau rát cổ họng: Tình trạng viêm nhiễm và ho nhiều khiến người bệnh có cảm giác nóng rát cổ họng. Cơn đau tăng khi ăn uống hoặc nói chuyện.
• Khàn tiếng: Ho nhiều gây ảnh hưởng đến dây thanh quản và ảnh hưởng đến giọng nói của người bệnh. Người bệnh bị khàn tiếng, thậm chí nghiêm trọng hơn là biến đổi giọng nói.
• Xuất tiết đường mũi họng: Biểu hiện ho đi kèm với khạc đờm (đờm trong hoặc có màu xanh/vàng), ngạt mũi, chảy nước mũi,…
• Niêm mạc họng sưng đỏ: Có thể quan sát thấy tình trạng xung huyết, tấy đỏ bằng mắt thường. Một số trường hợp còn quan sát rõ hai khối amidan sưng to.
• Mệt mỏi, gây sốt: Người bệnh có thể bị sốt (sốt nhẹ hoặc cao tùy thuộc tình trạng người bệnh).

Viêm họng mãn tính

Các biểu hiện ở dạng viêm họng thể mãn tính không rõ rệt và thường có xu hướng mờ nhạt hơn. Tuy nhiên, xét về mức độ nghiêm trọng, tình trạng này nguy hiểm hơn với nhiều nguy cơ biến chứng.

Cụ thể, một số dấu hiệu điển hình của thể bệnh này như sau:

• Ngứa họng: Người bệnh thường xuyên bị ngứa họng, nóng họng và muốn ho. Ngoài ra, trong lúc ngủ và sau khi ngủ dậy, người bệnh có cảm giác vướng họng, khó thở.
• Ho nhiều: Cơn ho thường không dữ dội nhưng dai dẳng. Tiếng ho nặng và thường xuất hiện về ban đêm.
• Khàn giọng: Người bệnh cũng có thể xuất hiện biểu hiện khàn giọng do ảnh hưởng của tình trạng viêm nhiễm hầu họng kéo dài.
• Khạc nhổ: Tình trạng xuất tiết đường mũi họng xuất hiện thường xuyên. Người bệnh cũng có thể bị buồn nôn do tình trạng xuất tiết thường xuyên.
• Khó thở: Đặc biệt khi nằm, người bệnh thường cảm thấy khó thở, thở rít do cổ họng sưng đau.

Viêm họng hạt

Các triệu chứng của tình trạng này nhìn chung khá giống với viêm họng thông thường. Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý một số biểu hiện sau:

• Ho có đờm nặng, chất tiết đặc quánh (màu trong hoặc xanh/vàng). Trường hợp đờm có màu xanh/vàng cần tiến hành điều trị sớm do đã có dấu hiệu nhiễm trùng.
• Thành họng hình thành ổ mủ trắng, các ổ mủ xuất hiện lấm tấm hoặc thành mảng trắng, nhìn rõ bằng mắt thường.
• Biểu hiện ngứa rát, nóng đỏ và muốn ho xuất hiện nhiều hơn.
• Người bệnh thường xuất hiện kèm theo biểu hiện sốt cao do nhiễm khuẩn nghiêm trọng.
• Một số trường hợp nặng, người bệnh có sờ thấy hạch nổi ở cổ, khạc ra máu hoặc đờm nhầy có màu bất thường.

Nguyên nhân gây bệnh viêm họng

Viêm họng là bệnh lý hô hấp do các tác nhân từ môi trường ngoài xâm nhập và gây kích ứng viêm nhiễm. Theo các chuyên gia y tế, một số nguyên nhân gây bệnh chính phải kể đến như:

• Tác nhân virus: 70-80% các ca bệnh đều do tác nhân virus gây nên. Một số loại virus thường gặp là virus gây bệnh sởi, gây cúm, virus APC, virus hợp bào hô hấp RSV (thường gây bệnh ở trẻ em)
• Vi khuẩn xâm nhập: Các bệnh hô hấp gây ra bởi vi khuẩn thường kèm theo tình trạng nhiễm trùng và tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng hơn. Các dạng vi khuẩn thường gây bệnh như liên cầu khuẩn, phế cầu khuẩn,….
• Thay đổi thời tiết: Thời tiết đột ngột thay đổi (đặc biệt khi chuyển từ nóng sang lạnh), cơ thể chưa kịp thích nghi, tạo điều kiện thuận lợi cho sự xâm nhập của tác nhân gây bệnh.
• Môi trường sống: Người sống trong môi trường ô nhiễm lâu ngày hoặc thường xuyên phải tiếp xúc với khói bụi, hóa chất (do tính chất công việc) cũng là đối tượng dễ mắc các bệnh lý hô hấp (trong đó có viêm họng)
• Bệnh dị ứng: Người bệnh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng (thời tiết, phấn hoa, lông động vật) có thể kèm theo bệnh viêm họng. Ngoài ra, người bệnh còn bị nổi mẩn đỏ, ngứa ngáy, buồn nôn, nôn,… và một số biểu hiện của bệnh dị ứng khác
• Chấn thương tại họng: Viêm nhiễm tại họng có thể xảy ra bởi chấn thương tại họng hoặc là di chứng để lại sau các thủ thuật can thiệp ngoại khoa tại họng (liên quan đến yếu tố kỹ thuật hoặc cơ địa người bệnh)
• Biến chứng từ các bệnh lý hô hấp khác: Xảy ra bởi các bệnh lý như: viêm amidan, viêm mũi, viêm xoang, cảm lạnh, cảm cúm,….
• Bệnh lý dạ dày: Lượng acid dư thừa đẩy ngược lên vùng hầu họng gây viêm loét và gây ho. Với tình trạng này, người bệnh phải điều trị triệt để tình trạng viêm loét dạ dày để dứt điểm triệu chứng viêm họng.

Nhận định chính xác nguyên nhân sẽ giúp việc điều trị hiệu quả và nhanh chóng dứt điểm các triệu chứng bệnh. Người bệnh nên đi khám để được bác sĩ chỉ định các phương pháp thăm khám phù hợp khác.

Bệnh viêm họng có nguy hiểm không?

Viêm họng là bệnh lý hô hấp phổ biến, xảy ra do các tác nhân vi khuẩn, virus xâm nhập và gây viêm. Đây không phải bệnh nghiêm trọng do có thể điều trị dứt điểm sau 5-7 ngày (nếu ở dạng bệnh cấp tính).

Tuy nhiên, một số trường hợp diễn tiến mãn tính tăng nguy cơ gây biến chứng, cụ thể là một số bệnh như:

• Viêm dây thanh quản.
• Viêm phế quản – phổi.
• Viêm phổi.
• Viêm mũi mãn tính.
• Viêm tai giữa mãn tính.
• Viêm amidan.

Ngoài các biến chứng liên quan đến đường hô hấp, nghiêm trọng hơn, bệnh viêm họng còn có thể lan sang một số cơ quan lân cận. Đặc biệt, các bệnh lý hô hấp thường liên quan đến tim, thận, khớp. Nếu không điều trị sớm, người bệnh có thể bị viêm cầu thận, viêm khớp, viêm cơ tim hoặc nghiêm trọng hơn là suy tim.

Chẩn đoán viêm họng như thế nào?

Để đảm bảo an toàn trong điều trị, người bệnh nên đi thăm khám chuyên khoa phù hợp càng sớm càng tốt.

Bác sĩ có thể dựa vào các chỉ tiêu sau để đánh giá về tình trạng bệnh:

• Mức độ ho, tính chất cơn ho (ho ít, ho nhiều, ho khan, ho có đờm,…).
• Soi họng và kiểm tra tình trạng viêm nhiễm thành họng (mức độ tấy đỏ/có ổ mủ hay không/amidan có sưng hay không).
• Kiểm tra dịch nhầy mũi họng (màu sắc/có nhiễm khuẩn hay không…).
• Thực hiện các xét nghiệm cần thiết để đánh giá chính xác nhóm tác nhân gây nhiễm khuẩn ở người bệnh.

Dựa vào kết quả thăm khác, bác sĩ chuyên môn đề ra chỉ định điều trị phù hợp. Tùy vào tình trạng viêm nhiễm và mức độ viêm họng, người bệnh có thể áp dụng các phương pháp chữa trị khác nhau.

Đối tượng

Viêm họng là một bệnh lý phổ biến, có thể gặp ở mọi đối tượng, không phân biệt độ tuổi hay giới tính. Tuy nhiên, một số nhóm người có nguy cơ mắc bệnh cao hơn do đặc thù về sức khỏe, môi trường sống hoặc nghề nghiệp:

1. Trẻ em:

Hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện, dễ bị nhiễm virus và vi khuẩn gây viêm họng. Đặc biệt, trẻ nhỏ thường có thói quen đưa tay lên miệng, mũi, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.

2. Người lớn tuổi:

Càng lớn tuổi, hệ miễn dịch suy giảm, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng, bao gồm cả viêm họng. Ngoài ra, người cao tuổi thường mắc các bệnh lý mãn tính khác, làm tăng nguy cơ biến chứng viêm họng.

3. Người có sức đề kháng yếu:

Những người mắc các bệnh mạn tính như tiểu đường, HIV/AIDS, ung thư... hoặc đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch có nguy cơ cao bị viêm họng do hệ miễn dịch suy yếu.

4. Người làm việc trong môi trường tiếp xúc với khói bụi, hóa chất độc hại:

Những tác nhân như khói bụi, hóa chất độc hại, khói thuốc lá... gây kích ứng đường hô hấp, làm tăng nguy cơ viêm họng.

5. Những người làm công việc có môi trường đặc thù:

Những người thường xuyên phải nói nhiều, hít thở không khí khô, lạnh hoặc ô nhiễm, như giáo viên, ca sĩ, nhân viên bán hàng.... dễ bị viêm họng.

6. Người có tiền sử dị ứng:

Những người bị dị ứng với phấn hoa, bụi nhà, lông động vật... dễ bị viêm họng do phản ứng dị ứng gây kích ứng niêm mạc họng.

7. Người có thói quen sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá:

Thuốc lá và rượu bia làm suy yếu hệ miễn dịch, gây tổn thương niêm mạc họng, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây viêm nhiễm.

Lưu ý: Đây chỉ là những nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn, không có nghĩa là những người khác không thể bị viêm họng. Việc bảo vệ sức khỏe, phòng ngừa các yếu tố nguy cơ và thăm khám bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường là rất quan trọng để ngăn ngừa và điều trị viêm họng hiệu quả.

Phòng ngừa bệnh viêm họng như thế nào hiệu quả?

Bệnh viêm họng dù không phải bệnh lý nguy hiểm nhưng là bệnh lý hô hấp phổ biến, gây khó chịu và ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt của người bệnh. Thực hiện các biện pháp phòng ngừa là điều cần thiết để ngăn ngừa tình trạng bệnh này. Cụ thể cần lưu ý:

• Vệ sinh răng miệng đúng cách bằng nước muối sinh lý, thực hiện phương pháp này tối thiểu 2 lần/ngày.
• Uống đủ nước (tối thiểu 2 lít nước/ngày), không để cổ họng bị khô. Tuy nhiên, hạn chế uống nước lạnh thường xuyên, liên tục.
• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt vào thời điểm giao mùa (thời tiết chuyển từ nóng sang lạnh).
• Đeo khẩu trang khi ra ngoài và đến những nơi bị ô nhiễm khói bụi, hóa chất,….
• Hạn chế tiếp xúc với người có biểu hiện viêm họng, không dùng chung đồ cá nhân cũng như quần áo với người bệnh.
• Tập thể thao hàng ngày nhẹ nhàng để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể, cải thiện hệ thống miễn dịch.
• Đi khám ngay khi có các biểu hiện khởi phát của viêm họng, điều trị theo đúng chỉ định của bác sĩ.
• Không tự ý dùng thuốc hoặc điều trị bằng các phương pháp không hiệu quả khiến bệnh diễn tiến sang dạng mãn tính nhanh chóng.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Viêm họng thường là bệnh lành tính và có thể tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bạn cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng để được thăm khám và điều trị kịp thời:

1. Viêm họng kéo dài:

Nếu các triệu chứng viêm họng như đau rát, khó nuốt, sốt nhẹ... kéo dài hơn 5-7 ngày mà không có dấu hiệu thuyên giảm hoặc có xu hướng nặng hơn, bạn nên đi khám để xác định nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp.

2. Triệu chứng nặng:

• Sốt cao trên 38.5 độ C: Có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nặng.
• Đau họng dữ dội: Gây khó khăn trong việc ăn uống và nói chuyện.
• Khó thở hoặc thở khò khè: Cần được thăm khám ngay để loại trừ các bệnh lý nguy hiểm.
• Cổ nổi hạch: Đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc các bệnh lý khác.
• Phát ban: Một số bệnh nhiễm trùng có thể gây phát ban kèm theo viêm họng.

3. Các trường hợp đặc biệt:

• Trẻ em dưới 3 tuổi: Trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, dễ bị biến chứng nên cần được thăm khám ngay khi có dấu hiệu viêm họng.
• Phụ nữ mang thai: Viêm họng trong thai kỳ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi, cần được bác sĩ tư vấn và điều trị.
• Người có bệnh mãn tính: Người mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường, tim mạch, suy giảm miễn dịch... có nguy cơ cao bị biến chứng viêm họng, cần được theo dõi chặt chẽ.

4. Nghi ngờ viêm họng do vi khuẩn gây lên:

Nếu có các dấu hiệu nghi ngờ viêm họng do vi khuẩn như amidan sưng to, có mủ trắng, sốt cao, đau đầu, mệt mỏi... bạn nên đi khám để được làm xét nghiệm và điều trị bằng kháng sinh nếu cần thiết.

5. Sau khi điều trị không đỡ:

Nếu đã tự điều trị tại nhà hoặc sử dụng thuốc theo đơn nhưng không thấy cải thiện, thậm chí triệu chứng còn nặng hơn, bạn cần đến gặp bác sĩ để được đánh giá lại và có hướng điều trị phù hợp.

Việc đi khám bác sĩ kịp thời không chỉ giúp bạn điều trị hiệu quả viêm họng mà còn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Phương pháp điều trị viêm họng

Viêm họng uống thuốc gì? (Phương pháp Tây y)

Phương pháp điều trị bằng thuốc Tây y thường được chỉ định cho người bệnh bị viêm họng mãn tính hoặc viêm họng hạt. Với nhóm thuốc này, tình trạng bệnh có thể thuyên giảm nhanh chóng sau một thời gian dùng thuốc.

Tuy nhiên, nhược điểm là nguy cơ gây tác dụng phụ của thuốc nếu dùng kéo dài. Ngoài ra, nếu người bệnh dùng không đúng cách hoặc không đúng chỉ định của bác sĩ còn có thể gây ra hiện tượng “nhờn thuốc”.

Một số nhóm thuốc mà bác sĩ chỉ định cho người bệnh bị viêm nhiễm tại họng như sau:

• Thuốc kháng sinh: Chỉ định khi nguyên nhân chính gây viêm nhiễm là do virus, vi khuẩn, có tình trạng nhiễm trùng. Bác sĩ thường chỉ định dùng kháng sinh theo liệu trình điều trị từ 5-7 ngày (hoặc kéo dài hơn) tùy theo mức độ nhiễm khuẩn. Các loại kháng sinh thường được dùng như Cefalexin; Amoxicillin; Ampicillin; Gentamicin;…
• Thuốc giảm ho: Chỉ định trong trường hợp người bệnh ho nhiều, ho dữ dội đặc biệt khi ngủ. Nhóm thuốc này chỉ nên áp dụng cho người bệnh có biểu hiện ho khan. Cụ thể, một số loại thuốc thường được dùng như: Dextromethorphan; Terpin Codein; Noscapin;….
• Thuốc long đờm: Chỉ định cho người bệnh có biểu hiện ho có đờm; xuất tiết nhiều theo đường mũi họng. Nhóm thuốc này hỗ trợ đưa chất nhầy ra ngoài, cải thiện tình trạng khó thở, ngạt mũi, ứ đọng dịch nhầy trong cổ họng.
• Thuốc giảm đau, hạ sốt: Chỉ định cho người bệnh khi có cơn sốt trên 38,5 độ. Có nhiều dạng dùng, chỉ định với liều lượng phù hợp với độ tuổi, cân nặng và mức độ bệnh.
• Thuốc kháng viêm corticoid: Nhóm thuốc kê kèm theo với tác dụng hỗ trợ làm lành các ổ viêm loét tại niêm mạc hầu họng. Người bệnh cải thiện rõ rệt biểu hiện sưng đau, tấy đỏ do viêm nhiễm, ăn uống và hít thở dễ dàng hơn.
• Một số thuốc khác: Ngoài ra, nếu người bệnh bị viêm họng do một số nguyên nhân khác (bệnh lý hô hấp khác, trào ngược dạ dày), bác sĩ cần chỉ định thêm các nhóm thuốc phù hợp để điều trị dứt điểm bệnh lý nền.

Người bệnh phải thường xuyên theo dõi tình trạng bệnh trong quá trình dùng thuốc. Nếu có bất kỳ biểu hiện gì bất thường, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được xử lý kịp thời.

Chữa viêm họng tại nhà bằng mẹo dân gian

Với tình trạng viêm họng mức độ nhẹ, người bệnh có thể điều trị với các mẹo dân gian tại nhà khá lành tính. Tuy nhiên, chỉ nên coi đây là  phương pháp hỗ trợ kết hợp với phương pháp điều trị chính.

Người bệnh có thể tham khảo các mẹo điều trị sau đây:

• Súc miệng với nước muối: Người bệnh có thể dùng nước muối sạch súc miệng mỗi ngày để làm sạch cổ họng. Khả năng sát khuẩn nhẹ của muối ngăn ngừa sự phát triển của tác nhân gây bệnh (làm sạch “môi trường” thuận lợi cho sự phát triển của virus, vi khuẩn).
• Mật ong – chanh: Chanh và mật ong là hai nguyên liệu có tính kháng khuẩn và dịu cổ họng tương đối tốt. Người bệnh chuẩn bị khoảng ½ quả chanh (vắt lấy nước cốt), thêm 200ml nước ấm và một lượng mật ong vừa đủ. Khuấy đều và dùng ngay khi còn ấm để giữ hiệu quả điều trị cao nhất.
• Tỏi: Người bệnh có thể sử dụng trực tiếp tỏi tươi (3-4 tép) trong bữa ăn hàng ngày để trị viêm họng. Ngoài ra, có thể bóc vỏ, ngâm với mật ong tối thiểu 1 tuần. Chắt lấy phần nước cốt sử dụng, có thể dùng cả phần tỏi để gia tăng hiệu quả.
• Gừng tươi: Gừng có vị cay, tính ấm nóng, rất tốt cho các chứng bệnh hô hấp. Người bệnh có thể sử dụng đơn giản với một lát gừng tươi, thêm vài hạt muối, ngậm trực tiếp trong cổ họng. Ngoài ra, cũng có thể kết hợp gừng với trà mật ong để uống hàng ngày.

Người bệnh bị viêm họng nên ăn gì, kiêng gì?

Một chế độ ăn phù hợp sẽ giúp quá trình điều trị rút ngắn hơn và không gây kích ứng cổ họng. Do đó, trong bữa ăn hàng ngày, người bệnh nên lưu ý bổ sung thêm:

• Nhóm thực phẩm giàu vitamin C, cụ thể là hoa quả, rau xanh,…giúp người bệnh nâng cao sức đề kháng, làm dịu cổ họng và giảm ho.
• Nhóm thực phẩm lỏng, loãng và dễ nuốt như cháo, canh, súp,….vừa dinh dưỡng lại vừa dễ tiêu hóa, không gây vướng mắc tại cổ họng.
• Nhóm thực phẩm giàu kẽm như ngao, sò, tôm,….Thành phần kẽm trong món ăn giúp người bệnh nâng cao và cải thiện sức đề kháng cho người bệnh.
• Nhóm thực phẩm có tính mát, ví dụ như một số loại rau củ như mướp đắng, rau đay, rau lang,mồng tơi,….giúp cổ họng thanh nhiệt và giảm cơn ho.
• Bổ sung thêm nước, không để cổ họng bị khô. Có thể uống dưới nhiều dạng như nước khoáng, nước hoa quả, nước canh,….

Bên cạnh nhóm thực phẩm nên ăn, người bệnh bị viêm họng cũng cần chú ý kiêng những đồ sau:

• Nhóm thực phẩm khô cứng (bánh quy, bánh mì,…) tránh gây kích ứng hoặc vướng mắc tại cổ họng.
• Đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn chiên xào,….Vì lượng dầu mỡ dư thừa có thể vướng lại ở cổ họng và gây tăng sinh dịch nhầy nhiều hơn.
• Các loại hạt như hạt bí, hạt hướng dương,….kích ứng cổ họng, gây ngứa và khiến người bệnh ho nhiều hơn.
• Đồ ăn nhiều gia vị cay nóng (ớt, hạt tiêu,…) gây kích ứng cổ họng và làm nghiêm trọng hơn các ổ viêm loét tại niêm mạc hầu họng.
• Chất kích thích như thuốc lá, đồ uống có cồn hoặc uống nước có gas cũng ảnh hưởng tới tình trạng viêm nhiễm tại họng.

Huyệt đạo

Bấm huyệt là một phương pháp hỗ trợ điều trị viêm họng được áp dụng trong y học cổ truyền. Việc tác động vào các huyệt đạo cụ thể có thể giúp giảm đau, giảm viêm, tăng cường tuần hoàn máu và nâng cao sức đề kháng của cơ thể. Dưới đây là một số huyệt đạo thường được sử dụng trong điều trị viêm họng:

Liệt Khuyết:

• Vị trí: Nằm ở mặt sau cổ tay, trên lằn chỉ cổ tay, nơi tiếp giáp giữa xương quay và xương trụ.
• Tác dụng: Giảm đau họng, giảm ho, long đờm, tiêu viêm.

Hợp Cốc:

• Vị trí: Nằm ở mu bàn tay, giữa ngón cái và ngón trỏ, nơi tạo thành hình chữ V khi xòe bàn tay.
• Tác dụng: Giải cảm, giảm đau, hạ sốt, tiêu viêm.

Thiên Đột:

• Vị trí: Nằm ở giữa cổ, trên chỗ lõm dưới yết hầu.
• Tác dụng: Giảm đau họng, giảm ho, tiêu đờm, lợi yết hầu.

Thiên Tụ

• Vị trí: Nằm ở giữa xương đòn, trên đường thẳng nối giữa hai đầu vú.
• Tác dụng: Giảm ho, long đờm, tiêu viêm, giảm đau tức ngực.

Phong Trì

• Vị trí: Nằm ở hai bên gáy, dưới xương chẩm, trên đường thẳng nối giữa hai mép tóc mai.
• Tác dụng: Giải cảm, giảm đau đầu, giảm chóng mặt, giảm nghẹt mũi.

Cách bấm huyệt:

• Dùng ngón tay cái hoặc ngón trỏ: Ấn nhẹ vào huyệt đạo, day tròn theo chiều kim đồng hồ hoặc ngược chiều kim đồng hồ.
• Thời gian: Mỗi huyệt bấm khoảng 1-3 phút, ngày bấm 2-3 lần.
• Lưu ý: Bấm huyệt nhẹ nhàng, không quá mạnh để tránh gây đau hoặc tổn thương da.

Kết hợp với các phương pháp khác:

Bấm huyệt chỉ là phương pháp hỗ trợ, không thể thay thế hoàn toàn các biện pháp điều trị khác như sử dụng thuốc, nghỉ ngơi, uống nhiều nước... Để đạt hiệu quả tốt nhất, nên kết hợp bấm huyệt với các phương pháp điều trị khác theo chỉ định của bác sĩ.

Lưu ý:

• Bấm huyệt không nên áp dụng cho phụ nữ mang thai, người có bệnh lý tim mạch, huyết áp cao, hoặc đang bị sốt cao.
• Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong quá trình bấm huyệt, nên ngừng ngay và tham khảo ý kiến bác sĩ.

• Huyệt Hợp Cốc
• Huyệt Phong Trì

Dược liệu

Viêm họng trong Đông y được xem là do phong nhiệt hoặc phong hàn xâm nhập vào cơ thể, gây tổn thương phế và tỳ. Dược liệu chữa viêm họng thường có tác dụng thanh nhiệt giải độc, tiêu viêm, giảm đau, kháng khuẩn và tăng cường sức đề kháng. Dưới đây là một số dược liệu phổ biến và cách sử dụng:

1. Kim ngân hoa:

• Cơ chế: Thanh nhiệt giải độc, lương huyết tiêu viêm, kháng khuẩn.
• Thành phần dinh dưỡng: Flavonoid, saponin, acid chlorogenic có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn, chống oxy hóa.
• Món ăn/thức uống: Trà kim ngân hoa (hãm với nước sôi), canh kim ngân hoa nấu thịt nạc, cháo kim ngân hoa.

2. Cúc hoa:

• Cơ chế: Thanh nhiệt giải độc, tán phong thấp, mát gan sáng mắt.
• Thành phần dinh dưỡng: Flavonoid, tinh dầu, adenin có tác dụng chống viêm, giảm đau, kháng khuẩn.
• Món ăn/thức uống: Trà cúc hoa (hãm với nước sôi), cháo cúc hoa, gỏi cúc hoa.

3. Bạc hà:

• Cơ chế: Tán phong nhiệt, thanh lợi đầu mục, giải độc.
• Thành phần dinh dưỡng: Menthol, menthyl acetate, menthofuran có tác dụng kháng khuẩn, giảm đau, thông mũi họng.
• Món ăn/thức uống: Trà bạc hà (hãm với nước sôi), canh bạc hà nấu thịt, nộm rau muống với bạc hà.

4. Kinh giới:

• Cơ chế: Tán phong hàn, giải biểu, thanh nhiệt.
• Thành phần dinh dưỡng: Tinh dầu, flavonoid, acid phenolic có tác dụng kháng khuẩn, kháng virus, giảm ho.
• Món ăn/thức uống: Trà kinh giới (hãm với nước sôi), cháo kinh giới, canh kinh giới nấu cá.

5. Cam thảo:

• Cơ chế: Bổ tỳ ích khí, thanh nhiệt giải độc, nhuận phế chỉ khái.
• Thành phần dinh dưỡng: Glycyrrhizin, flavonoid, polysaccharide có tác dụng chống viêm, giảm đau, long đờm.
• Món ăn/thức uống: Trà cam thảo (hãm với nước sôi), canh gà hầm cam thảo, chè đậu xanh cam thảo.

Lưu ý:

• Các dược liệu trên chỉ có tác dụng hỗ trợ điều trị, không thể thay thế hoàn toàn thuốc Tây y.
• Trước khi sử dụng, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về liều lượng và cách dùng phù hợp.
• Không sử dụng dược liệu khi có mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú cần thận trọng khi sử dụng dược liệu.

Bài viết trên đã cung cấp cho người bệnh thông tin cơ bản nhất về bệnh viêm họng. Bệnh lý này tuy không nguy hiểm nhưng nếu không điều trị sớm, có thể diễn tiến sang dạng mãn tính và việc chữa trị phức tạp hơn. Người bệnh nên chủ động đi khám và điều trị theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn và ngăn ngừa biến chứng.