Viêm họng cấp ở trẻ khiến nhiều cha mẹ lo lắng bệnh có nguy hiểm ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ hay không? Thấu hiểu suy nghĩ của cha mẹ, vì vậy bài viết dưới đây sẽ giúp cha mẹ hiểu hơn về tình trạng bệnh cũng như cách điều trị viêm họng hiệu quả nhất.
Viêm họng cấp ở trẻ là gì?
Viêm họng cấp ở trẻ là tình trạng viêm nhiễm trong niêm mạc và cấu trúc trong vòm họng của bé. Đây là bệnh hô hấp phổ biến, thường xuất hiện khi thời tiết giao mùa. Bệnh khiến trẻ khó chịu và quấy khóc vì các triệu chứng sốt, sưng, đau rát họng,...
Dấu hiệu viêm họng cấp ở trẻ
- Trẻ có dấu hiệu bị nóng sốt đột ngột, sốt cao lên đến 39 – 40 độ.
- Bị khô, đau rát cổ họng dẫn đến trẻ bị khó chịu trong người, hay quấy khóc, biếng ăn và dễ bị nôn trớ khi ăn.
- Ho khan hoặc ho có đờm kéo dài: Ở giai đoạn ủ bệnh, trẻ thường hay ho khan, sau đó chuyển sang ho có đờm. Nhiều bé có dấu hiệu ho kéo dài nhiều ngày không khỏi.
- Thường xuyên chảy nước mũi hoặc nước mắt.
- Cổ họng bé thấy niêm mạc họng sưng đỏ và nổi hạch sưng tấy và đau ở góc hàm.
- Trẻ có thể có dấu hiệu đi ngoài phân lỏng.
- Ngoài ra, trẻ còn gặp một số dấu hiệu khác như đau đầu, ù tai, đau cổ họng khi nuốt thức ăn.
Các triệu chứng viêm họng này thường kéo dài trong 7 đến 10 ngày và có thể nhanh chóng thuyên giảm khi được điều trị đúng cách.
Khi trẻ có dấu hiệu như: Bị đau họng kéo dài, ho liên tục gây ảnh hưởng đến giấc ngủ, khó thở hoặc khó nuốt, nôn ói thường xuyên sau khi ăn, sốt cao không rõ nguyên nhân,...
Bạn nên đưa con tới bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và điều trị. Các dấu hiệu này lâu ngày sẽ dẫn đến biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.
Nguyên nhân gây viêm họng cấp ở trẻ
Do điều kiện sống:
- Thời tiết thay đổi đột ngột, mưa ẩm, gió lạnh.
- Tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng: Khói xe, khói thuốc lá, thuốc lào, phấn hoa, than, bụi bẩn,...
- Trẻ thay đổi môi trường sống, ví dụ như mới đi học nhà trẻ, mẫu giáo,....
- Trẻ mới được cai sữa hoặc thay đổi chế độ ăn dặm.
Do virus, vi khuẩn, nấm:
- Do các loại virus như virus cúm, virus sởi,...
- Do các loại vi khuẩn phế cầu, tụ cầu, liên cầu,... Trong đó nguy hiểm nhất là do liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A có thể dẫn đến biến chứng như viêm khớp cấp, viêm cầu thận cấp,...
- Do nấm, tiêu biểu nhất là nấm Candida.
Có trên 80% các trường hợp trẻ em lúc đầu chỉ bị viêm mũi, họng do virus. Sau vài ngày, sức đề kháng của cơ thể trẻ yếu dần, đặc biệt các bé suy dinh dưỡng hoặc đang mắc các bệnh đường hô hấp (VA, hen phế quản) thì các loại vi khuẩn khác đang sống ký sinh ở họng, mũi phát triển mạnh và gây bệnh.
Biến chứng viêm họng cấp ở trẻ
Biến chứng tại chỗ:
- Áp xe quanh amidan gây đau, sốt cao, khó nuốt, thậm chí khó thở.
- Viêm tấy lan tỏa gây phù nề, đau nhức, khó thở, nuốt nghẹn.
- Viêm thanh khí phế quản gây ho khan, khàn tiếng, khó thở.
Biến chứng gần:
- Viêm tai giữa gây đau tai, sốt, quấy khóc, chảy mủ tai.
- Viêm xoang gây đau nhức vùng mặt, chảy mũi đặc, nghẹt mũi.
- Viêm hạch cổ sưng to, đau.
Biến chứng xa:
- Thấp tim: gây tổn thương van tim, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng tim.
- Viêm cầu thận cấp: gây tổn thương cầu thận, dẫn đến phù, tiểu ít, tiểu máu, suy thận.
Ngoài ra, viêm họng cấp còn có thể gây ra các biến chứng khác như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng huyết,... tùy thuộc vào tác nhân gây bệnh và tình trạng sức khỏe của trẻ.
Cách chẩn đoán bệnh chính xác
Hỏi bệnh:
- Tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về thời gian khởi phát, diễn biến các triệu chứng (sốt, đau họng, ho, sổ mũi, khó nuốt, mệt mỏi…), các bệnh đi kèm (viêm mũi, viêm xoang, viêm tai giữa…).
- Tiền sử dị ứng: Nếu trẻ có tiền sử dị ứng, cần loại trừ khả năng viêm họng do dị ứng.
Khám lâm sàng:
- Toàn thân: Đánh giá tình trạng sốt, mệt mỏi, phát ban (nếu có).
- Tai mũi họng: Khám họng (quan sát niêm mạc họng, amidan, lưỡi gà, thành sau họng có đỏ, sưng, xuất tiết, loét hay không); Khám mũi (quan sát niêm mạc mũi có viêm, xuất tiết hay không); Khám tai (kiểm tra màng nhĩ có viêm, ứ dịch hay không).
- Hạch bạch huyết: Sờ vùng cổ, dưới hàm để kiểm tra hạch có sưng, đau hay không.
Cận lâm sàng:
- Xét nghiệm công thức máu: Giúp phân biệt viêm họng do virus hay vi khuẩn.
- Test nhanh kháng nguyên Streptococcus: Thực hiện khi nghi ngờ viêm họng do liên cầu khuẩn.
- Nuôi cấy vi khuẩn: Thực hiện khi cần xác định chính xác loại vi khuẩn gây bệnh và làm kháng sinh đồ.
Chẩn đoán phân biệt: Cần loại trừ các bệnh lý khác có thể gây triệu chứng tương tự như:
- Viêm mũi dị ứng: Thường kèm theo hắt hơi, sổ mũi, ngứa mũi mắt.
- Viêm VA: Trẻ thường có biểu hiện ngáy ngủ, khó thở, khò khè.
- Trào ngược dạ dày thực quản: Thường kèm theo ợ nóng, ợ chua, buồn nôn.
- Áp xe quanh amidan: Trẻ thường có biểu hiện nuốt khó, đau họng dữ dội một bên, hơi thở hôi.
Trẻ như thế nào có nguy cơ dễ bị viêm họng cấp?
- Độ tuổi: Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, dễ bị nhiễm trùng hơn so với trẻ lớn và người trưởng thành.
- Môi trường sống: Trẻ sống trong môi trường ô nhiễm, tiếp xúc với khói bụi, hóa chất độc hại, dễ bị kích ứng và viêm nhiễm đường hô hấp.
- Tiếp xúc với người bệnh: Trẻ tiếp xúc gần với người bị viêm họng cấp hoặc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác có nguy cơ cao bị lây nhiễm.
- Yếu tố thời tiết: Sự thay đổi đột ngột của thời tiết, đặc biệt là khi chuyển từ mùa nóng sang mùa lạnh, tạo điều kiện thuận lợi cho virus và vi khuẩn phát triển, gây bệnh.
- Vệ sinh cá nhân kém: Trẻ không rửa tay thường xuyên, không che miệng khi ho hoặc hắt hơi, dễ lây nhiễm bệnh từ môi trường xung quanh.
- Sức đề kháng yếu: Trẻ suy dinh dưỡng, thiếu vitamin và khoáng chất, mắc các bệnh mãn tính như hen suyễn, dị ứng, có nguy cơ mắc viêm họng cấp cao hơn.
- Tiền sử gia đình: Trẻ có bố mẹ hoặc anh chị em ruột thường xuyên bị viêm họng cấp hoặc các bệnh dị ứng đường hô hấp có thể dễ mắc bệnh hơn do yếu tố di truyền.
- Khói thuốc lá: Trẻ sống trong môi trường có khói thuốc lá thụ động có nguy cơ cao bị viêm họng cấp và các bệnh lý đường hô hấp khác.
- Dị ứng: Trẻ bị dị ứng với phấn hoa, bụi nhà, lông động vật, dễ bị viêm nhiễm đường hô hấp khi tiếp xúc với các tác nhân này.
Biện pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả
- Vệ sinh cá nhân: Dạy trẻ rửa tay thường xuyên, che miệng khi ho hoặc hắt hơi, không dùng chung đồ dùng cá nhân với người khác.
- Vệ sinh môi trường: Giữ nhà cửa sạch sẽ, thoáng mát, hạn chế tiếp xúc với khói bụi, ô nhiễm, và người bệnh.
- Chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt: Đảm bảo trẻ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, uống đủ nước, giữ ấm cơ thể, ngủ đủ giấc.
- Tiêm phòng đầy đủ: Tiêm phòng cúm và các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp khác theo khuyến cáo của bác sĩ.
- Tăng cường sức đề kháng: Khuyến khích trẻ vận động, bổ sung các sản phẩm hỗ trợ miễn dịch nếu cần thiết và tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào trẻ cần cần gặp bác sĩ?
- Sốt cao liên tục trên 38.5 độ C, đặc biệt là sốt cao trên 39 độ C kéo dài hơn 2 ngày.
- Đau họng dữ dội, khó nuốt, bỏ bú, quấy khóc.
- Khó thở, thở nhanh, thở rít, cánh mũi phập phồng, rút lõm lồng ngực.
- Mệt mỏi, li bì, ngủ nhiều, khó đánh thức.
- Xuất hiện các nốt ban đỏ trên da, sưng hạch ở cổ.
- Đau tai, chảy dịch tai, khàn tiếng, đau khớp, tiểu ít.
- Trẻ dưới 3 tháng tuổi, có bệnh lý nền hoặc không đáp ứng với điều trị tại nhà.
Bé bị viêm họng cấp phải làm sao?
Bệnh viêm họng cấp ở trẻ em uống thuốc gì hiệu quả nhất? Cha mẹ có thể sử dụng các loại thuốc Tây y, Đông y hay thuốc dân gian để chữa viêm họng cấp ở trẻ nhỏ.
Sử dụng thuốc Tây y
Thuốc Tây y dễ để lại tác dụng phụ cho cơ thể nhất là ở trẻ em. Vì vậy, cha mẹ tuyệt đối không được tự ý cho trẻ uống kháng sinh khi chưa được bác sĩ thăm khám và tư vấn.
Bên cạnh đó, bố mẹ cũng không được dùng lại đơn thuốc cũ của lần khám trước. Hay tự ý nhỏ các thuốc khiến co mạch kéo dài cho bé. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc ho và các loại siro ho cũng cần được sự đồng ý từ bác sĩ.
Khi trẻ có dấu hiệu sốt, nên cho trẻ dùng thuốc hạ sốt loại đơn chất là paracetamol. Liều lượng an toàn khi sử dụng thuốc để điều trị bệnh là:
- Viêm họng cấp ở trẻ sơ sinh dưới 3 tháng sử dụng 40mg/kg.
- Viêm họng cấp ở trẻ 1 tuổi (từ trên 3 tháng – 11 tháng) sử dụng 80mg/kg.
- Viêm họng cấp ở trẻ dưới 2 tuổi (từ 12 tháng – 24 tháng) sử dụng 120mg/kg.
- Trẻ trên 2 tuổi (trên 24 tháng tuổi) thì sử dùng 10mg/kg cân nặng.
Khi sử dụng thuốc paracetamol, cứ sau 6 giờ cha mẹ cho trẻ dùng lại thuốc 1 lần nếu trẻ vẫn sốt cao trên 38 độ. Thuốc có thể dùng uống hoặc đặt hậu môn để điều trị bệnh.
Lưu ý: Khi trẻ chưa sốt sốt đến 38.8 độ thì không nên sử dụng thuốc hạ sốt. Cha mẹ nên lau nước ấm (nước có nhiệt độ thấp hơn thân nhiệt của trẻ khoảng 20C) vào vùng trán, nách, bẹn cho trẻ. Ngoài ra, có thể sử dụng các biện pháp điều trị khác an toàn hơn.
Tây y điều trị viêm họng cấp ở trẻ em có ưu điểm tác dụng nhanh, giảm triệu chứng hiệu quả, đặc biệt khi nguyên nhân là vi khuẩn. Tuy nhiên,nhược điểm là nguy cơ kháng kháng sinh, tác dụng phụ (như dị ứng, rối loạn tiêu hóa), và việc lạm dụng thuốc có thể làm giảm sức đề kháng tự nhiên.
Sử dụng các bài thuốc dân gian để trị bệnh
Các bài thuốc dân gian có tác dụng giảm các triệu chứng viêm họng cấp cho trẻ an toàn và rất hiệu quả. Cha mẹ có thể áp dụng một số cách chữa bệnh dân gian sau đây:
Sử dụng lá húng chanh: Lá húng chanh có chứa rất nhiều tinh dầu có khả năng tiêu đờm, tiêu độc hiệu quả.
Cách dùng:
- Lấy 20g lá húng chanh tươi (rửa sạch, thái nhỏ) và 20g đường phèn.
- Cho nguyên liệu vào bát và chưng cách thủy, vắt lất nước rồi cho bé uống từ từ.
- Uống liên tục trong vòng 3 – 5 ngày, bé sẽ đỡ hẳn viêm họng và ho.
Dùng lá xương sông: Lá xương sông có tác dụng trị viêm họng cấp và ho cho trẻ rất hiệu quả.
Cách dùng:
- Chuẩn bị 5 – 10 lá xương sông bánh tẻ, cùng 20 – 30ml giấm ăn.
- Lá xương sông đập dập, đem nhúng vào giấm để các tinh chất có trong lá tan ra kết hợp với axit acetic.
- Dùng nước cho trẻ uống, sử dụng từ 5 – 7 ngày bệnh sẽ được cải thiện rõ rệt.
- Giấm có tác dụng ức chế vi khuẩn và diệt khuẩn, tiêu viêm khi kết hợp với lá xương sông là bài thuốc trị viêm họng rất hiệu quả.
Mẹo dân gian trị viêm họng cấp ở trẻ em có ưu điểm dễ thực hiện, nguyên liệu sẵn có và có thể hỗ trợ giảm nhẹ triệu chứng. Tuy nhiên, hiệu quả chưa được chứng minh khoa học, không điều trị được nguyên nhân gây bệnh và có thể làm chậm trễ việc điều trị bằng thuốc, dẫn đến biến chứng. Một số mẹo còn có thể gây dị ứng hoặc tương tác thuốc. Do đó, cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng.
Dùng thuốc Đông y
Đông y chữa viêm họng cấp chú trọng bồi bổ tạng phủ, cân bằng âm dương, khôi phục chính khí. Sử dụng thuốc Đông y sẽ làm giảm nhanh các triệu chứng viêm họng.
Đặc biệt, Đông y sử dụng thảo dược thiên nhiên nên rất an toàn, không để lại tác dụng phụ sau khi dùng. Vì vậy, cha mẹ cũng có thể lựa chọn các bài thuốc này để điều trị cho bé.
Các vị thuốc dùng chữa viêm họng thường có tính mát và có khả năng giảm đau, chống viêm hiệu quả. Một số vị thuốc trị viêm họng cấp hiệu quả như: Kinh giới, tô diệp, phòng phong, sinh khương, cát cánh, bạc hà, cam thảo,...
Đông y điều trị viêm họng cấp ở trẻ em có ưu điểm là sử dụng thảo dược tự nhiên, ít tác dụng phụ, phù hợp với cơ địa trẻ nhỏ, có thể kết hợp nhiều phương pháp (uống, ngậm, xông). Tuy nhiên, nhược điểm là tác dụng chậm, đòi hỏi sự kiên trì, hiệu quả phụ thuộc vào cơ địa và tay nghề thầy thuốc.
Dược liệu hỗ trợ trị bệnh
Trong kho tàng y học cổ truyền, nhiều loại thảo dược đã được chứng minh có khả năng hỗ trợ điều trị viêm họng cấp ở trẻ em một cách an toàn và hiệu quả.
Dược liệu không chỉ giúp giảm nhanh các triệu chứng khó chịu như đau rát họng, ho khan, sốt mà còn tác động sâu vào nguyên nhân gây bệnh, tăng cường sức đề kháng của trẻ. Với nguồn gốc tự nhiên, lành tính, dược liệu mang lại sự an tâm cho các bậc phụ huynh khi lựa chọn phương pháp hỗ trợ điều trị cho con em mình.
Các bài thuốc dân gian từ dược liệu thường kết hợp nhiều loại thảo dược khác nhau, tạo nên tác dụng hiệp đồng mạnh mẽ. Chúng không chỉ kháng khuẩn, kháng viêm, giảm đau, mà còn bổ phế, thanh nhiệt, giải độc, giúp trẻ nhanh chóng phục hồi sức khỏe.
Một số dược liệu quen thuộc thường được sử dụng trong điều trị viêm họng cấp ở trẻ em:
- Kim ngân hoa
- Cát cánh
- Cam thảo
- Bạc hà
- Gừng
Bên cạnh những dược liệu trên, còn rất nhiều loại thảo dược khác có thể hỗ trợ điều trị viêm họng cấp ở trẻ em như kinh giới, tía tô, húng chanh, lá hẹ,... Tuy nhiên, việc sử dụng dược liệu cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của thầy thuốc có chuyên môn để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Viêm họng cấp ở trẻ em tuy phổ biến nhưng không nên chủ quan. Bên cạnh thuốc Tây y, kết hợp các bài thuốc dân gian từ dược liệu tự nhiên là một lựa chọn an toàn và hiệu quả. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến thầy thuốc để có phương pháp phù hợp. Quan trọng nhất, chăm sóc sức khỏe toàn diện, tăng cường sức đề kháng cho trẻ là chìa khóa phòng ngừa viêm họng cấp tái phát.
Viêm họng mãn tính là tình trạng viêm nhiễm dai dẳng ở niêm mạc họng, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như đau rát họng, ho khan, ngứa họng, khản giọng,... Hiện nay, hoàn toàn có thể chữa khỏi viêm họng mãn tính và cải thiện chất lượng cuộc sống nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách.
Viêm họng cấp có thể điều trị bằng nhiều loại thuốc Tây y khác nhau, bao gồm:
- ORS: Bù nước và chất điện giải, đặc biệt khi có sốt.
- Thuốc kháng sinh: Dùng khi viêm họng do vi khuẩn và có sốt, có thể ở dạng uống, tiêm hoặc đặc trị tại chỗ.
- Thuốc kháng viêm, chống dị ứng: Giảm đau, giảm viêm và loại bỏ vi khuẩn.
- Thuốc xịt họng: Chứa kháng sinh, kháng viêm và giảm đau tại niêm mạc họng.
- Viên ngậm: Làm dịu mát, giữ ẩm và giảm đau họng.
- Thuốc súc họng: Tạo môi trường kiềm nhẹ, hạn chế vi khuẩn và giảm viêm.
- Thuốc hỗ trợ ổn định độ pH: Giảm ngứa và rát họng.
- Viêm họng do virus: Thường gây sốt nhẹ hoặc vừa, kéo dài khoảng 2-3 ngày. Trong một số trường hợp, sốt có thể kéo dài đến 5 ngày.
- Viêm họng do vi khuẩn: Sốt thường cao hơn và kéo dài hơn so với viêm họng do virus. Thời gian sốt có thể kéo dài 3-5 ngày, thậm chí lên đến 7 ngày nếu không được điều trị kháng sinh kịp thời.
Để giảm đau và ngứa rát do viêm họng, bạn nên bổ sung các loại đồ uống có tính kháng viêm và giúp làm dịu cổ họng. Một số loại thức uống hỗ trợ điều trị viêm họng như nước vỏ bưởi tươi, trà gừng, nước mật ong, trà Cúc La Mã, nước chanh tươi, nước lá tía tô, sữa nghệ ấm...
Viêm họng CÓ THỂ LÂY LAN qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với người bệnh, đặc biệt khi nguyên nhân gây bệnh là virus hoặc vi khuẩn. Bệnh thường lây qua đường hô hấp khi nói chuyện, ho, hắt hơi hoặc dùng chung đồ dùng cá nhân.
Viêm họng cấp ở trẻ em thường sốt 2-3 ngày, có thể kéo dài 5-7 ngày nếu không điều trị. Sốt trên 10 ngày là dấu hiệu nguy hiểm, cần đi khám ngay.
Cha mẹ có thể điều trị bệnh bằng mẹo dân gian (tỏi, húng chanh, lá hẹ, gừng), thuốc Tây y (kháng sinh, hạ sốt, siro ho) hoặc Đông y (bài thuốc kim ngân, liên kiều...). Mỗi phương pháp có ưu nhược điểm riêng, cần cân nhắc và tham khảo ý kiến bác sĩ.
KHÔNG NÊN uống nước đá khi bị viêm họng. Nước đá có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm họng do:
- Vi khuẩn trong nước đá phát triển khiến bệnh trầm trọng.
- Suy giảm sức đề kháng do cơ thể phải huy động năng lượng để điều chỉnh nhiệt độ.
- Tăng tiết dịch nhầy gây suy giảm hệ miễn dịch và dẫn đến các triệu chứng sốt, hắt hơi, chảy nước mũi,...
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!