Viêm Họng Liên Cầu Khuẩn

Viêm họng liên cầu khuẩn là gì?

Viêm họng liên cầu khuẩn là bệnh do liên cầu khuẩn Streptococcus gây nhiễm trùng, đau rát họng. Các triệu chứng bệnh thường có dấu nghiêm trọng hơn so với khi cổ họng nhiễm trùng do virus.

Tất cả mọi đối tượng đều có nguy cơ mắc bệnh viêm họng do liên cầu khuẩn. Tuy nhiên, độ tuổi phổ biến nhất là ở trẻ từ 5 đến 15 tuổi.

Ngoài ra, người có hệ miễn dịch suy giảm hoặc sống trong môi trường ô nhiễm cũng có khả năng nhiễm bệnh cao. Người bệnh có thể hạn chế khả năng mắc bệnh bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ lây nhiễm.

Triệu chứng nhận biết viêm họng liên cầu khuẩn

• Cổ họng có dấu hiệu bị viêm, sưng, nóng rát, đau buốt khi nuốt, chảy nước miếng.
• Amidan bị sưng đỏ, đôi khi có đốm trắng hay vệt mủ.
• Cổ họng đau nhói kéo lên tai, có thể sưng hạch trên cổ, dưới khu vực cằm và hai bên xương hàm.
• Người bệnh thường có dấu hiệu sốt cao trên 38 độ (39 – 40 độ).
• Khi bị bệnh, hơi thở có mùi hôi bởi sự sinh sôi của các loại vi khuẩn trong khoang miệng.
• Lưỡi bị sưng và xuất hiện những đốm trắng nhỏ li ti.
• Thể trạng mệt mỏi suy nhược, đau nhức cơ khớp, chán ăn, cơ thể bị gầy đi.
• Ngoài ra còn có biểu hiện nhức đầu, đau bụng và có thể nôn mửa.

Viêm họng do liên cầu khuẩn ban đầu không có các triệu chứng ho, chảy nước mũi, chảy nước mắt hay đau rát mắt như bệnh viêm họng thông thường nên rất khó nhận biết bệnh.

Các triệu chứng bệnh chỉ rõ ràng khi cơ thể sốt cao kèm các triệu chứng tổn thương thực thể, dùng thuốc không có hiệu quả thuyên giảm. Khi đó, tình trạng bệnh đã trở nên trầm trọng và khó điều trị hơn rất nhiều.

• Sưng Amidan
• Viêm Họng Gây Hôi Miệng
• Đau Nhức Xương Khớp Toàn Thân
• Chóng Mặt
• Đau Đầu Rát Họng
• Đau Đầu Buồn Nôn
• Đau Đầu Sốt
• Đau Đầu
• Viêm Họng Có Đốm Trắng
• Chán Ăn Mất Ngủ

Nguyên nhân gây bệnh điển hình

Nguyên nhân dẫn đến bệnh viêm họng do liên cầu khuẩn là bệnh có khả năng lây lan cao. Bệnh chủ yếu qua các con đường cơ bản sau:

• Đường hô hấp: Khi hít phải các hạt nước trong không khí do người bệnh ho hoặc hắt hơi.
• Ăn uống: Chia sẻ đồ ăn thức uống, dùng chung các vật dụng khi ăn uống với người bệnh cũng là nguy cơ dẫn đến bệnh viêm họng liên cầu.
• Tiếp xúc: Nếu tiếp xúc với các đồ vật hoặc những bề mặt khác có dính vi khuẩn gây bệnh, hoặc không vệ sinh tay sạch sẽ trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh cũng có khả năng nhiễm bệnh.

Chú ý: Người bệnh cần hạn chế tiếp xúc với mọi người xung quanh để tránh nguy cơ lây lan bệnh.

Viêm họng liên cầu khuẩn có nguy hiểm không?

Viêm họng liên cầu khuẩn thường có triệu chứng nặng hơn so với bệnh viêm họng do các nguyên nhân khác. Việc điều trị cần đúng cách và kịp để phòng ngừa nguy cơ biến chứng nguy hiểm như:

• Mắc bệnh nhiễm trùng hô hấp: Vi khuẩn nhiễm bệnh có khả năng lây lan sang các cơ quan hô hấp khác và gây bệnh như: Viêm tai, viêm xoang, viêm thanh quản, viêm phế quản,  viêm tấy xung quanh amidan,…
• Nhiễm trùng lan rộng: Liên cầu khuẩn Streptococcus còn có khả năng lây lan xa và gây ra biến chứng nguy hiểm như: Thấp tim, viêm thận, bệnh Osler hay viêm hạch mủ.
• Nhiễm trùng huyết: Trường hợp bệnh nhân phát hiện muộn và không điều trị đúng cách có thể bị nhiễm trùng huyết và ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe.
• Sốt thấp khớp: Tình trạng bệnh còn có thể dẫn đến sốt thấp khớp, về sau còn gây biến chứng nguy hiểm cho tim mạch và hệ thần kinh và kéo dài đến suốt đời.

Cách chẩn đoán bệnh viêm họng liên cầu

Đánh giá lâm sàng:

• Tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về triệu chứng, thời gian khởi phát, tiền sử bệnh và các yếu tố nguy cơ (tiếp xúc người bệnh, dị ứng thuốc).
• Khám lâm sàng: Kiểm tra họng, amidan (đỏ, sưng, xuất tiết, chấm xuất huyết) và hạch bạch huyết vùng cổ. Đánh giá các triệu chứng toàn thân như sốt, mệt mỏi, phát ban.

Xét nghiệm xác định:

• Test nhanh streptococcus: Xét nghiệm nhanh cho kết quả trong 15-20 phút. Lấy mẫu dịch ở họng và amidan để phát hiện kháng nguyên vi khuẩn. Nếu dương tính, có thể chẩn đoán viêm họng liên cầu khuẩn.
• Nuôi cấy vi khuẩn: Xét nghiệm "tiêu chuẩn vàng" để chẩn đoán viêm họng liên cầu khuẩn. Nuôi cấy mẫu bệnh phẩm trong môi trường đặc biệt để tìm vi khuẩn Streptococcus nhóm A. Kết quả thường có sau 24-48 giờ.

Các xét nghiệm bổ sung:

• Công thức máu: Đánh giá tình trạng viêm nhiễm thông qua số lượng bạch cầu.
• CRP: Chỉ số đánh giá mức độ viêm nhiễm trong cơ thể.
• Xét nghiệm ASLO: Đo lượng kháng thể chống lại độc tố của vi khuẩn, thường được thực hiện sau khi khỏi bệnh để đánh giá nguy cơ biến chứng.

Chẩn đoán phân biệt:

Phân biệt viêm họng liên cầu khuẩn với các nguyên nhân gây viêm họng khác như virus, dị ứng, trào ngược dạ dày thực quản. Các bệnh này thường có triệu chứng tương tự nhưng không cần kháng sinh và tự khỏi sau vài ngày.

Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao

• Trẻ em (5-15 tuổi): Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện và thường xuyên tiếp xúc trong môi trường tập thể như trường học khiến trẻ dễ bị nhiễm bệnh.
• Người tiếp xúc gần với trẻ em: Cha mẹ, người chăm sóc, giáo viên,... có nguy cơ cao bị lây nhiễm từ trẻ.

• Người sống trong môi trường đông đúc: Vi khuẩn dễ lây lan qua tiếp xúc gần, ho, hắt hơi. Người sống trong ký túc xá, nhà tập thể, quân đội,... có nguy cơ cao hơn.
• Người có hệ miễn dịch suy yếu: Bao gồm người già, người mắc bệnh mãn tính (HIV/AIDS, tiểu đường,...), người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.
• Người có tiền sử viêm họng liên cầu khuẩn: Khả năng miễn dịch đối với vi khuẩn này không bền vững, dễ tái nhiễm.

Biện pháp phòng ngừa viêm họng liên cầu khuẩn

Viêm họng liên cầu khuẩn có khả năng lây lan cao và gây biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa đơn giản và hiệu quả có thể giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.

Vệ sinh cá nhân:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước ấm, đặc biệt sau khi tiếp xúc với người bệnh, trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Mỗi khi ho hoặc hắt hơi nên che miệng và mũi.
• Hạn chế tối đa việc tiếp xúc gần với người bệnh.
• Đồ dùng cá nhân tuyệt đối không được dùng chung.

Vệ sinh môi trường:

• Lau sạch các bề mặt thường xuyên được chạm vào bằng chất tẩy rửa thông thường.
• Giặt giũ đồ dùng cá nhân của người bệnh bằng nước nóng và xà phòng.
• Khử trùng đồ chơi của trẻ em.

Chế độ ăn uống lành mạnh: Tăng cường hệ miễn dịch bằng cách ăn uống đủ chất, bổ sung vitamin C.

Tiêm phòng vắc xin: Tiêm vắc xin phòng ngừa cúm hàng năm và vắc xin phòng ngừa phế cầu khuẩn.

Khám sức khỏe định kỳ: Khám định kỳ và kiểm tra sức khỏe ngay khi có dấu hiệu bất thường.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

• Đau họng dữ dội, gây khó khăn trong việc ăn uống và nuốt.
• Sốt cao trên 38°C.
• Amidan sưng to, đỏ, có mủ hoặc chấm trắng/vàng, đây là biểu hiện hoạt động mạnh mẽ của vi khuẩn liên cầu.
• Nổi hạch bạch huyết ở cổ.
• Phát ban đỏ trên da, đặc biệt xuất hiện ở vùng cổ, ngực, bụng. Đây là một dấu hiệu đặc trưng của bệnh tinh hồng nhiệt (Scarlet fever), một biến chứng của viêm họng liên cầu khuẩn.
• Ho khan kéo dài có thể gây kích ứng đường hô hấp, dẫn đến ho khan dai dẳng.
• Mệt mỏi, đau đầu, buồn nôn, nôn (đặc biệt ở trẻ em).

Cách điều trị viêm họng liên cầu khuẩn

Sử dụng Tây y điều trị viêm họng liên cầu

Để tiêu diệt khuẩn Streptococcus nhanh chóng, người bệnh cần phải sử dụng kết hợp giữa nhiều loại thuốc khác nhau. Tùy theo từng triệu chứng bệnh cụ thể, các bác sĩ sẽ đưa ra đơn thuốc phù hợp.

Sử dụng thuốc kháng sinh

Bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng một số loại khác sinh chữa viêm họng liên cầu khuẩn sau:

• Penicillin: Có thể sử dụng thuốc ở dạng tiêm hoặc uống. Trường hợp người bệnh bị đau họng khó nuốt sẽ được tiêm bắp hoặc tĩnh mạch. Đây là loại thước có thể dùng cho cả người lớn và trẻ em.
• Amoxicillin: Đây là nhóm thuốc được ưu tiên dùng cho trẻ em hơn vì có dạng viên nhỏ rất dễ uống.

Trường hợp người bệnh bị dị ứng với các thuốc trên, bác sĩ có thể chỉ định dùng Cephalosporin, Clarithromycin, Azithromycin…

Trong quá trình sử dụng, nếu có các dấu hiệu kháng thuốc, dị ứng thuốc kháng sinh cần dừng thuốc vào báo ngay cho bác sĩ điều trị.

Sử dụng thuốc giảm triệu chứng

Ngoài sử dụng thuốc kháng sinh, các sĩ có thể kê kèm một số loại thuốc hỗ trợ khác để hạ sốt, giảm các triệu đứng sưng đau cổ như:

• Thuốc giảm sốt:  Nhóm thuốc này có thể dùng dạng viên uống hoặc viên sủi để dễ uống hơn. Các loại thuốc thường được dùng như: Paracetamol, Efferalgan, Panadol, Aspirin…
• Thuốc giảm sưng đau họng: Sử dụng nhóm thuốc này có tác dụng giảm đau nhức, mệt mỏi, khó nuốt cho người bệnh. Một số loại thuốc thường được chỉ định là: Thuốc cảm Aleve và Thuốc chống viêm, giảm đau advil.
• Các sản phẩm siro, viên ngậm trị ho: Các loại thước này có chứa tinh chất từ bạc hà, chanh, các vị thuốc Đông y hoặc chất kháng viêm. Tác dụng chính giúp làm dịu họng, giảm ho, đau rát, tránh được nguy cơ tổn thương họng.
• Các loại vitamin: Đây là nhóm thuốc bổ sung vitamin A, C hoặc các sản phẩm tương tự nhằm tăng cường đề kháng cho cơ thể.

Ưu điểm của Tây là mang lại hiệu quả nhanh chóng trong điều trị viêm họng liên cầu khuẩn, giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Thuốc kháng sinh dễ sử dụng và chi phí thấp, phù hợp với nhiều người.

Tuy nhiên, nhược điểm là, việc lạm dụng kháng sinh có thể dẫn đến hiện tượng kháng thuốc, gây khó khăn trong điều trị. Bên cạnh đó, kháng sinh cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy, dị ứng và mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Hơn nữa, phương pháp này chỉ tập trung vào loại bỏ vi khuẩn, không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của bệnh.

Sử dụng các bài thuốc Đông y

• Bài thuốc 1: Chuẩn bị bạc hà, cỏ nhọ nồi, tang bạch bì mỗi vị 8g; kim ngân, huyền sâm, sinh địa mỗi vị 12g; kinh giới 16g và xạ can 4g. Sắc các vị thuốc đã chuẩn bị với nước sau đó chia làm 2 lần uống, mỗi ngày uống 1 thang.
• Bài thuốc 2: Sử dụng các vị thuốc sinh địa, huyền sâm mỗi vị 16g; kê huyết đằng, thạch hộc, mạch môn, tang bạch bì mỗi vị 12g;  bạch cương tàm 8g; xạ can 6g và cam thảo nam 2g. Đem các vị thuốc này đi sắc thành nước uống, mỗi ngày uống 1 thang chia làm 2 lần uống.

Đông y là giải pháp trị bệnh an toàn thường được ưu tiên sử dụng

Ưu điểm của Đông y điều trị viêm họng liên cầu khuẩn là an toàn, ít tác dụng phụ, tác động toàn diện, hiệu quả với trường hợp mãn tính và tăng cường sức đề kháng.

Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi thời gian điều trị dài, cần kiên trì, chẩn đoán kỹ lưỡng và hiệu quả có thể khác nhau tùy cơ địa.

Trị viêm họng liên cầu khuẩn tại nhà

Sử dụng quất và mật ong

Mật ong và quất là một trong những phương pháp hữu hiệu giúp giảm nhanh các triệu chứng đau nhức, ngứa rát họng do bệnh gây ra.

Cách thực hiện như sau:

• Quất rửa sạch sau đó bổ đôi và bỏ hạt.
• Sau đó đem quất ngâm với mật ong nguyên chất.
• Mang hỗn hợp quất mật ong hấp cách thủy trong khoảng 15 phút.
• Mỗi ngày, người bệnh sử dụng khoảng 1 – 2 muỗng hỗn hợp.

Sử dụng tỏi tươi để điều trị viêm họng do liên cầu khuẩn

Tỏi có tính ấm, mùi vị hăng và chứa lượng lớn các hoạt chất có tên Allicin có tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn rất tốt. Bên cạnh đó, thành phần Liallyl Sulfide, Ajoene có trong tỏi còn có khả năng làm dịu đi cơn đau rát cổ họng.

Cách thực hiện:

• Tỏi để nguyên vỏ và đem nướng trên bếp cho đến khi vỏ ngoài của tỏi cháy xém và tỏi bắt đầu có mùi thơm là được.
• Để tỏi nguội bớt sau đó mang đi bóc vỏ
• Cho tỏi vào tách nhỏ rồi nghiền nát tỏi cùng với nước ấm
• Chắt lấy nước cốt uống 2 lần mỗi ngày vào sáng và tối.

Sử dụng trà gừng

Đây là một trong các cách đơn giản nhất giúp người bệnh có thể chữa trị được bệnh viêm họng do liên cầu khuẩn. Sau khi uống trà gừng khoảng 3 – 5 ngày, các triệu chứng ngứa rát cổ họng đã nhanh chóng biến mất, cổ họng thoải mái, dễ chịu hơn.

Cách thực hiện:

• Sử dụng gừng tươi, cạo vỏ, rửa sạch và cắt lát.
• Sau đó đem đun sôi với 200ml nước, đợi đến khi nước ấm rồi dùng để uống.
• Để hiệu quả hơn, người bệnh có thể thêm 1 thìa mật ong vào trà gừng.

Dược liệu hỗ trợ cải thiện bệnh

Dược liệu với nguồn gốc tự nhiên và ít tác dụng phụ, đã được sử dụng từ lâu đời trong y học cổ truyền để điều trị các bệnh lý nhiễm trùng. Trong trường hợp viêm họng liên cầu khuẩn, dược liệu có thể đóng vai trò quan trọng trong việc:

• Giảm viêm, giảm đau, cải thiện tình trạng khó chịu cho người bệnh.
• Kháng khuẩn, ức chế sự phát triển của vi khuẩn Streptococcus pyogenes, hỗ trợ tác dụng của kháng sinh và giảm nguy cơ kháng thuốc.
• Tăng cường miễn dịch, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn gây bệnh hiệu quả hơn.
• Giảm ho, long đờm giúp người bệnh dễ chịu hơn.

Thế giới dược liệu vô cùng phong phú, với hàng ngàn loại thảo dược khác nhau, mỗi loại mang những đặc tính và công dụng riêng biệt. Trong điều trị viêm họng liên cầu khuẩn, một số loại dược liệu thường được sử dụng bao gồm:

• Kim ngân hoa.
• Cúc hoa.
• Cam thảo.
• Kinh giới.
• Bạc hà.
• Gừng.

• Cây Bạc Hà
• Kim Ngân Hoa