Trẻ Bị Viêm Họng Cấp

Trẻ bị viêm họng cấp là gì?

Viêm họng cấp ở trẻ em là một tình trạng viêm nhiễm cấp tính tại niêm mạc hầu họng, thường có liên quan đến amidan và các tổ chức bạch huyết vùng liên cận. Tình trạng này thường khởi phát đột ngột với các triệu chứng như đau họng, sốt, khó nuốt và có thể kèm theo các biểu hiện toàn thân như mệt mỏi, chán ăn.

Dấu hiệu thường gặp tình trạng viêm họng cấp ở trẻ

Viêm họng cấp ở trẻ em biểu hiện đa dạng, phụ thuộc vào tác nhân gây bệnh, độ tuổi và tình trạng sức khỏe của trẻ. Tuy nhiên, các dấu hiệu thường thấy bao gồm:

• Sốt: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, thường xuất hiện sớm và có thể dao động từ sốt nhẹ đến sốt cao (trên 38.5°C). Sốt cao thường gặp hơn trong trường hợp viêm họng do vi khuẩn, có thể kèm theo rét run, đau đầu, mệt mỏi.
• Đau họng: Trẻ thường kêu đau khi nuốt, có thể đau liên tục hoặc đau tăng lên khi ăn uống.
• Ho: Ho khan hoặc ho có đờm, thường xảy ra vào ban đêm. Ho khan thường do kích ứng niêm mạc họng, còn ho có đờm thường do tiết dịch tăng lên hoặc bội nhiễm vi khuẩn.
• Khàn tiếng: Giọng nói của trẻ có thể bị thay đổi, trở nên khàn hoặc mất tiếng.
• Amidan sưng đỏ: Quan sát thấy amidan của trẻ sưng to, đỏ và có thể có mủ trắng. Kích thước amidan có thể thay đổi tùy theo mức độ viêm nhiễm.
• Nổi hạch: Các hạch bạch huyết ở cổ có thể sưng to và đau. Đây là phản ứng của hệ miễn dịch trước tác nhân gây bệnh.
• Các triệu chứng khác: Trẻ có thể mệt mỏi, chán ăn, đau đầu, buồn nôn…

Lưu ý: Không phải tất cả trẻ bị viêm họng cấp đều có đủ các triệu chứng trên. Một số trẻ chỉ có vài triệu chứng nhẹ, trong khi số khác có thể có nhiều triệu chứng nghiêm trọng. Điều quan trọng là cha mẹ cần theo dõi sát các biểu hiện của trẻ và đưa trẻ đi khám bác sĩ nếu nghi ngờ viêm họng cấp.

• Viêm Họng Ho Có Đờm
• Sưng Amidan
• Viêm Họng Nổi Hạch
• Sốt Cao Co Giật

Trẻ bị viêm họng cấp do đâu?

Để xử lý triệt để tình trạng viêm họng cấp, việc đầu tiên là xác định nguyên nhân của bệnh. Dưới đây là một số yếu tố có thể gây ra viêm họng cấp ở trẻ:

• Nguyên nhân do virus: Chiếm tỷ lệ cao nhất khoảng 70-80% trong các trường hợp. Các loại virus phổ biến bao gồm Rhinovirus, Adenovirus, Coronavirus, Enterovirus, cúm (Influenza) và sởi (Measles). Bệnh thường bắt đầu đột ngột, với các triệu chứng nhẹ nhàng như sổ mũi, ho khan, sốt nhẹ hoặc không sốt. Thường tự khỏi trong vòng 5-7 ngày mà không cần điều trị bằng kháng sinh.
• Vi khuẩn: Viêm họng cấp do vi khuẩn chiếm khoảng 20-30% trong tổng số các trường hợp. Phổ biến nhất là liên cầu khuẩn nhóm A (Streptococcus pyogenes - GABHS). Bệnh thường bắt đầu đột ngột và có triệu chứng nặng hơn so với viêm họng do virus, bao gồm sốt cao, đau họng dữ dội, amidan sưng to, có mủ, và hạch cổ sưng đau. Nếu không được xử lý sớm, tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm tai giữa, viêm xoang, viêm màng phổi, viêm cầu thận cấp và các vấn đề liên quan. Điều trị bằng kháng sinh là cần thiết trong trường hợp này.
• Viêm họng cấp do nấm: Đây là nguyên nhân ít gặp hơn so với virus và vi khuẩn, thường xuất hiện ở trẻ có hệ miễn dịch suy yếu, đang sử dụng corticoid kéo dài hoặc kháng sinh phổ rộng. Triệu chứng thường bao gồm các mảng trắng bám trên niêm mạc họng và amidan, cùng với đau họng, khó nuốt và có thể sốt. Điều trị cần thiết cho viêm họng do nấm là sử dụng thuốc kháng nấm.
• Thời tiết lạnh, độ ẩm thấp: Tạo điều kiện thuận lợi cho virus và vi khuẩn phát triển.
• Ô nhiễm môi trường: Các tác nhân như bụi mịn và khói thuốc lá có thể kích ứng niêm mạc họng, làm suy giảm khả năng miễn dịch.
• Tiếp xúc với người bệnh: Lây truyền qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi.
• Sức đề kháng yếu: Trẻ nhỏ, trẻ suy dinh dưỡng, trẻ mắc các bệnh mãn tính... dễ bị viêm họng hơn.

Viêm họng cấp ở trẻ em có nguy cơ gây ra biến chứng không? Bao lâu thì khỏi?

Viêm họng cấp ở trẻ thường không quá nguy hiểm, nhưng nếu không được xử lý đúng cách và kịp thời, bệnh có thể tiến triển thành các biến chứng nghiêm trọng như:

• Viêm tai giữa: Do vi khuẩn xâm nhập vào tai giữa qua vòi nhĩ.
• Viêm xoang: Vi khuẩn từ họng lan lên xoang gây viêm nhiễm.
• Áp xe quanh amidan: Biến chứng nặng của viêm amidan do liên cầu khuẩn, gây đau dữ dội, khó nuốt, sốt cao.
• Viêm cầu thận cấp: Biến chứng muộn của viêm họng do liên cầu khuẩn, gây phù, tăng huyết áp, tiểu máu.
• Thấp tim: Biến chứng nguy hiểm nhất, gây tổn thương van tim, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tim mạch về sau.

Viêm họng cấp ở trẻ không đáng lo ngại. Nếu được phát hiện kịp thời và điều trị đúng cách, có thể hoàn toàn hồi phục sau 5-7 ngày, không tái phát. Trong trường hợp viêm họng mãn tính, điều trị kịp thời có thể giúp khắc phục triệt để sau 7-10 ngày. Vì vậy, các bậc phụ huynh cần quan sát sức khỏe của trẻ và đưa đến cơ sở y tế ngay khi phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào của viêm họng.

Phương pháp chẩn đoán trẻ bị viêm họng cấp?

Việc chẩn đoán chính xác viêm họng cấp ở trẻ em là rất quan trọng để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp và ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra. Các bước trong quá trình chẩn đoán thường gồm:

Lấy thông tin bệnh sử

Bác sĩ sẽ hỏi phụ huynh hoặc người chăm sóc trẻ về các triệu chứng cụ thể, thời gian bắt đầu xuất hiện triệu chứng, các yếu tố nguy cơ (tiếp xúc với người bệnh, tiền sử dị ứng,...) cùng những thông tin liên quan khác. Điều này giúp bác sĩ hiểu rõ hơn về tình trạng của trẻ và loại trừ các bệnh lý khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự.

Khám lâm sàng: 

Bác sĩ sẽ tiến hành khám tổng quát và khám chuyên khoa tai mũi họng để đánh giá các dấu hiệu lâm sàng của viêm họng cấp:

• Khám toàn thân: Đánh giá tình trạng sốt, phát ban, nổi hạch, các dấu hiệu nhiễm trùng khác.
• Khám họng: Quan sát niêm mạc họng, amidan, lưỡi gà, thành sau họng, xem có đỏ, sưng, xuất tiết, loét, giả mạc...
• Khám tai: Kiểm tra xem có dấu hiệu viêm tai giữa như màng nhĩ đỏ, phồng, chảy mủ...
• Khám mũi: Xem có nghẹt mũi, chảy dịch, viêm xoang...
• Khám hạch: Sờ các hạch bạch huyết vùng cổ, dưới hàm, xem có sưng, đau...

Xét nghiệm cận lâm sàng:

• Test nhanh Streptococcus: Nếu nghi ngờ viêm họng do liên cầu khuẩn, bác sĩ có thể thực hiện test nhanh Streptococcus. Xét nghiệm này cho kết quả trong vòng vài phút, giúp xác định sự hiện diện của liên cầu khuẩn nhóm A, nguyên nhân thường gặp của viêm họng cấp ở trẻ.
• Nuôi cấy vi khuẩn từ dịch họng: Trong trường hợp test nhanh Streptococcus âm tính nhưng bác sĩ vẫn nghi ngờ nhiễm khuẩn, hoặc khi cần xác định chính xác loại vi khuẩn gây bệnh để lựa chọn kháng sinh phù hợp, nuôi cấy vi khuẩn từ dịch họng có thể được thực hiện. Tuy nhiên, kết quả nuôi cấy thường mất 1-2 ngày mới có.
• Xét nghiệm công thức máu: Trong một số trường hợp, xét nghiệm công thức máu có thể được chỉ định để đánh giá mức độ nhiễm trùng và phát hiện các dấu hiệu bất thường khác.
• Các xét nghiệm khác: Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của trẻ và các triệu chứng kèm theo, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm khác như xét nghiệm CRP, xét nghiệm máu lắng, chụp X-quang phổi,... để chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý khác và phát hiện biến chứng (nếu có).
  

Chẩn đoán phân biệt:

Viêm họng cấp cần được phân biệt với các bệnh lý khác như viêm VA, viêm amidan, cúm, nhiễm virus Epstein-Barr (EBV), bạch hầu,... Bác sĩ sẽ dựa vào các triệu chứng lâm sàng, kết quả xét nghiệm và tiền sử bệnh để chẩn đoán chính xác và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu sau:

• Sốt cao trên 38.5 độ C.
• Đau họng dữ dội, khó nuốt.
• Khó thở, thở nhanh.
• Nổi ban đỏ.
• Đau tai, chảy mủ tai.
• Các triệu chứng không cải thiện sau 2-3 ngày điều trị tại nhà.

Điều trị viêm họng cấp ở trẻ em như thế nào?

Trẻ em mắc viêm họng cấp tính cần được can thiệp điều trị kịp thời để tránh chuyển biến thành bệnh mãn tính. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và các triệu chứng mà trẻ gặp phải để lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp. Các phương pháp điều trị hiệu quả và phổ biến bao gồm:

Cải thiện triệu chứng tại nhà bằng mẹo dân gian

Bên cạnh các biện pháp điều trị bằng thuốc, việc áp dụng các liệu pháp không dùng thuốc, hay còn gọi là mẹo dân gian, có thể hỗ trợ giảm triệu chứng viêm họng cấp ở trẻ em một cách an toàn và hiệu quả.

• Súc miệng bằng nước muối ấm: Nước muối ấm có tính sát khuẩn nhẹ, giúp làm sạch khoang miệng và họng, giảm sưng viêm và đau rát. Pha loãng một thìa cà phê muối biển hoặc muối tinh trong 240ml nước ấm. Hướng dẫn trẻ súc miệng nhẹ nhàng trong khoảng 30 giây, sau đó nhổ đi. Lặp lại 2-3 lần/ngày.
• Uống nhiều nước ấm: Nước ấm giúp làm loãng dịch nhầy, giảm khô họng và làm dịu niêm mạc họng bị kích ứng. Khuyến khích trẻ uống nước ấm thường xuyên trong ngày, có thể thêm một chút mật ong hoặc chanh để tăng cường hiệu quả.
• Sử dụng mật ong: Mật ong có tính kháng khuẩn tự nhiên và giúp làm dịu cổ họng. Pha một thìa cà phê mật ong nguyên chất vào nước ấm hoặc trà thảo mộc (như hoa cúc, cam thảo) cho trẻ uống. Lưu ý không dùng mật ong cho trẻ dưới 1 tuổi.
• Xông hơi bằng tinh dầu: Xông hơi bằng tinh dầu bạc hà, khuynh diệp hoặc tràm gió có thể giúp thông thoáng đường thở, giảm nghẹt mũi và giảm đau họng. Nhỏ vài giọt tinh dầu vào một bát nước nóng, trùm khăn kín đầu và để trẻ hít thở sâu trong khoảng 10-15 phút.

• Mẹo điều trị với quả lê: Chứa nhiều vitamin (C, K), khoáng chất (đồng, kali) và chất xơ. Có tác dụng nhuận phế, giảm ho, thanh nhiệt, giải độc. Thành phần pectin trong quả lê giúp làm dịu niêm mạc họng, giảm kích ứng gây ho. Ba mẹ chỉ cần gọt vỏ, bỏ lõi quả lê, hấp cách thủy với đường phèn đến khi chín mềm. Cho bé ăn trực tiếp hoặc uống nước.
• Lá hẹ: Có tính ấm, vị cay nồng, chứa các hợp chất sulfur có khả năng kháng khuẩn, kháng viêm. Theo y học cổ truyền, lá hẹ có tác dụng tán hàn, ôn trung, hành khí. Cha mẹ rửa sạch lá hẹ, xay nhuyễn, lọc lấy nước cho con uống. Có thể thêm mật ong hoặc đường phèn để bé dễ uống hơn.

Phương pháp điều trị viêm họng cấp cho trẻ em bằng mẹo dân gian rất an toàn và lành tính, với các nguyên liệu đơn giản từ thực phẩm quen thuộc, ít gây tác dụng phụ và phù hợp với nhiều đối tượng khác nhau, bao gồm cả trẻ em và người cao tuổi. Tuy nhiên, hiệu quả của các biện pháp dân gian thường đòi hỏi thời gian và cần thực hiện đều đặn trong một thời gian để có kết quả. Ngoài ra, chúng chỉ có tác dụng hỗ trợ và không thể thay thế cho việc sử dụng thuốc đặc trị trong các trường hợp bệnh nặng hoặc cần can thiệp y tế chuyên sâu.

Điều trị viêm họng cấp ở trẻ em bằng tây y

Trong việc điều trị viêm họng cấp ở trẻ em bằng phương pháp Tây y, các loại thuốc được chia thành các nhóm khác nhau, mỗi nhóm có cơ chế tác động và ứng dụng riêng. Dưới đây là phân tích chi tiết từng nhóm thuốc và đánh giá chung của phương pháp này:

• Thuốc giảm đau và hạ sốt: Paracetamol và Ibuprofen là hai loại thuốc thường được sử dụng để giảm đau và hạ sốt trong viêm họng cấp. Chúng hoạt động bằng cách làm giảm sản xuất các chất gây viêm và đau trong cơ thể. Nhóm thuốc này đem tới hiệu quả nhanh chóng và dễ dàng sử dụng. Tuy nhiên, cần chú ý đến liều lượng và tác dụng phụ như viêm dạ dày hoặc đau bụng.
• Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs): NSAIDs như Ibuprofen cũng có tác dụng giảm đau và viêm tương tự như Paracetamol, nhưng chúng có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn và virus trong cơ thể. NSAIDs có tác dụng kéo dài hơn so với Paracetamol và có thể giảm triệu chứng viêm họng cấp một cách toàn diện.
• Kháng sinh: Trong những trường hợp viêm họng cấp được gây ra bởi vi khuẩn như Streptococcus pyogenes, việc sử dụng kháng sinh như amoxicillin được ưu tiên. Kháng sinh hoạt động bằng cách tiêu diệt vi khuẩn gây ra bệnh. Tuy nhiên, phu huynh cần thận trọng về việc sử dụng kháng sinh quá sớm hoặc không cần thiết có thể gây ra kháng thuốc và tác dụng phụ như dị ứng hoặc tiêu chảy cho bé.
• Thuốc xịt họng và viên hít mũi: Các loại thuốc xịt họng và viên hít mũi chứa các thành phần kháng khuẩn hoặc giảm đau có thể giúp làm dịu các triệu chứng như đau họng và sổ mũi. Tuy nhiên, chúng chỉ giảm triệu chứng tạm thời và không trực tiếp xử lý nguyên nhân gây ra viêm họng.

Phương pháp sử dụng thuốc Tây y trong điều trị viêm họng cấp ở trẻ em mang lại hiệu quả nhanh chóng và tiện lợi. Tuy nhiên, cần chú ý đến khả năng gây tác dụng phụ như viêm dạ dày và đau bụng, cũng như nguy cơ phát triển của vi khuẩn kháng thuốc. Điều này đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng từ phía bác sĩ và phụ huynh trong quá trình điều trị.

Điều trị viêm họng cấp bằng Đông y an toàn hiệu quả với trẻ em

Theo quan niệm của Đông y, viêm họng cấp được xem là hậu quả của sự mất cân bằng âm dương, khiến cho chính khí suy yếu và tà khí từ bên ngoài có cơ hội xâm nhập, gây ra bệnh tật. Do đó, việc điều trị nhằm phục hồi sự cân bằng này là vô cùng quan trọng. Khi sức khỏe được cải thiện và chính khí được tăng cường, các triệu chứng viêm họng sẽ dần biến mất.

Bài thuốc 1:

Bài thuốc này chủ yếu tập trung vào việc giải nhiệt, giảm đau và kháng khuẩn. Nó thích hợp cho trẻ em bị viêm họng do nhiệt, có biểu hiện sưng đỏ, đau rát.

Nguyên liệu:

• Kinh giới (16g)
• Kim ngân hoa (12g)
• Huyền sâm (12g)
• Sinh địa (12g)
• Tang bạch bì (8g)
• Cỏ nhọ nồi (8g)
• Bạc hà (8g)
• Xạ can (4g)

Cách sắc thuốc:

• Cho tất cả các nguyên liệu vào ấm sắc thuốc cùng khoảng 6 bát nước.
• Đun sôi sau đó hạ nhỏ lửa, đun cô cạn đến khi còn khoảng 1/2 lượng nước ban đầu.
• Chia thuốc ra và uống nhiều lần trong ngày, uống nóng để nâng cao hiệu quả.

Bài thuốc 2:

Bài thuốc này tập trung vào việc cải thiện sức đề kháng cho trẻ, giúp giảm các triệu chứng của viêm họng như đau rát, sưng tấy và cung cấp dinh dưỡng để nâng cao sức khỏe tổng thể.

Nguyên liệu:

• Kim ngân hoa (20g)
• Kinh giới (12g)
• Ngưu bàng tử (12g)
• Liên kiều (12g)
• Sinh địa (12g)
• Huyền sâm (12g)
• Cương tàm (12g)
• Bạc hà (6g)
• Cam thảo (4g)
• Cát cánh (4g)

Cách sắc thuốc:

• Tất cả các nguyên liệu được cho vào ấm sắc cùng một lượng nước phù hợp.
• Đun sôi rồi giảm lửa, tiếp tục đun cho đến khi lượng nước giảm còn khoảng một nửa.
• Uống thuốc trong ngày, chia làm nhiều lần và duy trì mỗi ngày ít nhất một tháng.

Sử dụng phương pháp Đông y trong điều trị viêm họng cấp cho trẻ, cha mẹ có thể hoàn toàn an tâm vì các bài thuốc này thường rất lành tính và ít gây ra tác dụng phụ. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi sự kiên trì và liên tục.

Dược liệu chữa bệnh

Trong tự nhiên có rất nhiều loại dược liệu giúp loại bỏ triệu chứng viêm họng cấp ở trẻ em như kinh giới, ké đầu ngựa, huyền sâm, bạc hà,...

Đặc điểm của các loại dược liệu này là có tác dụng giúp làm giảm triệu chứng, bổ trợ để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể trẻ. Các dược liệu lành tính, tuy nhiên, người bệnh không nên tự ý sử dụng mà cần tham khảo lời khuyên và đơn kê của bác sĩ để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Viêm họng cấp ở trẻ tuy không phải là bệnh nguy hiểm nhưng cần được quan tâm và điều trị đúng cách để tránh biến chứng. Hãy đưa trẻ đi khám bác sĩ nếu các triệu chứng không cải thiện hoặc có dấu hiệu trở nặng.

• Cây Bạc Hà
• Cây Ké Đầu Ngựa
• Hoa Đu Đủ Đực